Πληθωρισμός τροφίμων: Οι συνέπειες των ανατιμήσεων στα εισοδήματα

Μεγάλο «αγκάθι» αποτελούν για τους πολίτες οι συνεχιζόμενες ανατιμήσεις στα τρόφιμα, οι οποίες έχουν καταστρέψει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Η κατάσταση παραμένει ιδιαιτέρως προβληματική εδώ και 2,5 χρόνια με αποτέλεσμα να πλήττονται οι πολίτες στην καθημερινότητά τους, με την κυβέρνηση της ΝΔ να έχει καθυστερήσει να λάβει μέτρα καθ’ όλη τη διάρκειας της κρίσης τιμών.

Όπως δείχνουν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που επεξεργάστηκε ο ΟΤ, οι ανατιμήσεις ακολουθούν φρενήρη ρυθμό, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση του ελαιόλαδου, του οποίου η τιμή έχει αυξηθεί κατά 135,5% σε μέσο όρο από τον Ιούνιο του 2021 μέχρι και τον Ιανουάριο του 2024. Όπως προκύπτει και από τον πίνακα που παρατίθεται μια σειρά βασικών προϊόντων έχει ανατιμηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό, δυσκολεύοντας ολοένα και περισσότερο τους πολίτες, ιδίως τα φτωχότερα νοικοκυριά που έχουν και τις μεγαλύτερες ανάγκες.

Από τα νωπά λαχανικά (+52%) και τα τυριά (+41,5%) μέχρι τα κρέατα +30,7%), τα αυγά (+28,7%) το γιαούρτι (+27,6) και το ψωμί (+33,4%) , οι αυξήσεις τιμών είναι δυσανάλογες με την όποια κινητικότητα των μισθών.

Νέες ανατιμήσεις

Την ίδια ώρα, νέες ανατιμήσεις και νέα κέρδη διαβλέπουν τα στελέχη των σούπερ μάρκετ μέσα στους επόμενους μήνες, κάτι το οποίο προκαλεί μεγάλη ανησυχία στους πολίτες. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αυξήσεις τιμών συνεχίζονται με μεγάλη ένταση στο σούπερ μάρκετ, με αποτέλεσμα η αγορά βασικών προϊόντων να καθίσταται πολύ δύσκολη. Για αυτό άλλωστε και τα στελέχη της συγκεκριμένης αγοράς εκτιμούν ότι θα υπάρξει ουσιαστικά πτώση της κατανάλωσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με την κυλιόμενη έρευνα τάσεων στο Λιανεμπόριο FMCG του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) αναμένεται μείωση του όγκου πωλήσεων το α’ εξάμηνο του 2024 (-1,3%) σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2023. Επίσης, αναμένεται αύξηση της αξίας των πωλήσεων το α’ εξάμηνο του 2024 (+1,6%) σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2023.

Αυξήσεις «φωτιά» σε καφέ, ελαιόλαδο, φρούτα

Επιβάρυνση στα νοικοκυριά

Για αυτό άλλωστε, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΓΣΕΕ,  παρατηρείται δυσανάλογη επιβάρυνση στα νοικοκυριά , καθώς για εισοδήματα κάτω των 750 ευρώ διαπιστώνεται αύξηση 19% της δαπάνης για το ψωμί. Το ποσοστό υποχωρεί στο 11% για την κατηγορία εισοδημάτων μεταξύ 751 και 1.100 ευρώ, ενώ περιορίζεται μόλις στο 1% για την κατηγορία 1.801 – 2.200 ευρώ. Την ίδια στιγμή, 1 στους 2 εργαζόμενους αμείβεται με μισθό που δεν ξεπερνά τα 900 ευρώ.

Με βάση τα τελευταία στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗ για το 2023, περισσότεροι από 400.000 εργαζόμενοι αμείβονται με μισθούς κάτω από τα όρια του βασικού μισθού.

Ζήτημα επιβίωσης

Συγκεκριμένα, με μισθούς έως και 500 ευρώ αμείβονται 284.134 εργαζόμενοι, μισθό από 500 έως 600 ευρώ λαμβάνουν 77.145 εργαζόμενοι, ενώ άλλοι 54.505 εργαζόμενοι έχουν μισθό από 600 έως 700 ευρώ. Επίσης μισθό από 700 έως 800 ευρώ λαμβάνουν 293.928 εργαζόμενοι, από 900 έως – 1.000 ευρώ 329.000 και με πάνω από 1.000 ευρώ (1.000 – 1.200) αμείβεται το 16% των εργαζομένων (373.163).

Το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ καταγράφοντας την εισοδηματική κρίση που προκαλεί το ραλι της ακρίβειας την τελευταία τριετία (2020 – 2023) σημειώνει ότι οι αυξήσεις σε βασικά είδη διατροφής έφτασαν κυριολεκτικά στα ύψη.

Μείωση μισθού

Την ίδια περίοδο ο πραγματικός μέσος μισθός σημείωσε μείωση. Συγκεκριμένα η μείωση ήταν της τάξης του 8,7% σε σχέση με το 2021, ενώ παρά τις ονομαστικές αυξήσεις των δύο τελευταίων ετών, η αγοραστική δύναμη του κατώτατου μισθού τον Οκτώβριο του 2023 ήταν στο ίδιο επίπεδο με την αγοραστική δύναμη του πραγματικού κατώτατου μισθού του 2015. «Η Ελλάδα είναι ουραγός στους μισθούς και πρωταθλήτρια στις τιμές και στην κερδοφορία στην Ευρώπη», σημειώνει το ΙΝΕ.

Σύμφωνα με το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ (Ιανουάριος 2024) το κύμα ακρίβειας σαρώνει όλα τα εισοδήματα και εξανεμίζει την αγοραστική δύναμη εκατομμυρίων χαμηλόμισθων και χαμηλοσυνταξιούχων, ενώ πολλά νοικοκυριά αντιμετωπίζουν ακόμα και κρίση επιβίωσης, καθώς δεν μπορούν να ικανοποιήσουν βασικές μηνιαίες δαπάνες τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι 7 στους δέκα εργαζόμενους δηλώνουν ότι δεν τα βγάζουν πέρα με τις υποχρεώσεις τους, το 55% έχει μειώσει συνολικά τις αγορές σε είδη τροφίμων, το 75% έχει ακυρώσει δαπάνες διασκέδασης, το 15% έχει αυξήσει το χρόνο εργασίας τους ή έχει βρει δεύτερη δουλειά προκειμένου να τα βγάλει πέρα, ενώ 1 στους 3 εργαζόμενους “τρώει από τα έτοιμα” χρησιμοποιώντας χρήματα από τις αποταμιεύσεις του προκειμένου να καλύψει τις αγορές του.