Γιατί γίνεται πιο επιθετική η Κίνα

Όσοι γνωρίζουν με βεβαιότητα τις συμφωνίες ΗΠΑ-Κίνας για το θέμα της Ταϊβάν, σε ποσοστό 90% είναι σίγουροι ότι η σημερινή κρίση μεταξύ των δύο πλευρών είναι μάλλον τελειωμένη. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι η Κίνα παραιτείται της πρόθεσής της να «καταπιεί» την Ταϊβάν. Πλην όμως, όπως είπε ειρωνικά ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ σε πρόσφατη δήλωση στο Πεκίνο «Κάτι τέτοιο μπορεί να πάρει και 100 χρόνια για να γίνει».

Ισχύει δηλαδή η εξίσου ειρωνική ρήση του μεγάλου Τζών Μάϊνναρντ Κέϋνς, που είπε ότι «μακροπρόθεσμα είμαστε όλοι νεκροί».

Το πραγματικό πρόβλημα στη σημερινή φάση των σχέσεων της Κίνας με την Αμερική κυρίως και δευτερευόντως τη Δύση, είναι η… εσωτερική πολιτική κατάσταση στην Κίνα.

Τρίτη θητεία

Και από την άποψη αυτή, μια πρώτη πτυχή του όλου θέματος, είναι το φθινοπωρινό 20ο Συνέδριο του Κ. Κίνας, το οποίο αναμένεται να καταλήξει στην επιβεβαίωση της πολιτικής κυριαρχίας του Σι Τζινπινγκ. Είναι βέβαιο ότι ο σημερινός Κινέζος πρόεδρος θα είναι ο θριαμβευτής της συνάντησης, έχοντας εξασφαλίσει μια τρίτη θητεία στα καθήκοντα του. Αυτό θα σηματοδοτήσει μια ρήξη με το κινεζικό προηγούμενο, από τότε που ο Ντενγκ Ξιαοπίνγκ έγραψε ένα όριο δύο θητειών στο σύνταγμα της χώρας το 1982 – ένα όριο που αφαιρέθηκε το 2018. Ο Σι, ο οποίος ανέλαβε τα καθήκοντα του το 2013 και είναι τώρα 69 ετών, θα μπορούσε προβλέψιμα να παρατείνει την θητεία του έως και την δεκαετία του 2030.

Η εδραίωση της εξουσίας του Σι έρχεται καθώς η κυβέρνηση του αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Η πολιτική μηδενικής COVΙD της Κίνας έχει προκαλέσει οικονομική επιβράδυνση και λαϊκή δυσαρέσκεια. Η αντιπαλότητα της με τις Ηνωμένες Πολιτείες εντείνεται, και η ευθυγράμμιση του Σι με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, έχει δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα από όσα λογάριαζε το Πεκίνο. Υπό αυτές τις συνθήκες, θα ήταν ίσως λογικό να σκεφτούμε ότι ο Κινέζος ηγέτης θα επαναθεωρήσει στόχους μόλις διασφαλιστεί το πολιτικό μέλλον του. Αλλά εκείνοι που αναμένουν από τον Σι να αμβλύνει τις πολιτικές του μετά το 20ο Συνέδριο του Κόμματος είναι πιθανό να απογοητευτούν.

«Κινεζικό Όνειρο»

Η προσωπικότητα και οι πολιτικές πεποιθήσεις του Σι αφήνουν ελάχιστα περιθώρια για μια επανεξέταση, πόσω μάλλον για μια ανατροπή, του οράματος του για την χώρα. Αυτό που έχει περιγράψει ως το «Κινεζικό Όνειρο» – ή αλλιώς τη «μεγάλη αναζωογόνηση του κινεζικού έθνους» – βλέπει το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (Κ.Κ.Κ.) να οδηγεί την επανεμφάνιση της Κίνας ως μεγάλης δύναμης. Ο Σι έχει δείξει σημάδια αυτοσυγκράτησης από τότε που το Πεκίνο φιλοξένησε τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες τον Φεβρουάριο, δίνοντας προτεραιότητα στην σταθερότητα έναντι της τολμηρής δράσης, που θα διακινδύνευε να υπονομεύσει την ατζέντα του στο Συνέδριο του Κόμματος, αλλά η απογοήτευση του για την στρατηγική θέση της Κίνας και τα εσωτερικά προβλήματα έχει αυξηθεί. Όταν αρθεί η πολιτική πίεση μετά το Συνέδριο του Κόμματος, ο Σι φαίνεται έτοιμος να ανανεώσει την διεκδικητική εξωτερική του πολιτική, επεμβαίνοντας πιο άμεσα στις διαμάχες στην περιφέρεια της Κίνας και απωθώντας πιο σθεναρά την παρουσία των Ηνωμένων Πολιτειών στον Ειρηνικό. Ο Σι θα επιστρέψει δυναμικά – και θα έχει την αδιαμφισβήτητη εξουσία και την πλήρη ισχύ του κινεζικού κράτους πίσω του.

Αυτό σημαίνει ότι ήδη έχει ανοίξει μια νέα φάση της γεωπολιτικής παρουσίας της Κίνας στον κόσμο μας, η οποία είναι σαφώς λιγώτερο οικονομική απ’ ότι στο παρελθόν και περισσότερο πολεμοχαρής.