Ο Μακρόν κερδίζει τη μάχη για την ατομική ενέργεια στην ΕΕ

«Στηρίζω την πολιτική των ενιαίων αμυντικών δυνατοτήτων και υποδομών της ΕΕ, την ατομική ενέργεια και την ύπαρξη ενός ισχυρού ευρωπαϊκού αγροτικού τομέα». Αυτά είπε ο Βίκτορ Ορμπάν την περασμένη Δευτέρα, υποδεχόμενος τον Εμανουέλ Μακρόν στη σύνοδο της αποκαλούμενης «Ομάδας του Βίζεγκραντ», στην οποία συμμετέχουν επίσης Πολωνία, Τσεχία και Σλοβακία.

Ο πρόεδρος της Γαλλίας δεν θα μπορούσε να περιμένει καλύτερη υποδοχή και πιο ευνοϊκές θέσεις. Τα τρία αυτά ζητήματα, άλλωστε, αποτελούν και «σημαίες» της πολιτικής του στην ΕΕ, φέρνοντάς τον συχνά και σε αντιπαράθεση με άλλους εταίρους, της Γερμανίας συμπεριλαμβανομένης.

Έτσι, πρακτικά, εκτός από τον «άξονα» με την Ιταλία και τον Μάριο Ντράγκι, ο Μακρόν μπορεί να υπολογίζει και σε άλλους συμμάχους στη μάχη που θα γίνει για την ανακατανομή των ρόλων και τον επανακαθορισμό των ισορροπιών στην Ευρώπη τους επόμενους μήνες. Υπό την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι ο ίδιος θα περάσει τον μεγάλο σκόπελο που έχει μπροστά του και θα επανεκλεγεί στην προεδρία τον ερχόμενο Απρίλιο.

Αντιδραστήρες και «πράσινη οικονομία»

Ειδική αναφορά χρήζει, όπως όλα δείχνουν, το ζήτημα της ατομικής ενέργειας και του ρόλου της, στον δρόμο προς την «πράσινη οικονομία», τον οποίο η Ευρώπη θα χρειαστεί 3-4 δεκαετίες για να διανύσει. Όπως είναι γνωστό, η Γαλλία ανήκει στις παγκόσμιες υπερδυνάμεις του κλάδου, καθώς καλύπτει σχεδόν το 70% των αναγκών της από τους αντιδραστήρες που διαθέτει, ενώ εξάγει και σημαντικές ποσότητες σε γειτονικές χώρες, όπως Ιταλία και Ισπανία.

Αυτό το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, που της διασφαλίζει σταθερότητα στο σύστημα και χαμηλότερες εκπομπές διοξειδίου και άλλων «αερίων του θερμοκηπίου», η Γαλλία δεν προτίθεται φυσικά να το απεμπολήσει. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, ο Μακρόν ανακοίνωσε πρόσφατα ότι σχεδιάζει μια νέα γενιά αντιδραστήρων, που θα αναβαθμίσουν περαιτέρω τον συγκεκριμένο κλάδο. Περιορίζοντας, παράλληλα, τους κινδύνους σοβαρών ατυχημάτων, που ήρθαν και πάλι στην επιφάνεια μετά τις ρωγμές που ανακαλύφθηκαν στην μονάδα παραγωγής ενέργειας του Σιβό και έστειλαν τη μετοχή της EDF στα τάρταρα…

Την ίδια στιγμή, το Παρίσι πιέζει τις Βρυξέλλες ώστε να εντάξουν την ατομική ενέργεια σε εκείνες τις μορφές που θεωρούνται «καθαρές» – και, κατά συνέπεια, δικαιούνται να συμμετέχουν στο καθεστώς των επιδοτήσεων από τα ευρωπαϊκά κονδύλια. Ή, έστω, στις μεταβατικές, με ορίζοντα το 2050-’55.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τέτοιο καθεστώς επιδιώκουν οι Γερμανοί να αναγνωριστεί για το φυσικό αέριο, που αποτελεί το δικό τους μεγάλο όπλο, μαζί με τις ανανεώσιμες πηγές. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, προβάλλουν αντιρρήσεις στο αίτημα των Γάλλων και άλλων για την ατομική ενέργεια, την οποία οι ίδιοι έχουν αποφασίσει να εγκαταλείψουν οριστικά ως το τέλος του 2022, σφραγίζοντας και τους τελευταίους αντιδραστήρες τους.

Η έκβαση της αντιπαράθεσης αυτής ανάμεσα στις δύο πιο ισχυρές χώρες και οικονομίες της Ευρώπης δεν αναμένεται να κριθεί εύκολα. Η εικόνα, άλλωστε, αποδεικνύει πως η ΕΕ είναι διχασμένη, καθώς σήμερα οι μισές χώρες της (13 στις 27) καλύπτουν σημαντικό μέρος των αναγκών τους από πυρηνικούς αντιδραστήρες.

Οι σύμμαχοι του Μακρόν

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν ενδείξεις πως η Γαλλία κερδίζει πόντους και έδαφος στη μάχη αυτή. Εκτός της Ουγγαρίας και των υπολοίπων του Βίζεγκραντ, στο πλευρό της φέρεται πως έχει επίσης τις χώρες της Σκανδιναβίας (κυρίως Σουηδία και Φινλανδία), όπως επίσης της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας, ενώ και άλλες εξετάζουν σοβαρά τη θέση της.

Για του λόγου το αληθές, η κυβέρνηση της Ολλανδίας σκέφτεται σοβαρά να παρατείνει τη λειτουργία του υπάρχοντος αντιδραστήρα και να προχωρήσει στην κατασκευή και ενός τουλάχιστον νέου, όπως δήλωσε ο πρωθυπουργός, Μαρκ Ρούτε, παρουσιάζοντας τη συμφωνία των εταίρων της νέας κυβέρνησης. Η δε Ισπανία, αν και έχει θέσει όριο το 2035 για πλήρη απεξάρτηση από την ατομική ενέργεια, δεν αποκλείεται να δώσει νέα παράταση.

Όσο για την Ιταλία, η οποία εγκατέλειψε την συγκεκριμένη μορφή μετά το δυστύχημα στο Τσέρνομπιλ, αν μη τι άλλο θα δείξει ανοχή απέναντι στις θέσεις της Γαλλίας, από την οποία άλλωστε εισάγει σημαντικές ποσότητες ενέργειας. Μάλιστα, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, πάνω από τους μισούς πολίτες της χώρας αντιμετωπίζουν θετικά το ενδεχόμενο αξιοποίησης, μελλοντικά, μιας νέας γενιάς αντιδραστήρων, που θα βασίζονται σε προηγμένες τεχνολογίες.

Το σίγουρο είναι ότι η υπόθεση αυτή θα βασανίσει πολύ την ΕΕ και τα κράτη-μέλη της. Ειδικά καθώς έρχεται να συνδυαστεί με την ενεργειακή κρίση και τις υψηλές τιμές των παραδοσιακών υδρογονανθράκων. Το πιθανότερο είναι ότι Γερμανία και Γαλλία θα κάνουν αμοιβαίες υποχωρήσεις, περιλαμβάνοντας τόσο το φυσικό αέριο όσο και την ατομική ενέργεια στις μεταβατικές μορφές. Αν και ο Μακρόν θα διεκδικήσει κάτι παραπάνω.