Podcast ΒΑΒΕΛ – Μάνος Μανουσάκης (ΑΔΜΗΕ): Σύντομα θα επανεξάγουμε ρεύμα που θα παράγεται στην έρημο Σαχάρα

Η Πελοπόννησος παραμένει ευάλωτη ενεργειακά σε περίπτωση που υπάρξει μία σημαντική βλάβη λόγω της αντίθεσης μιας Μονής στην κατασκευή μιας γραμμής υψηλής τάσης, επισημαίνει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ Μάνος Μανουσάκης.

Μιλώντας στο 8ο επεισόδιο podcast ΒΑΒΕΛ και τον Νίκο Φιλιππίδη, προσθέτει ότι το επιπλέον κόστος για τους 5 αυτούς πυλώνες που εμποδίστηκε να κατασκευαστούν είναι πέντε εκατομμύρια ευρώ, που θα το πληρώσουμε όλοι στους λογαριασμούς μας, αλλά πέραν αυτού είναι και τα δύο χρόνια της καθυστέρησης, γιατί ήταν έτοιμο να ηλεκτριστεί το έργο και δύο χρόνια μετά ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί.

Διαβάστε επίσης: Μανουσάκης στην COP27: Η Ελλάδα διάδρομος πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας από την Αφρική στην Ευρώπη {VIDEO}

Ο κ. Μανουσάκης, επισημαίνει ότι η ενεργειακή μετάβαση δεν μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη, προαναγγέλει ότι μέχρι το 2030 θα έχουν ολοκληρωθεί οι διασυνδέσεις των νησιών της χώρας και περιγράφει το μεγάλο σχέδιο μεταφοράς ρεύματος από την έρημο Σαχάρα στην Ελλάδα και μέσω της χώρας μας στην υπόλοιπη Ευρώπη. Όπως ανέφερε, θα είναι πολύ φθηνό το ρεύμα, γιατί είναι πολύ φθηνότερο το πως παράγεται το ρεύμα στην Αίγυπτο, αλλά ταυτόχρονα θα είναι ρεύμα το οποίο θα πρέπει και να εξάγεται σε μεγάλο βαθμό από τη χώρα.

Αναλυτικά η συνέντευξη του πρόεδρου και διευθύνοντος συμβούλου του ΑΔΜΗΕ Μάνου Μανουσάκη

ΝΦ: Είμαστε στο Περιστέρι, στα κεντρικά γραφεία του ΑΔΜΗΕ, του ανεξάρτητου διαχειριστή μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Έχουμε τη χαρά να φιλοξενούμε στο σημερινό επεισόδιο του podcast Βαβέλ, τον πρόεδρο και διευθύνων σύμβουλο του ΑΔΜΗΕ, τον κύριο Μανουσάκη. Γεια σας κύριε Μανουσάκη.

ΜΜ: Γεια σας κύριε Φιλιππίδη και σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την πρόσκληση.

ΝΦ: Αυτό που θα ήθελα εκ πρώτοις είναι να με βοηθήσετε λίγο να κάνουμε εικόνα στο μυαλό μας τι είναι ο ΑΔΜΗΕ.

ΜΜ:  Ακούει κανείς ΑΔΜΗΕ και αναρωτιέται για τι πράγμα συζητάμε. Η εικόνα που λέτε είναι όταν οδηγούμε στην Εθνική Οδό, βλέπουμε γύρω μας τους μεγάλους πυλώνες που μεταφέρουν τα καλώδια του ρεύματος που κινείται στην υπερυψηλή και την υψηλή τάση. Αυτά είναι τα βασικά assets του ΑΔΜΗΕ, μαζί με τους μεγάλους υποσυαθμούς, που είναι στα όρια των πόλεων. Για να δώσω να γίνει κατανοητό, μεταφέρεται το ρεύμα στην υπερυψηλή και την υψηλή τάση μέσα στη χώρα στον κορμό του δικτύου μεταξύ των πόλεων και τη συνέχεια αναλαμβάνει ο ΔΕΔΔΗΕ που το διαμένει μέσα στις πόλεις και φτάνει μέχρι τα σπίτια. Και πέραν αυτού τα τελευταία χρόνια, έχουμε πλέον και τα μεγάλα υποβρύχια καλώδια που διασυνδέουν το ηπειρωτικό σύστημα της χώρας με τα νησιά μας τα οποία δεν ήταν διασυνδεδεμένα πριν και σιγά-σιγά διασυνδέονται όλα τα νησιά.

ΝΦ: Πυλώνες οπότε ΑΔΜΗΕ, κολώνες όταν βλέπουμε -το λέω χοντρικά- ΔΕΔΔΗΕ.

ΜΜ: Σωστά.

ΝΦ: Και τα δύο όμως, πρωτίστως εσείς, ήσασταν κομμάτι της ΔΕΗ, της παλιάς ΔΕΗ, σωστά;

ΜΜ: Πολύ σωστά. Στις, στην αρχή του Φεβρουαρίου του 2012 δημιουργήθηκε ο ΑΔΜΗΕ τότε ως θυγατρική εταιρεία της ΔΕΗ με βάση το ευρωπαϊκό πλαίσιο που είχε δημιουργηθεί περίπου το 2010 και στη συνέχεια το 2017 ο ΑΔΜΗΕ έφυγε τελείως μετοχικά από τη ΔΕΗ, έχει πλέον μετοχική σύνθεση 51% το Ελληνικό Δημόσιο, 24% η State Grid Corporation of China, ο στρατηγικός επενδυτής από την Κίνα και το υπόλοιπο 25% είναι free floating στο χρηματιστήριο των Αθηνών.

ΝΦ: Άρα, οι εναωρίτες που βλέπουμε στους μεγάλους πυλώνες είναι δικοί σας υπάλληλοι. Ανήκουν στον ΑΔΜΗΕ.

ΜΜ: Βεβαίως οι εναερίτες είναι τεχνικοί υπάλληλοι οι δικοί μας. Είναι μία πολύ δύσκολη δουλειά, όπως αντιλαμβάνεστε. Είναι αυτοί που κατασκευάζουν στα έργα τα οποία τα κάνουμε εμείς, ένα μέρος των έργων το κάνουμε μόνοι μας και κυρίως, είναι και αυτοί που συντηρούν το σύστημα, είναι αυτοί που παρεμβαίνουν όταν υπάρχει μία βλάβη, ανεξάρτητα του τι γίνεται γύρω, ποιος είναι ο καιρός, αν έχει χιόνια, φωτιές. Γι αυτό λέμε, είναι πραγματικά μία δύσκολη δουλειά και είναι άνθρωποι που έχουν το σεβασμό πιστεύω και μέσα στην εταιρεία βέβαια, αλλά και συνολικά από την κοινωνία.

ΝΦ: Συναντάται αντιδράσεις στην προσπάθειά σας να μεταφέρετε ηλεκτρική ενέργεια, εν πολλοίς τον πολιτισμό ανά τις περιοχές της χώρας;

ΜΜ: Φυσικά συναντάμε αντιδράσεις. Πρόκειται για μία βαριά βιομηχανία στην πραγματικότητα, η μεταφορά του ηλεκτικού ρεύματος, όχι μόνο στην Ελλάδα, σε όλες τις χώρες. Και αυτό που συναντάμε είναι ότι σε τοπικό επίπεδο κανείς δεν θέλει προφανώς να είναι κοντά του οι πυλώνες. Από την άλλη, όλοι γνωρίζουν ότι όταν πατάνε το κουμπί και ανάβει το φως, αυτό γίνεται επειδή υπάρχουν οι πυλώνες και χωρίς αυτούς δεν θα μπορούσε να γίνει. Εδώ είναι ένα ευρύτερο ζήτημα το οποίο αφορά την κοινωνική συναίνεση για την τεχνολογική ανάπτυξη της χώρας, αλλά και φυσικά, για να έχουμε την επάρκεια του ηλεκτρικού ρεύματος.

ΝΦ: Υπάρχουν πολλές ιστορίες όμως γύρω από τις αντιδράσεις. Νομίζω ότι η πιο χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του μοναστηριού στην Πελοπόννησο η οποία, αν δεν κάνω λάθος απείλησε και απειλούσε για χρόνια την ενεργειακή ασφάλεια μιας σημαντικής περιοχής της χώρας.

ΜΜ: Και απειλεί ακόμη. Ο λόγος που απειλέι ακόμη είναι ο εξής: για να ολοκληρωθεί η ενεργειακή ασφάλεια της Πελοποννήσου πρέπει να ολοκληρωθεί αυτή η διασύνδεση ανάμεσα στη Μεγαλόπολη και το Αντίρριο τελικά, γιατί εκεί έχουμε ξανά 400 kw που πρέπει να συνδεθεί για να είναι ασφαλής ενεργειακά η Πελοπόννησος. Αυτό που συνέβη που ήταν ότι μας καθυστέρησαν στην πραγματικότητα οι πέντε μοναχές και αναγκαστήκαμε να κάνουμε μία μεγάλη παράκαμψη για να ολοκληρώσουμε αυτή τη διασύνδεση η οποία ολοκληρώνεται περίπου το Φεβρουάριο του 2023, έχει καταστήσει ακόμη, την Πελοπόννησο ευάλωτη σε περίπτωση που υπάρξει μία σημαντική βλάβη για παράδειγμα, σε ένα υποβρύχιο καλώδιο ανάμεσα στο Ρίο και το Αντίρριο που είναι παλαιό αυτή την στιγμή. Σκεφτείτε, έχουμε ρίξει ήδη ένα υπερσύγχρονο καλώδιο ανάμεσα στο Ρίο και το Αντίρριο  στα 400 kW το οποίο δεν λειτουργεί, επειδή δεν έχει ολοκληρωθεί αυτή η διασύνδεση. Να πω για την ιστορία ότι επρόκειτο για μία γραμμή η οποία περνούσε στα 500 μέτρα στην ευθεία από την Ιερά Μονή Αγίων Θεοδώρων, προσέφυγαν οι μοναχές στο τέλος του έργου, ενώ είχαν γίνει άλλες προσφυγές στο συμβούλιο της επικρατείας τις οποίες είχαμε κερδίσει, προσέφυγαν στο τοπικό Πρωτοδικείο. Το τοπικό Πρωτοδικείο τις δικαίωσε και αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο ΑΔΜΗΕ να αναγκαστεί να προσθέσει 13 αν θυμάμαι καλά, πυλώνες,  έκανε μια μεγάλη παράκαμψη.

ΝΦ: Και πόσο μας στοίχισαν τελικά οι καλόγριες;

ΜΜ: Τελικά το επιπλέον κόστος είναι πέντε εκατομμύρια ευρώ, που θα το πληρώσουμε όλοι στους λογαριασμούς μας, αλλά πέραν αυτού είναι και τα δύο χρόνια της καθυστέρησης, γιατί εμείς ήμασταν έτοιμοι να ηλεκτίσουμε με το έργο και έχουμε δύο χρόνια ακόμη που δουλεύουμε προκειμένου να τελειώσει το έργο.

ΝΦ: Ποιο ήταν το εφαλτήριο της αντίδρασης στην συγκεκριμένη περίπτωση η οποία ενδεχομένως, όχι με αυτή την ένταση να είχε εκδοθεί και σε άλλες περιοχές;

ΜΜ: Στη συγκεκριμένη περίπτωση τώρα, αυτό που είχε τεθεί ήταν το θέμα της κατανυκτικότητας, δηλαδή το θέμα της θεάς από το μοναστήρι και το κατά πόσο… Εν πάσι περιπτώσει, δεν θέλω να κρίνω. Το αποτέλεσμα είναι ότι η δικαιοσύνη πήρε αυτή την απόφαση, ο ΑΔΜΗΕ  αναγκάστηκε να κάνει κάτι τέτοιο. Αυτό που λέω όμως είναι ότι εάν ως Πολιτεία, ως ρυθμιστική αρχή, ως υπουργείο, ως διαχειριστής δεν προσπαθήσουμε να διαχειριστούμε αυτά τα φαινόμενα, επειδή θα χρειαστούμε πάρα πολύ περισσότερα δίκτυα και είμαι σίγουρος θα το συζητήσουμε αυτό στο μέλλον για να αναπτυχθούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα είναι πολύ δύσκολο να φτάσουμε στον τελικό μας στόχο αν έχουμε συνεχώς τέτοιου τύπου φαινόμενα, σαν αυτό που αντιμετωπίσαμε στα Καλάβρυτα.

ΝΦ: Έχει αλλάξει η ζωή των τοπικών κοινωνιών. Υπό την έννοια ότι είχαμε συνηθίσει κάποιες παλιές ρυπογόνες μονάδες οι οποίες λειτουργούσαν με diesel, ήταν μία άλλη συνήθεια. Τώρα ξαφνικά όλα γίνονται με έναν τρόπο αθόρυβο, ξεκάθαρο και κυρίως ασφαλή. Γιατί, πώς γίνονται ξαφνικά όλα τόσο γρήγορα;

ΜΜ: Κοιτάξτε όταν εμείς αναλάβαμε το 2017, η βούληση που υπήρχε ήταν να επιταχυνθούν τα έργα των διασυνδέσεων των ελληνικών νησιών. Αυτό έχει να κάνει με δύο λόγους: αφενός ότι είναι πολύ πιο ακριβό να καις πετρέλαιο από το να διασυνδέεσαι στο ηπειρωτικό δίκτυο του οποίου το μείγμα, όπως ξέρουμε είναι ανανεώσιμες πηγές, φυσικό αέριο και λιγνίτης και αφετέρου ετίθετο και το ζήτημα το οικολογικό, δηλαδή ότι έχουμε ένα τουριστικό προϊόν στα νησιά, έχουμε τους κατοίκους που ζουν εκεί και για όλα τα χρόνια επιβαρύνονται με την, το βρώμικο καύσιμο, όπως είπατε και εσείς. Από εκεί και πέρα είναι θέμα, τα εύσημα τα παίρνουν οι εργαζόμενοι του ΑΔΜΗΕ για το γεγονός ότι μέσα σε πέντε χρόνια έχουνε γίνει τόσες πολλές διασυνδέσεις οι οποίες δεν είχαν γίνει τα προηγούμενα χρόνια. Υπήρξε σκληρή δουλειά και υπήρξε και μία θα έλεγα, συναίνεση συνολικά και σε πολιτικό και σε οικονομικό επίπεδο για να προχωρήσουν αυτά τα έργα.

ΝΦ: Έχει ληφθεί υπόψη το τουριστικό ρεύμα, η αυξημένη χωρητικότητα των νησιών τους θερινούς μήνες, ώστε ο χώρος που δημιουργείται να τους καλύπτει όλους;

ΜΜ: Κάθε έργο που κάνουμε κοστολογείται, για να πω έτσι μια κατανοητή λέξη από την ρυθμιστική αρχή ενέργειας, έτσι ώστε να είναι βιώσιμο για τα 35 χρόνια που περίπου εκτιμούμε ότι θα ζήσει το καλώδιο. Άρα λοιπόν, έχουμε κάνει κάποια μοντέλα που εκτιμούν τη ζήτηση, την αύξηση της ζήτησης γι αυτά τα χρόνια και έχουμε σχεδιάσει το έργο, έτσι ώστε να καλύπτει τη ζήτηση για αυτό το χρονικό διάστημα. Βέβαια, αντιλαμβάνεστε ότι βλέποντας τις τεχνολογικές εξελίξεις δεν μπορούμε να ξέρουμε ακριβώς ποια θα είναι η ζήτηση. Αυτά είναι πιθανοτικά μοντέλα με βάση εξελίξεις που περιμένουν ότι θα υπάρξουν.

ΝΦ: Παρατηρείται όμως, ένας αυξανόμενος εξηλεκτρισμός της κοινωνίας μας. Υπάρχει θέμα επαρκούς ρεύματος για να καλύψει όλες αυτές τις ανάγκες και τους στόχους που έχουνε μπει για παράδειγμα, για ένα εντυπωσιακό ποσοστό, να έχουμε ηλεκτρικά αυτοκίνητα στην Ελλάδα;

ΜΜ: Ο διαχειριστής τι προσπαθεί να κάνει; Ο διαχειριστής προσπαθεί με τις μελέτες του να ενημερώσει όλους τους stakeholders, την Πολιτεία, τους παραγωγούς ενέργειας, τη ρυθμιστική αρχή, τι απαιτείται προκειμένου να είμαστε ασφαλείς. Από εκεί και πέρα έχουμε μία αγορά ενέργειας. Δηλαδή στην πραγματικότητα το κοινωνικό αγαθό του τουρισμού είναι στην πραγματικότητα ένα εμπόρευμα το οποίο μπαίνει στην αγορά από τους παραγωγούς ενέργειας και αγοράζεται από τους καταναλωτές, εν γένει. Αυτό είναι η μία πτυχή. Η άλλη πτυχή είναι ότι πρέπει αυτό να γίνεται με ένα τέτοιο τρόπο, ούτως ώστε να διασφαλίζεται η επάρκεια. Οπότε είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα, αν θέλετε οποιαδήποτε πτυχή του ας πούμε μπορούμε να τη συζητήσουμε.

ΝΦ: Φαίνεται σαν να είναι υπόθεση για τρεις. Δηλαδή υπάρχει ένας καταναλωτής ο οποίος έχει συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες, υπάρχει ένας παραγωγός ο οποίος προφανώς προσπαθεί δεδομένων των συνθηκών κάθε φορά να παράξει όσο γίνεται περισσότερο και στην μέση υπάρχει η δική σας δυνατότητα – ικανότητα του συστήματος να ανταποκριθείτε στις ανάγκες και του ενός και του άλλου. Και το ερώτημα είναι, αυτά πρέπει να συμβαδίζουν;

ΜΜ: Έχετε απόλυτο δίκιο και μάλιστα αυτά γίνονται και στο φόντο της κλιματικής κρίσης. Δηλαδή στο παρελθόν είχαμε τις πηγές ενέργειας οι οποίες κάλυπταν τη ζήτηση και έπρεπε να υπάρχουν περισσότερες πηγές ενέργειας, καθώς η ζήτηση αυξανόταν. Στο ενδιάμεσο αυτό που μας συνέβη, συνολικά στον κόσμο είναι ότι το κλίμα βρέθηκε σε κρίση και αναγκαζόμαστε να αλλάξουμε τις πηγές ενέργειας. Αυτό δεν μπορεί να γίνει από τη μία μέρα στην άλλη. Δεν μπορεί να χρησιμοποιούν, να έχουν γίνει τεράστιες επενδύσεις, να χρησιμοποιούμε λιγνιτικά αποθέματα, να χρησιμοποιούμε αποθέματα φυσικού αερίου και ξαφνικά να φύγουμε από εκεί και να πάμε σε κάτι άλλο. Πρέπει να κατασκευαστούν άλλες πηγές ενέργειας, οι λεγόμενες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα αιολικά πάρκα, τα φωτοβολταικά πάρκα, τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια έτσι ώστε να πάμε σε ένα πιο καθαρό μίγμα. Αυτό είναι δύσκολο να συμβεί χωρίς αναταράξεις στο ενδιάμεσο και πρέπει όλοι να προσπαθήσουμε προκειμένου να διατηρηθεί η επάρκεια κατά αυτήν τη μετάβαση.

ΝΦ: Ο καταναλωτής είτε είναι οικιακός είτε είναι επιχείρηση περιμένει από τις ΑΠΕ ότι θα απολαύσει χαμηλότερες τιμές ενέργειες, φθηνότερο ρεύμα. Σε αυτή την κατεύθυνση οι διασυνδέσεις που κάνετε πώς συντελούν; Μειώνουν τα κόστη, μειώνουν το κόστος διασυνδέσεων που όλοι πληρώνουμε μέσα στους λογαριασμούς μας;

ΜΜ: Οι διασυνδέσεις στα έργα συνολικά του συστήματος, μειώνουν το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας με δύο τρόπους. Πρώτα από όλα, το μειώνουν άμεσα με την έννοια ότι όταν διασυνδέουμε τα νησιά, τι συμβαίνει; Σβήνει το φουγάρο του εργοστασίου που ήταν εκεί. Εκείνο το εργοστάσιο που έκαιγε μαζούτ, αυτό δεν το πλήρωναν μόνο οι κάτοικοι του νησιού του συγκεκριμένου που διασυνδέσαμε, το πληρώναμε όλοι. Γιατί αν έπρεπε να το πληρώσουν μόνο εκείνοι οι κάτοικοι θα ήταν τόσο ακριβό που δεν θα μπορούσαν να το πληρώσουν. Άρα, είναι οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, όπως λέγονται αυτές. Άρα λοιπόν, με το που σβήνει αυτό, μειώνεται το κόστος του Ηλεκτρισμού, γιατί; Γιατί το κόστος του δικού μας έργου είναι μικρότερο –αυτό έχει μελετηθεί όταν αποφασίστηκε να γίνει αυτό το έργο- μικρότερο από το κόστος που προσθέτει στην ενέργεια το γεγονός ότι παράγεται από το μαζούτ στα νησιά. Αυτός είναι ο άμεσος τρόπος. Ο έμμεσος τρόπος με τον οποίον θεωρούμε ότι μειώνουμε το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας είναι ότι κατασκευάζοντας περισσότερα δίκτυα δίνουμε ολοένα και περισσότερο τη δυνατότητα να συνδέονται ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο δίκτυο. Άρα, το μείγμα να γίνεται ολοένα και πιο πράσινο και κατά αυτή την έννοια τελικά να φτάσουμε σε ένα μείγμα το οποίο θα είναι πάρα πολύ φθηνότερο όποιος κι αν είναι ο τρόπος που θα αποφασιστεί ότι θα υπολογίζεται το κόστος όταν θα είναι κυρίαρχες πραγματικά οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

ΝΦ: Μια τέτοια περίπτωση νομίζω είναι η σύνδεση με την Κρήτη η οποία είναι μια μεγάλη υπόθεση, έχουμε ακούσει στο παρελθόν, πριν μπει η διαδικασία των διασυνδέσεων τεράστια ποσά να σπαταλώνται προκειμένου ένα μεγάλο νησί, το μεγαλύτερο της χώρας, τουριστικό, τουριστικά ανεπτυγμένο, με μεγάλο πρωτογενή τομέα να έχει ενεργειακή ασφάλεια. Αυτό έχει τελειώσει, η διασύνδεση; Πλέον μπορούμε να πούμε ότι είναι ενιαίος ηλεκτρικός χώρος;

ΜΜ: Έχουμε προς το παρόν διασυνδέσει την Κρήτη με την Πελοπόννησο με μία διασύνδεση εναλασσόμενου ρεύματος η οποία καλύπτει περίπου το 1/3 των αναγκών του νησιού. Για να καλυφθεί πλήρως, για να καλύφθούν πλήρως οι ανάγκες του νησιού πρέπει να ολοκληρωθεί η μεγάλη διασύνδεση ανάμεσα στην Αττική και την Κρήτη συνεχούς ρεύματος που αυτή τη στιγμή κατασκευάζεται και εκτιμούμε ότι θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2024 και τότε η Κρήτη θα είναι πλήρως διασυνδεδεμένη στο ηλεκτρικό σύστημα το ηπειρωτικό. Πρόκειται για έργα τα οποία στο σύνολό τους είναι της τάξης, μεγαλύτερα του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ, αλλά τα έργα αυτά σε επίπεδο κόστους-οφέλους γίνονται όπως λέμε breakeven σε δυόμισι χρόνια, δυόμιση με τρία χρόνια. Δηλαδή το κόστος της παραγωγής της ενέργειας στην Κρήτη από τα εργοστάσια με το μαζούτ ήταν τόσο μεγάλο που σε δυόμιση με τρία χρόνια θα έχουμε γλιτώσει τα χρήματα που χρειάζεται για να κατασκευάσουμε αυτά τα καλώδια, αυτές τις διασυνδέσεις και από εκεί και πέρα θα είναι πάρα πολύ κερδοφόρο σε κοινωνικό επίπεδο.

ΝΦ: Προσπαθώ να καταλάβω, πώς μπορεί τόσο γρήγορα ένα πλοίο να ποντίζει καλώδια, να προχωράει και μέσα σε ένα μικρό για τα δεδομένα -τα κατασκευαστικά ή τέλος πάντων με όσα γνωρίζαμε μέχρι τώρα- χρονικό διάστημα να το έχει εγκαταστήσει και μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις το έχει σκεπάσει κιόλας. Αυτό πώς γίνεται; Τι  τεχνολογία είναι αυτή;  Έχει αλλάξει τη δουλειά σας από ότι καταλαβαίνω.

ΜΜ: Βεβαίως.  Η πόντιση των καλωδίων είναι πραγματικά μία πολύ γρήγορη διαδικασία. Δηλαδή αν δούμε ότι για να διασυνδέσουμε την Αττική με την Κρήτη θα χρειαστούμε συνολικά γύρω στα τέσσερα χρόνια, η πόντιση είναι κάτι το οποίο διαρκεί της τάξης των δύο μηνών. Το δύσκολο δηλαδή είναι να κατασκευαστεί το καλώδιο αυτό στο εργοστάσιο. Αυτό είναι ένα μεγάλο τεχνικό επίτευγμα. Γιατί πρέπει να φτιάξεις ένα καλώδιο το οποίο να αντέχει σε 1.000 μέτρα βάθος, με ό,τι σημαίνει αυτό για πιέσεις, διαβρώσεις κλπ. Και μετά πρέπει να κατασκευαστούν οι λεγόμενοι σταθμοί μετατροπής που είναι συστήματα ηλεκτρομηχανολογικά με πάρα πολύ περίπλοκα ηλεκτρονικά ισχύος τα οποία μελετώνται για υψηλά επίπεδα τάσης ακόμα και σήμερα στα διδακτορικά που κάνουν οι ηλεκτρολόλοι- μηχανικοί. Και βέβαια, χρειαζόταν να υπάρχουν τα τεράστια πλοία που έχουν κατασκευάσει οι μεγάλες εταιρίες με τεράστιες δυνάμεις τάνυσης, ούτως ώστε να μπορούν να αφήνουν ένα πάρα πολύ βαρύ καλώδιο που θα φτάσει στα 1.000 μέτρα βάθος, με ασφάλεια και σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.

ΝΦ: Φαντάζομαι όλο αυτό το εγχείρημα είναι πιο συναρπαστικό τώρα που συζητάμε τη σύνδεση με την Αίγυπτο. Αυτό είναι κάτι το οποίο είναι κοντά, να γίνει; Θα έρθει ρεύμα από την Αίγυπτο στην Ελλάδα και από εκεί στην υπόλοιπη Ευρώπη;

ΜΜ: Αυτό είναι κάτι το οποίο στους κύκλους των ηλεκτρολόγων-μηχανικών συζητείται τα τελευταία 10-15 χρόνια πολύ έντονα, με την έννοια ότι όλοι έβλεπαν το μέλλον της πράσινης ενέργειας και όλοι αντιλαμβάνονταν ότι το τεράστιο ηλιακό, αλλά και αιολικό δυναμικό που υπάρχει στην Σαχάρα θα είναι χρήσιμο για να καλυφθούν οι ανάγκες της Ευρώπης. Σίγουρα, επιτάχυνε την εξέλιξη η γεωπολιτική εξέλιξη που  υπήρχε. Έτσι πλέον, έχουμε πολύ ισχυρή πολιτική βούληση και από την Ελλάδα και από την Αίγυπτο, αλλά και από τους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνολικά να προχωρήσει αυτό το έργο. Να πω ότι πρόκειται για ένα έργο το οποίο το προωθεί ο όμιλος Κοπελούζου, το έργο λέγεται GREGY, η εταιρία του ELICA του Όμιλου Κοπελούζου. Είναι θέμα βούλησης πολιτικής, μεταξύ των κρατών και βούλησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης να χρηματοδοτήσει ένα τέτοιο έργο, να πειστεί δηλαδή η Ευρωπαϊκή Ένωση ότι είναι προς το συμφέρον των ευρωπαίων καταναλωτών να διασυνδεθεί η Ευρώπη. Γιατί αυτό, εδώ πρόκειται για τη διασύνδεση της Ευρώπης, η Ελλάδα ανήκει στην Ευρώπη με τη Βόρεια Αφρική.

ΝΦ: Θα είναι πολύ φθηνότερο αυτό το ρεύμα;

ΜΜ: Φυσικά, θα είναι πολύ φθηνό το ρεύμα, γιατί είναι πολύ φθηνότερο το πως παράγεται το ρεύμα στην Αίγυπτο, αλλά ταυτόχρονα θα είναι ρεύμα το οποίο θα πρέπει και να εξάγεται σε μεγάλο βαθμό από τη χώρα.

ΝΦ: Από εμάς; Την Ελλάδα;

ΜΜ: Από εμάς, βεβαίως, καθώς εμείς ούτως ή άλλως ήδη θα έχουμε αναπτύξει ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην Ελλάδα πάρα πολλές. Γενικώς η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα οδηγήσει πολύ σύντομα σε τόσο μεγάλο δυναμικό στην Ελλάδα το οποίο θα πρέπει να εξάγεται. Για αυτό το λόγο άλλωστε, το τελευταίο διάστημα συζητείται και μία διασύνδεση ανάμεσα στην Ελλάδα και την κεντρική Ευρώπη.

ΝΦ: Από αυτό ο Έλληνας πολίτης τι έχει να κερδίσει;

ΜΜ: Οι Έλληνες πολίτες σε πολύ μεγάλο βαθμό καταρχήν συμμετέχουν ήδη και στις επενδύσεις των ΑΠΕ που γίνονται στην Ελλάδα. Δηλαδή αρκεί να σας πω ότι τα μισα gigawatt από όσα έχουν ηλεκτριστεί αυτή την στιγμή είναι συνδεδεμένα στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ. Αυτό τι σημαίνει; Αυτό σημαίνει ότι πρόκειται για φωτοβολταικά πάρκα μικρά, της τάξεως των 500 kW που έχουν γίνει σε μικρά χωράφια. Συνεπώς δεν έχουμε μόνο επενδυτές μεγάλους είτε μεγάλους παραγωγούς Ηλεκτρικής Ενέργειας ελληνικούς και ξένους ομίλους. Έχουμε μία συνολική συμμετοχή της κοινωνίας προς την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Αυτό είναι το πρώτο όφελος. Το δεύτερο έχει να κάνει με το ότι αυτό που θα συμβεί είναι ότι θα μειωθεί το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας, ανεξάρτητα από τη γεωπολιτική διαταραχή που έχουμε σήμερα, το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, καθώς έχουν ωριμάσει οι τεχνολογίες είναι χαμηλότερος συνολικά από το κόστος  παραγωγής από τις παλαιότερες πηγές των ορυκτών καυσίμων που βέβαια, τους οφείλουμε το ότι μας έχουν φτάσει σε επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης εδώ που είμαστε σήμερα.

ΝΦ: Σωστό, σωστό. Ναι, έχουμε ένα ανεκμετάλλευτο δυναμικό, ενεργειακό, μεταξύ άλλων. Είναι το θαλάσσιο ενεργειακό δυναμικό. Ο ΑΔΜΗΕ είναι προετοιμασνένος; Και το ερώτημα, πόσο προετοιμασμένος μπορεί να είναι όταν συζητάμε είτε για αιολικά στο κέντρο της, σε κάποια θαλάσσια περιοχή, στο κέντρο ενός κόλπου ή δεν ξέρω πού αλλού; Μπορεί με γρήγορους ρυθμούς να γίνουν τέτοιου είδους διασυνδέσεις, αφού πρώτα προχωρήσουν οι επενδύσεις;

ΜΜ: Γίνεται δουλειά στη χώρα αυτή τη στιγμή για την προετοιμασία, για την εκμετάλλευση του θαλάσσιου αιολικού δυναμικού. Απλώς να διατυπώσω το εξής.

ΝΦ: Και φωτοβολταικού.

ΜΜ: Βεβαίως και φωτοβολταικού. Υπάρχει μία διαφορά σε σχέση με τη Βόρεια θάλασσα που υπάρχει πολύ μεγάλη ανάπτυξη αυτή την σιγμή, αυτής της μορφής ανανεώσιμης πηγής ενέργειας. Η διαφορά είναι ότι εμείς έχουμε βαθύτερες θάλασσες, δεν μπορούμε εύκολα να φτιάξουμε κατασκευές οι οποίες θα είναι πακτωμένες στο βυθό, γιατί θα είναι πάρα πολύ κοντά στα νησιά μας ή στις ακτές μας, κάτι το οποίο δεν το θέλουμε για άλλους λόγους -για λόγους εκμετάλλευσης του τουριστικού μας προϊόντος. Συνεπώς, περιμένουμε σε μεγάλο βαθμό την ωρίμανση της τεχνολογίας των πλωτών αιολικών πάρκων, που πιστεύουμε ότι θα έχουν ωριμάσει μέσα στα επόμενα χρόνια. Όλες οι αρχές που είναι υπεύθυνες για το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας προετοιμάζονται προκειμένου να εκμεταλλευτεί η χώρα τελικά αυτό το πάρα πολύ σημαντικό ενεργειακό δυναμικό που έχει το οποίο συνδέεται κιόλας με την εθνική μας ανεξαρτησία. Δηλαδή καλώς ή κακώς, το φυσικό αέριο το εισάγουμε, ενώ το αιολικό και το ηλιακό δυναμικό είναι δικό μας, δεν πρόκειται να φύγει από εδώ.

ΝΦ: Ποιο είναι το όραμά σας, πώς φαντάζεται σε μερικά χρόνια από τώρα την Ελλάδα από  πλευράς ηλεκτρισμού, από πλευράς δικτύων;

ΜΜ: Θέλω να πιστεύω ότι μέχρι το 2030 θα έχουμε ολοκληρώσει τις διασυνδέσεις των νησιών της χώρας. Οι προκλήσεις όμως, δεν σταματούν εκεί. Οι προκλήσεις αφορούν και το πως θα έχουμε ένα σταθερό, με την έννοια της ευστάθειας, ηλεκτρικό σύστημα έχοντας κυρίως ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ο λόγος είναι απλός. Στην προηγούμενη μορφή με τις ευέλικτες μορφές ενέργειας, με τις θερμικές μονάδες βάζεις και βγάζεις μία μονάδα στο σύστημα εύκολα και γρήγορα. Όταν θέλεις. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας εξαρτώνται από τον καιρό. Χρειάζεται η ανάπτυξη της αποθήκευσης ενέργειας στη χώρα, με πρώτο και κυριότερο βήμα την επιτάχυνση της εξειδίκευσης του νομικού και ρυθμιστικού πλαισίου σχετικά με την αποθήκευση ενέργειας και βέβαια στη συνέχεια, χρειάζονται επενδύσεις και στην αποθήκευση ενέργειας, όπως έγιναν αυτά τα χρόνια στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας προκειμένου να φτάσουμε τελικά, σε ένα ευσταθές σύστημα.  Όπως συνηθίζω να λέω, η ενεργειακή μετάβαση είναι ένας δρόμος δύσβατος, αλλά απολύτως αναγκαίος. Δεν έχουμε καμία άλλη επιλογή.

ΝΦ: Ευχαριστώ θερμά, κύριε Μανουσάκη που ήσασταν μαζί μας σε αυτό το επεισόδιο, στο 8ο επεισόδιο του podcast Βαβέλ.

ΜΜ: Και εγώ σας ευχαριστώ, κύριε Φιλιππίδη.