Flashback: Να, γιατί έγινε και θα παραμείνει «θεσμός» ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος»

Με συγκίνηση και χαρά ενημερώθηκα χθες από τον αγαπητό συνάδελφο, άριστο συνεργάτη κατά τη βαχύβια προσπάθεια διάσωσης του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» και νέο ειδικό σύμβουλο Κώστα Τσαούση, ότι από σήμερα θα είναι (και είναι) πάλι παρών ηλεκτρονικά από τη διάδοχο της Α.Ε. Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη εκδοτική εταιρεία Alter Ego το ιστορικό περιοδικό.

Επίσης, ασμένως αποδέχθηκα την τιμητική πρόσκληση να συμμετάσχει και η ταπεινότητά μου στη νέα εκδοτική προσπάθεια και ενημέρωση με άρθρα και σχόλια θεμάτων της πάντα καυτής ελληνικής πολιτικής και οικονομικής επικαιρότητας, η οποία με τους νέους άξιους συναδέλφους μου θα είναι σίγουρα επιτυχής και ποιοτική.

Αλλά, σήμερα ας μού επιτρέψουν οι αγαπητοί φίλοι και συνάδελφοι, τα νέα στελέχη και οι συνεργάτες του ιστορικού περιοδικού και οι αναγνώστες του να αφήσω τη γραφίδα μου να εκφράσει τη χαρά μου και τη συγκίνηση όχι με το πρώτο, ύστερα από είκοσι χρόνια άρθρο μου ή σχόλιό μου, αλλά με μια κατάθεση ψυχής για τον «θεσμό», όπως χαρακτήριζε τον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» ο αείμνηστος πρόεδρός μου Χρήστος Λαμπράκης, τον διευθυντή του Γιάννη Μαρίνο, τους πολύτιμους συνεργάτες μας, που ΟΛΟΙ βοήθησαν να γίνει «θεσμός» το ιστορικό περιοδικό.

Είχα την τύχη και την τιμή να συνεργαστώ με τον τελευταίο ίσως μεγάλο και πραγματικό εκδότη της χώρας μας επί πάνω από τριάντα χρόνια ανελλιπώς, τον Χρήστο Λαμπράκη. Από την πρώτη στιγμή διαπίστωσα ότι δεν ήταν απλώς ένας μεγάλος δάσκαλος της δημοσιογραφίας, αλλά και άνθρωπος. Είχε αναγάγει τη δημοσιογραφία σε θεσμό, όλα (πάμπολλα) τα έντυπα του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη, του οποίου ήταν πρόεδρος, σε πηγή σωστής ενημέρωσης, με πρωταρχικό στόχο το σεβασμό των αναγνωστών και την αξιοπρέπεια των συντακτών και όλων των εργαζομένων στο μεγάλο του εκδοτικό συγκρότημα.

Νηφάλιος στη σκέψη του, ήρεμος σε επισημάνσεις, ολιγόλογος και λιτός σε όλα, στο ντύσιμό του και στη διατροφή του. Τα σημειώματά του ήταν ιδιόχειρα, λιτά. Απεχθανόταν τα πολλά λόγια και τα μακροσκελή κείμενα. Ήθελε πάντοτε την ουσία το θέματος που ερχόταν προς συζήτηση. Και το κυριότερο: δεν έκανε ποτέ «λογοκρισία», δεν εγκαλούσε ποτέ κανένα συντάκτη ακόμα και για τα πιο σκληρά άρθρα που προκαλούσαν αντιδράσεις.

Για το λόγο αυτό και όλοι οι συνάδελφοί μου στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο», με το διευθυντή μας , τον Γιάννη Μαρίνο, μεγάλο δάσκαλο και άνθρωπο, κάναμε «εύκολη» δημοσιογραφία, γιατί γράφαμε ελεύθερα, δεν βασανίζαμε τις λέξεις, αλλά κοιτάζαμε κατάματα μόνο τον αναγνώστη. Κι αυτό οφειλόταν αποκλειστικά και μόνο στον πρόεδρό μας, τον Χρήστο Λαμπράκη. Μεγάλη τιμή και ευγνωμοσύνη και πολλές δημοσιογραφικές παρακαταθήκες μου άφησε ο αείμνηστος πρόεδρός μου Χρήστος Λαμπράκης.

Έτσι, ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος» ήταν «θεσμός», όπως έλεγε και ο αείμνηστος εκδότης του Χρήστος Λαμπράκης. Ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος» καταξιώθηκε επί δεκαετίες στον εκδοτικό χώρο διότι σεβόταν τον αναγνώστη. Όλοι οι συντάκτες του κοιτάζαμε κατάματα τους αναγνώστες μας. Πιστεύω ότι η επιτυχία του και το κύρος του ενισχυόταν από τη διαπίστωση ότι στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» ασκούσαμε, όπως προανέφερα «εύκολη» δημοσιογραφία, υπό την έννοια ότι αποτυπώναμε στο χαρτί την πραγματικότητα, χωρίς σκοπιμότητες, χωρίς υστεροβουλίες, χωρίς το φόβο να μη φανούμε αρεστοί σε αυτούς που σχολιάζαμε. Κάναμε λάθη, αλλά την επομένη μόλις επισημαίνονταν ζητούσαμε συγνώμη και τα διορθώναμε.

Αρχές της δεκαετίας του 1970!

Η πρόσληψή μου στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο», «Βήμα» και «Νέα» συνέπεσε σχεδόν με τη μετατροπή το 1970 σε ανώνυμη εταιρεία (τον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη Α.Ε.) της λειτουργούσης έως τότε εκδοτικής επιχείρησης των Χρήστου Λαμπράκη, Έλσας Λαμπράκη, Λένας Σαββίδη και Άννας Λαμπράκη.

Συνέπεσε όμως και με τη συνεργασία μου με τον φωτισμένο Γιάννη Μαρίνο, ο οποίος είχε αναλάβει τη διεύθυνση του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» λίγο νωρίτερα, από τις 15 Απριλίου του 1965, όταν άρχισε να κυκλοφορεί από το φύλλο αυτό και στο εξής με εξώφυλλο σε καλύτερο χαρτί και 64 σελίδες. Αργότερα περνάει στις εσωτερικές σελίδες, καθώς από το φύλλο της 4ης Αυγούστου 1966 η «Εβδομαδιαία Οικονομική εφημερίς Οικονομικός Ταχυδρόμος» παίρνει τη μορφή περιοδικού, με εικόνα και προβολή των κυριοτέρων θεμάτων στο πρωτοσέλιδο. Οι σελίδες είναι 36 και η τιμή ανεβαίνει στις πέντε δραχμές.

Όταν συναντήθηκα με τον Γιάννη Μαρίνο στο γραφείο του και συζητήσαμε για τη συνεργασία μου με τον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» δεν έκρυβε το πάθος του για ένα άλλο περιοδικό, αλλά και την αγωνία του για την επίτευξη του στόχου του. Και δικαιώθηκε. Ήδη, από τον Ιανουάριο του 1970 ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος» εμφανίζεται σε μικρότερο σχήμα, με 36 σελίδες και πωλείται πέντε δραχμές. Η τιμή αυξάνεται στις 8 δραχμές από 1ης Νοεμβρίου 1973, στις 10 δραχμές από τις 10 Απριλίου 1975 και στις 20 από 25 Μαΐου 1978.

Στη συνέχεια, ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος» αλλάζει σχήμα και πρόσωπο την 1η Οκτωβρίου 1981. Έγινε πράγματι μία τεράστια αλλαγή προς το καλύτερο, όπως έλεγε στο κύριο άρθρο τότε ο Γιάννης Μαρίνος, αφήνοντας αιχμές για την άλλη πολιτική αλλαγή που κυριαρχούσε ως αίτημα τότε σε όλη την Ελλάδα. Γίνεται περιοδικό σε σχήμα 8ο και στο ιλουστρασιόν πλέον εξώφυλλο προβάλλεται: «Είναι εντελώς συμπτωματικό που η αλλαγή στο σχήμα και οι καινοτομίες μας που ξεκινούν από το τεύχος αυτό του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» πραγματοποιούνται σε μια εποχή που το αίτημα αλλαγής φαίνεται να κυριαρχεί στη σκέψη όλων μας… το αίτημα της αλλαγής είναι πρόκληση (για μερικούς προσδοκία) και προ παντός ανάγκη για όλους τους Έλληνες…».

Η ταυτότητα του περιοδικού περιλαμβάνει και τους συντάκτες και έχει ως εξής: Ιδρυτής Δημήτριος Λαμπράκης. Ιδιοκτήτης Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη Α.Ε. Διευθυντής Γιάννης Μαρίνος. Αρχισυντάκτης Δημήτριος Στεργίου.

Τακτικοί συνεργάτες: Τάσος Αθανασιάδης, Θεόδωρος Κατσανέβας, Παύλος Κλαυδιανός, Κώστας Λατίπης, Γιώργος Μητραλιάς, Αντώνης Παπαγιαννίδης, Αθανάσιος Παπανδρόπουλος, Γεώργιος Παπανικολάου, Νίκος Ρούσης, Δημήτριος Στεργίου, Νίκος Στερεόπουλος, Τάκης Τσαβέας, Δημήτρης Τσαλαπάτης, Στάθης Χαϊκάλης, Γιώργος Αθανασίου, Λάζαρος Αρσενίου.

Με την ευκαιρία αυτή θέλω να αποτίσω φόρο τιμής σε εκείνους τους συναδέλφους μου που δεν ζουν πια και να εκφράσω δημοσίως τις ευχαριστίες μου για την πολύτιμη συνεργασία και τις προσπάθειες για τον κοινό στόχο: για ‘εναν «Οικονομικό Ταχυδρόμο» – «θεσμό».

Ιδιαίτερα, θέλω να εκφράσω δημοσίως τις ευχαριστίες μου προς τον πολύτιμο φίλο και μεγάλο σκιτσογράφο του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη («Νέα», «Βήμα», «Οικονομικός Ταχυδρόμος», «Ταχυδρόμος» κλπ) Κώστα Μητρόπουλο, με τον οποίο συνεργάσθηκα επί τριάντα περίπου χρόνια. Πανέξυπνος, οξυδερκής, χιουμουρίστας, πάντα χαμογελαστός και ακάματος δημιουργός, πολλές φορές, μετά τη σύσκεψη με ρωτούσε για το κυρίαρχο οικονομικό –κοινωνικό θέμα της επικαιρότητας. Δεν χρειαζόταν να κάνω μακροσκελή περιγραφή του θέματος. Με τις δύο –τρεις πρώτες λέξεις έλεγε «σταμάτα, ευχαριστώ Δημήτρη». Την επομένη, έβλεπα το αντίστοιχο σκίτσο του στο Βήμα» ή στα «Νέα» ή στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο».

Ο Γιάννης Μαρίνος

Με τον Γιάννη Μαρίνο συνεργάσθηκα στενά και μοναδικά ως συντάκτης του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» από το 1970 έως το 1977, όταν τότε με τίμησαν εκείνος και ο αείμνηστος πρόεδρος του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη (ΔΟΛ) Χρήστος Λαμπράκης με την απόφασή τους να με αναδείξουν στη θέση του αρχισυντάκτη του περιοδικού. Ως αρχισυντάκτης συνεργάσθηκα σε σχεδόν ολοήμερη βάση με τον Γιάννη Μαρίνο έως την αποχώρησή του από τη διεύθυνση του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» το 1996.

Δηλαδή, με τον Γιάννη Μαρίνο έζησα επί 26 περίπου χρόνια χαρές από επιτυχίες, αγωνίες και ανησυχίες για τη συνεχή βελτίωση και περαιτέρω καταξίωση του «Οικονομικού ταχυδρόμου» ως «θεσμού», όπως τον είχε χαρακτηρίσει ο ίδιος ο Χρήστος Λαμπράκης σε ένα εισαγωγικό του σημείωμα στη μνημειώδη ειδική έκδοση για τα 60 χρόνια του «Οικονομικού Ταχυδρόμου», η οποία κυκλοφόρησε στις 30 Απριλίου 1987, τις σκληρές προσπάθειες για οικονομική αυτοδυναμία και κερδοφορία του περιοδικού μας και, φυσικά, τη συνεχή δημοσιογραφική παρουσία και των δύο μας με άρθρα, αναλύσεις, έρευνες, ρεπορτάζ, σχόλια.

Ως αρχισυντάκτης του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» και υπεύθυνος για τη διαδικασία από το χειρόγραφο έως τη σελιδοποίηση διάβαζα προσεκτικά όλα τα άρθρα του Γιάννη Μαρίνου, αλλά και όλη τη δημοσιογραφική ύλη που προωθούσα για δημοσίευση. Υπάρχει μία λεπτομέρεια, η οποία ίσως να μην είναι ευρέως γνωστή: Ο Γιάννης Μαρίνος με είχε τιμήσει με την προτροπή και παράκληση, απίστευτη για ένα διευθυντή περιοδικού ή εφημερίδας, να διαβάζω τα άρθρα του και να τον ενημερώνω για τυχόν προσθήκες ή παρατηρήσεις πριν δημοσιευθούν.

Επίσης, μια άλλη, σπάνια για διευθυντή περιοδικού ή εφημερίδας, συμπεριφορά του Γιάννη Μαρίνου ήταν εκείνη να συγκαλεί τα βασικά στελέχη του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» και να διαβάζει σε σύσκεψη όσα άρθρα του θεωρούσε κρίσιμα ή σκληρά πριν δημοσιευθούν. Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα να ενθυμούμαι όλα τα άρθρα του Γιάννη Μαρίνου που δημοσιεύονταν επί τρεις δεκαετίες περίπου στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» στη στήλη «Η Άποψή μας» και σε άλλες σελίδες και να τα αποδελτιώνω, καταχωρίζοντάς τας στο Αρχείο μου.

Οι αναγνώστες μας

Επίσης, η κατάθεση ψυχής περιλαμβάνει και τους αναγνώστες μας, οι οποίοι συνεχώς με συγκινητικά μηνύματα, με ευχαριστίες για την πολύχρονη προσφορά του στην οικονομική- και όχι μόνο ενημέρωση- και, κυρίως την περίτρανη δικαίωση της αρθρογραφίας του, των αναλύσεών, των προειδοποιήσεών του και των επίμονων προτάσεών του για αντιστροφή της θυελλώδους καταστροφικής πορείας του τόπου μας κυρίως μετά τη μεταπολίτευση, δίνουν την εντύπωση ότι δεν είχε πάψει ποτέ να κυκλοφορεί ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος».

Πράγματι, ξαναδιαβάζοντας την ύλη όλων των τευχών του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» δίνει την εντύπωση ότι … εξακολουθεί να κυκλοφορεί κάθε … εβδομάδα, κάθε Πέμπτη, αφού η θεματολογία του (αν απαλείψεις την ημερομηνία κυκλοφορίας του) παραμένει η ίδια και ακόμη πιο μαχητική, σωτήρια και εποικοδομητική.

Σταθμό στην εκδοτική ιστορία του «Οικονομικού Ταχυδρόμου» αποτέλεσαν τα ειδικά αφιερώματα, τα οποία είχε εισαγάγει ο γράφων ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1970. Παραθέτω μερικά από αυτά που προκάλεσαν και την απογείωση, μαζί με την άλλη ύλη του, του κύρους και της κυκλοφορίας του, όπως: για «τα 60 χρόνια» του, στις 30 Απριλίου 1987, «60 χρόνια που άλλαξαν τον κόσμο» στις 3 Μαρτίου 1988, «Οι άγνωστοι Έλληνες του Πόντου» στις 14 Ιουλίου 1994, το χριστουγεννιάτικο αφιέρωμα του 1996 «776 π.Χ. έως 1956 μ.Χ.», σε ξεχωριστό τεύχος 114 σελίδων, ενώ για τα 70 χρόνια του «Οικονομικού Ταχυδρόμου», στις 27 Ιουνίου 1996, σε χωριστό τεύχος 226 σελίδων περιέχονται αποσπάσματα αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων από το ανέκδοτο τρίτομο έργο του Αθανασίου Κανελλόπουλου.

Όταν, ύστερα από τριάντα χρόνια, αποχώρησα το 2000 από τον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη, διαπίστωσα ότι στην Επετηρίδα του ΔΟΛ κατείχα την έβδομη θέση στον πίνακα των ανώτερων διευθυντικών στελεχών του δημοσιογραφικού κλάδου με βάση τη σειρά προϋπηρεσίας και την δέκατη θέση στο σύνολο των ανώτατων και ανώτερων διευθυντικών στελεχών. Προηγούνταν (κατά σειρά) οι Λέων Καραπαναγιώτης, Λεωνίδας Ζενάκος, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Κώστας Μητρόπουλος, Γιάννης Μαρίνος, Μιχάλης Φακίνος, Σταύρος Ψυχάρης, Κώστας Ρεσβάνης, Βασίλης Νικολόπουλος.