Λίθιο: Γιατί οι Big Oil στρέφονται στο λευκό μέταλλο

Η BP και η SHELL, δύο βρετανικοί πετρελαϊκοί κολοσσοί, έχουν επενδύσει εδώ και καιρό σημαντικά κεφάλαια σε ηλιακά και αιολικά πάρκα. Οι αντίπαλοί τους αλλού έχουν «κολλήσει» κυρίως στις γεωτρήσεις πετρελαίου τους. Ωστόσο οι Big Oil αναβαθμίζουν το ενδιαφέρον και τις επενδύσεις τους για το λίθιο.

Η ExxonMobil, για παράδειγμα, είναι μια αμερικάνικη εταιρεία που επιμένει στον μαύρο χρυσό. Σήμερα αξίζει 510 δισεκατομμύρια δολάρια, τα μισά από το άθροισμα της χρηματιστηριακής αξίας του βρετανικού διδύμου. Η τιμή της μετοχής της αυξήθηκε κατά 50% τα τελευταία πέντε χρόνια, σε σύγκριση με άνοδο 10% για τη Shell και πτώση 13% για την BP.

Λίθιο: Φέρνει πιο κοντά Σαουδική Αραβία και Χιλή

Αυτό δεν σημαίνει ότι η ExxonMobil δεν ενδιαφέρεται για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Όμως, αντί να μπει σε παραγωγή, βάζει ένα έμμεσο στοίχημα στην ενεργειακή μετάβαση. Στις 25 Ιουνίου υπέγραψε μια προκαταρκτική συμφωνία για την προμήθεια λιθίου στην SK On, μια νοτιοκορεάτικη εταιρεία κατασκευής μπαταριών ιόντων λιθίου, που θα τροφοδοτούν τα ηλεκτρικά οχήματα της Ford και της Hyundai.

Νωρίτερα, τον Νοέμβριο, είχε ανακοινώσει ότι άνοιξε το πρώτο της ορυχείο λιθίου στο Αρκάνσας. Ένα «υλικό» μέρος των 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε επενδύσεις χαμηλών εκπομπών άνθρακα μεταξύ 2022 και 2027 θα πάει στο λίθιο, λέει ο Νταν Χόλτον, υπεύθυνος για αυτά τα έργα. Μέχρι το 2030 η εταιρεία ελπίζει να παράγει αρκετό λίθιο ώστε να προμηθεύει 1 εκατομμύριο ηλεκτρικά οχήματα (EV) ετησίως. Ο Ντάρεν Γουντς, CEO και πρόεδρος της ExxonMobil, βλέπει το λίθιο ως μια ευκαιρία «με μεγάλη απόδοση».

Σερβία: Υπόσχεται να «ρέει» λίθιο για μπαταρίες στην Ευρώπη από το… Κόκκινο Ποτάμι [γράφημα]

Οι συνάδελφοί του CEO του πετρελαίου συμφωνούν. Τον Ιούνιο η Occidental Petroleum δημιούργησε μια κοινοπραξία λιθίου με την BHE Renewables, θυγατρική της Berkshire Hathaway, ενός ομίλου ετερογενών δραστηριοτήτων 900 δισ. δολαρίων.

Ένα μήνα νωρίτερα, η Equinor, η κρατική νορβηγική εταιρεία πετρελαίου, αποκάλυψε μια συνεργασία με την Standard Lithium, μια αμερικανική μεταλλευτική εταιρεία. Ακόμη και οι παγκόσμιοι κολοσσοί του πετρελαίου, η Saudi Aramco και η ADNOC των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, έχουν εκδηλώσει ανάλογο ενδιαφέρον.

Ενθουσιασμός των Big Οil για το λίθιο

Ο ενθουσιασμός των Big oil για το λίθιο είναι λογικός. Η ζήτηση για αυτή την πρώτη ύλη είναι πιθανό να αυξηθεί καθώς όλο και περισσότερες από τις μηχανές του κόσμου γίνονται ηλεκτρικές. Σε αντίθεση με τη λειτουργία των άγνωστων επιχειρήσεων ηλιακής και αιολικής ενέργειας, οι εταιρείες πετρελαίου διαθέτουν ήδη τεχνογνωσία που είναι χρήσιμη στην εξόρυξη λιθίου. Η εξόρυξη του λευκού μετάλλου περιλαμβάνει τη λήψη αλμυρού νερού, συχνά υπογείως.

Αυτό απαιτεί προσεκτική χαρτογράφηση των κοιτασμάτων και γεωτρήσεις ακριβείας – δεξιότητες που οι εταιρείες πετρελαίου έχουν αναπτύξει επί δεκαετίες υπόγειας εξόρυξης αργού πετρελαίου (στην οποία η άλμη είναι επίσης ένα κοινό απόβλητο προϊόν).

Ακόμη και οι απαραίτητες άδειες μοιάζουν περισσότερο με εκείνες για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο παρά η ακόμα πιο κουραστική γραφειοκρατία που σχετίζεται με την επεξεργασία μεταλλεύματος. Η διύλιση του εξαγόμενου μετάλλου είναι επίσης παρόμοια με αυτή που κάνουν οι εταιρείες πετρελαίου στις πετροχημικές τους επιχειρήσεις.

Η ExxonMobil, η Occidental και η Equinor ελπίζουν να επιτύχουν οφέλη από τη συνεργασία τους με τις επιχειρήσεις λιθίου, με έξυπνες τεχνολογίες για τον διαχωρισμό των ιόντων λιθίου απευθείας από την άλμη χρησιμοποιώντας φυσικές μεμβράνες ή χημικούς διαλύτες. Αυτό απαιτεί λιγότερη γη, νερό και χρόνο από την τρέχουσα μέθοδο, στην οποία η άλμη συλλέγεται σε τεράστιες λίμνες εξάτμισης. Είναι επίσης λιγότερο ρυπογόνο.

Η Goldman Sachs αναμένει ότι αυτές οι καινοτομίες θα μπορούσαν να κάνουν για το λίθιο ό,τι το fracking για το πετρέλαιο (σ.σ. πρόκειται για μία μέθοδο εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου από μεγάλα βάθη και περιλαμβάνει την διοχέτευση μεγάλων ποσοτήτων υγρών στη γη). Η άλμη αντιπροσωπεύει σχεδόν τα δύο τρίτα των γνωστών πόρων λιθίου στον κόσμο, αλλά μέχρι στιγμής μόνο το 40% της παραγωγής.

Οι μεγάλες εταιρείες εξόρυξης, από την πλευρά τους, έχουν αποφύγει τις μεγάλες επενδύσεις στο λίθιο. Οι μέτοχοί τους προτιμούν τα μετρητά από την επανεπένδυση αυτή τη στιγμή και το αρχικό κόστος της νέας τεχνολογίας είναι τουλάχιστον κατά ένα τρίτο υψηλότερο από ό,τι για τις λίμνες, εκτιμά η Goldman Sachs.

Οι υψηλές αποτιμήσεις των ειδικών παραγωγών λιθίου και οι απότομες διακυμάνσεις στην τιμή του μετάλλου είναι ακόμα πονοκέφαλος. Οι μεταλλευτικές εταιρίες έχουν κάνει μικρότερες επενδύσεις και αυτές αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα.

Το Rio Tinto ολοκλήρωσε την αγορά ενός έργου λιθίου 825 εκατομμυρίων δολαρίων στην Αργεντινή το 2022. Τον επόμενο χρόνο οι δαπάνες για εξερεύνηση και αξιολόγηση είχαν διπλασιαστεί, από λιγότερο από 200 εκατομμύρια δολάρια σε σχεδόν 400 εκατομμύρια δολάρια.

Οι Big Oil έχουν τα κέρδη και τους ισχυρούς ισολογισμούς για να αναλάβουν εγχειρήματα έντασης κεφαλαίου. Έχουν όμως τη δέσμευση; Ένα τέταρτο του αιώνα πριν συγχωνευθεί με τη Mobil, το 1999, η Exxon ασχολήθηκε με την τεχνολογία μπαταριών μετά το αραβικό εμπάργκο πετρελαίου το 1973 που τρόμαξε τον κόσμο και οδήγησε στην εξέταση εναλλακτικών λύσεων αντί των ορυκτών καυσίμων. Ένας από τους πρωταγωνιστές ερευνητές εκείνη την εποχή ήταν ο Stanley Whittingham, ο οποίος κέρδισε το Νόμπελ Χημείας το 2019 με δύο άλλους πρωτοπόρους των μπαταριών ιόντων λιθίου. Έφυγε από την Exxon το 1984—περίπου την εποχή που η εταιρεία έριξε λευκή πετσέτα σε αυτού του είδους την έρευνα.