Ρουμπινί: Η αυτοκριτική για τις λάθος προβλέψεις και τα spoiler για το 2024

Την ίδια περίοδο πέρυσι, περίπου το 85% των οικονομολόγων και των αναλυτών της αγοράς περίμεναν ότι η οικονομία των ΗΠΑ και η παγκόσμια οικονομία θα υποστούν ύφεση.

Το ίδιο πίστευε και ο διάσημος οικονομολόγος Νουριέλ Ρουμπινί, ο οποίος σε άρθρο του στο Market Watch κάνει την αυτοκριτική του και επιχειρεί τις πρώτες προβλέψεις του για το νέο έτος.

O Ρουμπινί είναι γνωστός ως «Dr. Doom» για τις συχνά δυσοίωνες προβλέψεις του σχετικά με τις παγκόσμιες τάσεις.

Στο άρθρο του εξηγεί ότι ο πτωτικός αλλά σταθερός πληθωρισμός υποδήλωνε ότι η νομισματική πολιτική θα γινόταν πιο αυστηρή πριν από την ταχεία χαλάρωση μόλις θα χτυπούσε η ύφεση, οι χρηματιστηριακές αγορές θα έπεφταν και οι αποδόσεις των ομολόγων θα παρέμεναν υψηλές. Ωστόσο, συνέβη ακριβώς. «Ο πληθωρισμός μειώθηκε περισσότερο από το αναμενόμενο, η ύφεση αποφεύχθηκε, οι χρηματιστηριακές αγορές ανέβηκαν και οι αποδόσεις των ομολόγων υποχώρησαν» ομολογεί.

Επιφυλάξεις

Μετά την αποτυχία των προβλέψεων για το 2023 ο Ρουμπινί εκτιμά ότι οποιαδήποτε πρόβλεψη για το 2024 θα πρέπει να είναι με «ταπεινότητα», προσθέτοντας ωστόσο  βασική εργασία εξακολουθεί να είναι η ίδια: ξεκινάμε με ένα σενάριο βάσης, ένα ανοδικό και ένα σενάριο αρνητικής πλευράς και, στη συνέχεια, αντιστοιχούμε χρονικά μεταβαλλόμενες πιθανότητες σε καθένα από αυτά. Ωστόσο, ο ίδιος αναλύει στο άρθρο του περισσότερα από τρία σενάρια.

Η τρέχουσα βάση για πολλούς, αν και όχι όλους, οικονομολόγους και αναλυτές είναι μια ήπια προσγείωση: οι προηγμένες οικονομίες – ξεκινώντας από τις Ηνωμένες Πολιτείες – αποφεύγουν την ύφεση, αλλά η ανάπτυξη είναι κάτω από το δυναμικό και ο πληθωρισμός συνεχίζει να πέφτει προς τον στόχο του 2% έως το 2025. Στο ίδιο σενάριο οι κεντρικές τράπεζες ενδέχεται να αρχίσουν να μειώνουν τα επιτόκια πολιτικής κατά το πρώτο ή το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Αυτό το σενάριο θα ήταν το καλύτερο για τις αγορές μετοχών και ομολόγων, οι οποίες έχουν ήδη αρχίσει να αυξάνονται εν αναμονή του.

Ένα άλλο ανοδικό σενάριο αποκλείει την «προσγείωση»: η ανάπτυξη – τουλάχιστον στις ΗΠΑ – παραμένει πάνω από το δυναμικό και ο πληθωρισμός υποχωρεί λιγότερο από ό,τι αναμένουν οι αγορές και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. Οι μειώσεις των επιτοκίων θα πραγματοποιηθούν αργότερα και με βραδύτερο ρυθμό από αυτόν που αναμένουν επί του παρόντος η Fed, άλλες κεντρικές τράπεζες και αγορές. Παραδόξως, ένα σενάριο μη προσγείωσης θα ήταν κακό για τις αγορές μετοχών και ομολόγων παρά την εκπληκτικά ισχυρότερη ανάπτυξη, επειδή υπονοεί ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν κάπως υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Σύμφωνα πάντα με τον Ρουμπινί  ένα μέτριο καθοδικό σενάριο προβλέπει μια ανώμαλη προσγείωση με μια σύντομη, ρηχή ύφεση που ωθεί τον πληθωρισμό χαμηλότερα, πιο γρήγορα από ό,τι αναμένουν οι κεντρικές τράπεζες. Τα χαμηλότερα επιτόκια πολιτικής θα έρθουν νωρίτερα και αντί για τις τρεις μειώσεις 25 μονάδων βάσης που έχει σηματοδοτήσει η Fed, θα μπορούσαν να υπάρχουν οι έξι με τις οποίες τιμολογούν αυτή τη στιγμή οι αγορές.

Ύφεση και κρίση χρέους

Για τον Dr Doom υπάρχει ένα ακόμα σενάριο, το οποίο προβλέπει βαθιά ύφεση, που θα οδηγήσει σε πιστωτική και κρίση χρέους. Όμως, ενώ αυτό το σενάριο φαινόταν αρκετά πιθανό πέρυσι – λόγω της εκτίναξης των τιμών των εμπορευμάτων μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και ορισμένων πτωχεύσεων τραπεζών στις ΗΠΑ και την Ευρώπη – φαίνεται απίθανο σήμερα, δεδομένης της αδυναμίας της συνολικής ζήτησης. Και θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα μόνο σε περίπτωση νέου μεγάλο στασιμοπληθωριστικού σοκ.

Η νομισματική πολιτική

Το άρθρο αναφέρει ότι οι ΗΠΑ και ορισμένες άλλες προηγμένες οικονομίες φαίνονται ότι μπορεί κάλλιστα να επιτύχουν μια ήπια προσγείωση. Παρά την αυστηρότερη νομισματική πολιτική, η ανάπτυξη το 2023 ήταν πάνω από το δυναμικό και ο πληθωρισμός εξακολουθούσε να μειώνεται καθώς υποχώρησαν οι αρνητικές διαταραχές της συνολικής προσφοράς κατά την εποχή της πανδημίας. Αντίθετα, η ευρωζώνη και το Ηνωμένο Βασίλειο είχαν ανάπτυξη κάτω του δυναμικού κοντά στο μηδέν ή αρνητική τα τελευταία τρίμηνα, καθώς ο πληθωρισμός μειώθηκε και ενδέχεται να χάσουν ισχυρότερες επιδόσεις το 2024, εάν οι παράγοντες που συμβάλλουν στην αδύναμη ανάπτυξη επιμένουν.

Το αν οι περισσότερες προηγμένες οικονομίες θα έχουν μια ήπια ή ανώμαλη προσγείωση εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Αρχικά, η αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής, η οποία λειτουργεί με καθυστέρηση, θα μπορούσε να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο το 2024 από ό,τι το 2023. Επιπλέον, η αναχρηματοδότηση του χρέους θα μπορούσε να επιβαρύνει πολλές επιχειρήσεις και νοικοκυριά με σημαντικά υψηλότερο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους φέτος και το επόμενο έτος. Και αν κάποιο γεωπολιτικό σοκ πυροδοτήσει άλλη μια περίοδο πληθωρισμού, οι κεντρικές τράπεζες θα αναγκαστούν να αναβάλουν τις μειώσεις των επιτοκίων. Δεν θα χρειαζόταν μεγάλη κλιμάκωση της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή για να αυξηθούν οι τιμές της ενέργειας και να αναγκαστούν οι κεντρικές τράπεζες να επανεξετάσουν τις τρέχουσες προοπτικές τους. Και πολλές στασιμοπληθωριστικές mega απειλές στον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα θα μπορούσαν να ωθήσουν την ανάπτυξη χαμηλότερα και τον πληθωρισμό υψηλότερα.

Οι αγορές

Ο Νουριέλ Ρουμπινί γράφει ότι το καλύτερο σενάριο για τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων, τις μετοχές και τα ομόλογα είναι μια ήπια προσγείωση, αν και αυτό μπορεί τώρα εν μέρει να τιμολογηθεί.

Ένα σενάριο μη προσγείωσης είναι καλό για την πραγματική οικονομία, αλλά κακό για τις αγορές μετοχών και ομολόγων, επειδή θα εμποδίσει τις κεντρικές τράπεζες να προχωρήσουν γρήγορα σε μειώσεις επιτοκίων. Μια ανώμαλη προσγείωση θα ήταν κακή για τις μετοχές και καλή για τις τιμές των ομολόγων, καθώς συνεπάγεται μειώσεις επιτοκίων πιο γρήγορα. Τέλος, ένα πιο σοβαρό σενάριο στασιμότητας είναι προφανώς το χειρότερο τόσο για τις μετοχές όσο και για τις αποδόσεις των ομολόγων.

Προς το παρόν, τα χειρότερα σενάρια φαίνεται να είναι τα λιγότερο πιθανά. Ωστόσο, οποιοσδήποτε αριθμός παραγόντων, κυρίως οι γεωπολιτικές εξελίξεις, θα μπορούσαν να είναι το spoiler της φετινής πρόβλεψης.