Φοροαπαλλαγές: Φόρους 15,5 δισ. ευρώ γλίτωσαν νοικοκυριά και επιχειρήσεις

Πάνω από 7 εκατ. φορολογούμενοι (φυσικά πρόσωπα) μέσω των φοροαπαλλαγών και εκπτώσεων πληρώνουν λιγότερο φόρο για τα εισοδήματά τους που συνολικά φθάνει τα 3,87 δισ. ευρώ.

Περίπου 48.000 επιχειρήσεις γλιτώνουν φορο-επιβαρύνσεις ύψους 1,84 δισ. ευρώ με τις 206 φοροαπαλλαγές και εκπτώσεις που έχουν θεσπιστεί ενώ 4,9 εκατ. ιδιοκτήτες ακινήτων είδαν τον φετινό λογαριασμό του ΕΝΦΙΑ να «ξεφουσκώνει» κατά 76,5 εκατ. ευρώ λόγω των εκπτώσεων και απαλλαγών που εφαρμόζονται στο φόρο ακινήτων.

Φοροαπαλλαγές: Πότε είναι οριζόντιες, πότε έχουν κριτήρια και ποιος ο σκοπός

Χρόνο με το χρόνο οι φοροαπαλλαγές, αντί να μειώνονται αυξάνονται με αποτέλεσμα το κόστος για τον προϋπολογισμό να διογκώνεται. Η καταγραφή που πραγματοποίησε η ΑΑΔΕ έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2023 έδειξε ότι σήμερα υπάρχουν 1.064 φοροαπαλλαγές που κοστίζουν 15,557 δισ. ευρώ.  Μέσα σε ένα χρόνο στη λίστα των φοροαπαλλαγών προστέθηκαν άλλες 17 περιπτώσεις ενώ το κόστος τους «φούσκωσε» κατά 2,67 δισ. ευρώ καθώς από 12,89 δισ. ευρώ το 2022 έφθασε στα 15,55 δισ. ευρώ.

Το υψηλότερο κόστος για το δημόσιο που φθάνει τα 5,5 δισ. ευρώ έχουν οι απαλλαγές στη φορολογία κεφαλαίου (φόρος μεταβίβασης, γονικές παροχές, δωρεές, κληρονομιές, ΕΝΦΙΑ)  και ακολουθούν οι μειώσεις και οι απαλλαγές στη φορολογία κεφαλαίου με κόστος για τα κρατικά ταμεία 5,396 δισ. ευρώ.

Η αύξηση κατά 2,67 δισ. ευρώ που καταγράφεται φέτος στο «λογαριασμό» των φοροαπαλλαγών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό  στις εξαιρέσεις των επιχειρήσεων από τον ειδικό φόρο ακινήτων (ΕΦΑ) λόγω αύξησης της αξίας των ακινήτων τους μετά την εφαρμογή των νέων αντικειμενικών αξιών το 2022. Ο ΕΦΑ επιβάλλεται με συντελεστή 15% επί της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων η οποία ανέβηκε με αποτέλεσμα το ποσό του φόρου που δεν κατέβαλαν 10.113 επιχειρήσεις να αυξηθεί κατά 1,6 δισ. ευρώ, στα 5,3 δισ. ευρώ φέτος από 3,7 δισ. ευρώ το 2022.

Τα τελευταία χρόνια, και ειδικά μετά το ξέσπασμα της πανδημίας προστέθηκαν στη λίστα των απαλλαγών και εκπτώσεων 245 νέες ρυθμίσεις με το συνολικό κόστος για τον προϋπολογισμό να έχει αυξηθεί  κατά 6,6 δισ.  ευρώ καθώς από 8,96 δισ. ευρώ το Σεπτέμβριο του 2019 έφθασε σε 15,55 δισ. ευρώ το Σεπτέμβριο του 2023.

Πρόσφατα, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας συνέστησε στην κυβέρνηση να προχωρήσει στην αξιολόγηση των φοροαπαλλαγών για να διαπιστωθεί εάν «ικανοποιούν το κριτήριο ότι βοηθούν τους πλέον ευάλωτους» καθώς το κράτος «χρειάζεται έσοδα».

Οι φοροαπαλλαγές

Με τις φοροαπαλλαγές να αποτελούν το 25% των φορολογικών εσόδων του προϋπολογισμού τα στοιχεία δείχνουν τα εξής:

1. Στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων ισχύουν 239 απαλλαγές και εκπτώσεις που συνολικά κοστίζουν 5,39 δις. ευρώ. Οι φοροαπαλλαγές που χρησιμοποιήθηκαν από τα φυσικά πρόσωπα ξεπερνούν τις 10,2 εκατ. περιπτώσεις με το μεγαλύτερο τμήμα και συγκεκριμένα ποσό ύψους 3,85 δισ. ευρώ να αφορά στο αφορολόγητο όριο που ισχύει για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες.
2. Στη φορολογία εισοδήματος νομικών προσώπων εφαρμόζονται 206 απαλλαγές και εκπτώσεις ύψους 1,84 ευρώ δις. ευρώ για 48.248 επιχειρήσεις.
3. Στη φορολογία κεφαλαίου ισχύουν 87εκπτώσεις και απαλλαγές. Οι εκπτώσεις στον ΕΝΦΙΑ, στον Ειδικό Φόρο Ακινήτων, στις μεταβιβάσεις, γονικές παροχές, κληρονομιές και δωρεές ύψους κοστίζουν στον προϋπολογισμό 5,5 δις. ευρώ.
4. Στον ΦΠΑ εφαρμόζονται 75 εκπτώσεις και φοροαπαλλαγές με το όφελος για επιχειρήσεις, επαγγελματίες και καταναλωτές να φθάνει τα 939,1 εκατ. ευρώ.
5. Στα τέλη χαρτοσήμου ισχύουν  76 εκπτώσεις με κόστος  73,97 εκατ. ευρώ.
6. Στο φόρο ασφαλίστρων εφαρμόζονται 5 απαλλαγές που κοστίζουν 544,3 εκατ. ευρώ.
7. Στον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης το κόστος των 43 φοροαπαλλαγών ανέρχεται σε 1,047 δις. ευρώ με τη μερίδα του λέοντος να έχουν τα ενεργειακά προϊόντα με 511 εκατ. ευρώ και η αιθυλική αλκοόλη και τα αλκοολούχα ποτά με 533 εκατ. ευρώ.
8. Στα τέλη ταξινόμησης οχημάτων οι 26 απαλλαγές κοστίζουν 166 εκατ. ευρώ.
9. Στα τέλη κυκλοφορίας οχημάτων. Το ποσό των απαλλαγών ανήλθε σε 11,844 εκατ. ευρώ.