«Πληθωριστικό σοκ» για καταναλωτές και επιχειρήσεις

Οι τιμές των βασικών αγαθών και το ενεργειακό κόστος αγγίζουν ιστορικά ρεκόρ 29 ετών, προκαλώντας αμηχανία σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Τέσσερεις μήνες μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, με τις τιμές των βασικών εμπορευμάτων, του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας να αγγίζουν ιστορικά ρεκόρ προκαλώντας ασφυξία στα λειτουργικά κόστη παραγωγών και μεταποιητών, ο ευρωπαϊκός πληθωρισμός δεν τρομάζει μόνο τους καταναλωτές, αλλά και τις επιχειρήσεις. Ήδη στην ελληνική αγορά παρατηρούνται δυσκολίες, αν όχι ελλείψεις, στην προμήθεια πρώτων και δεύτερων υλών, όπως υλικά συσκευασίας, μπουκάλια, πλαστικά για τρόφιμα και αναψυκτικά μέχρι τη χάρτινη συσκευασία, καθώς εκτός του ενεργειακού κόστους έχει διαταραχθεί και πάλι με μεγάλες καθυστερήσεις η παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα.

Την ίδια ώρα, θέμα εύρυθμης λειτουργιάς επικαλούνται επιχειρήσεις προμήθειας οσπρίων και ζυμαρικών που έχουν αναγκαστεί σε τρεις ανατιμήσεις μέσα στο 2022. Αρκετοί παραγωγοί δηλώνουν ότι μπορεί να μην προχωρήσουν σε νέες καλλιέργειες την επόμενη σεζόν, καθώς το κόστος των λιπασμάτων είναι δυσβάστακτο. Αλλοι σκέφτονται να στραφούν σε διαφορετικές καλλιέργειες, όπως είναι το βαμβάκι, που έχει μικρότερο κόστος. Αυτό σημαίνει νέες ανατιμήσεις και υποκατάσταση της εγχώριας παραγωγής από εισαγόμενο προϊόν. Εν τω μεταξύ σε απόγνωση βρίσκονται κτηνοτρόφοι και πτηνοπαραγωγοί, λόγω των συνεχιζόμενων αυξήσεων στις ζωοτροφές, ενώ λένε πως η αύξηση των τιμών παραγωγού, δεν καλύπτει το αυξημένο κόστος τους.

Για τους καταναλωτές η ταχύτητα αύξησης των τιμών στα βασικά είδη διατροφής θυμίζει άλλες εποχές, καθώς η άνοδος του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή στο 12% που κατεγράφη τον Ιούνιο από την Eurostat, επιστρέφει την ελληνική αγορά 29 χρόνια πίσω στον Δεκέμβριο του 1993. Η πίεση των κυμάτων ανατιμήσεων πολλαπλασιάζεται για τους οικονομικά ευάλωτους, αφού από τον περυσινό Ιούλιο, που η ακρίβεια άρχισε να δείχνει τα δόντια της στην εγχώρια αγορά, ο ρυθμός αύξησης των τιμών στο «καλάθι» των τροφίμων, τα οποία συμπεριλαμβάνονται στον υπολογισμό του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, έχει εξαπλασιαστεί, δημιουργώντας πλέον συνθήκες οικονομικής αδυναμίας σε ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού.

Με βάση την προκαταρκτική εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, Eurostat, ο ετήσιος πληθωρισμός στην ευρωζώνη αναμένεται να φτάσει το 8,6% τον Ιούνιο του 2022, από 8,1% τον Μάιο. Οι συνιστώσες του πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ, δείχνουν την ενέργεια να έχει τον υψηλότερο ετήσιο ρυθμό τον Ιούνιο στο 41,9% από 39,1% τον Μάιο, ακολουθούμενη από τα τρόφιμα, το αλκοόλ και τον καπνό στο 8,9% από 7,5% τον Μάιο, τα μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά σε 4,3% από 4,2% τον Μάιο και τις υπηρεσίες στο 3,4% από 3,5% τον Μάιο. Το υψηλότερο επίπεδο πληθωρισμού στην ευρωζώνη καταγράφουν τον Ιούνιο η Εσθονία με 22%, η Λιθουανία 20,5%, η Λετονία 19% και η Σλοβακία 12,5%. Το χαμηλότερο πληθωρισμό καταγράφουν η Μάλτα με 6,1%, η Γαλλία 6,5%, η Φινλανδία 8,1% και η Γερμανία 8,2%. Στην Ελλάδα ο ετήσιος πληθωρισμός διαμορφώνεται στο 12% τον Ιούνιο, από 10,7% το Μάιο και αναμένεται η συγκρίσιμη υψηλότερη εκτίμηση της ΕΛΣΤΑΤ.

Για άγνωστους μάλιστα λόγους η ΕΛΣΤΑΤ χρησιμοποιεί διαφορετική μέθοδο μέτρησης, στάθμισης και καταγραφής στοιχείων από την Eurostat με αποτέλεσμα την απόκλιση μεταξύ του εναρμονισμένου δείκτη στην ευρωζώνη και του εθνικού πληθωρισμού που βασίζεται στα εγχώρια δεδομένα κατανάλωσης. Σημειώνεται πως από τις 12 μονάδες του ΔΤΚ σε ετήσια βάση τον Ιούνιο του 2022, οι ανατιμήσεις των τροφίμων είναι «υπεύθυνες» για τις 2 μονάδες, ενώ οι λογαριασμοί ρεύματος για τις 3 μονάδες. Δηλαδή ακόμη και χωρίς μετακινήσεις ή οποιαδήποτε άλλο «περιττό» έξοδο, ένα νοικοκυριό θα είχε επιβάρυνση 42% σε σχέση με πέρυσι μόνο για το φαγητό και το ρεύμα. Με βάση τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης, το πακέτο μέτρων για τα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος θα περιορίσει τον πληθωρισμό κατά 0,5% σε ετήσια βάση. Η αγορά οφείλει να κάνει σωστή τιμαριθμική διαχείριση της ακρίβειας, ώστε να περιορίσει τις αυξήσεις που επιβαρύνουν κατά 35% τη στέγαση και κατά 57% τη λειτουργία των επιχειρήσεων.