Βόμβα από Ιταλία: Κόβει τους δεσμούς με την Κίνα

Χρειάστηκαν τέσσερα χρόνια για να σκεφτεί η Ιταλία να διακόψει την ειδική σχέση της με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ.

Το 2019, η Ιταλία έγινε η πρώτη χώρα της G7 που εντάχθηκε στο παγκόσμιο πρόγραμμα υποδομών της Κίνας, τον σύγχρονο Δρόμο του Μεταξιού (Belt and Road Initiative-BRI), προς έκπληξη των δυτικών συμμάχων της.

Τώρα, η δεξιά πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτια Μελόνι είναι έτοιμη να πει στους ομολόγους της της G7 ότι είναι έτοιμη να διακόψει τους δεσμούς με το σχέδιο-ορόσημο εξωτερικής πολιτικής του Σι, με πηγή πλησίον αυτών των συζητήσεων.

Η Μελόνι δεν έχει λάβει ακόμη τελική απόφαση, αλλά η συζήτηση στη Ρώμη επικεντρώνεται στο πώς θα βγεί από αυτή την πρωτοβουλία, παρά στο αν θα το κάνει. Μια τέτοια κίνηση θα συνιστούσε δραματική ανατροπή στις σχέσεις Ιταλίας – Κίνας, τοποθετώντας σταθερά την Μελόνι σταθερά στο στρατόπεδο των σινοσκεπτικιστικών χωρών των οποίων ηγείται ο Αμερικανός Πρόεδρος. Ταυτόχρονα θα έπληττε την εμβληματική πολιτική του Σι, και ίσως έδινε έναυσμα σε άλλες χώρες να ακολουθήσουν.

Αν και διίστανται οι απόψεις σχετικά με το πόσα πρέπει η Ευρώπη να κάνει για να υποστηρίξει τις ΗΠΑ στο θέμα της Ταϊβάν, υπάρχει αυξανόμενη διατλαντική συναίνεση σχετικά με την ανάγκη αντίστασης στα κινεζικά σχέδια οικονομικής ισχύος. Αλλά για την Ιταλία δεν είναι τόσο απλό, καθώς υπάρχουν ήδη προειδοποιήσεις ότι η ρήξη με την Κίνα θα έβλαπτε τις ιταλικές επιχειρήσεις.

Πριν τέσσερα χρόνια, η Ιταλία έγινε η πρώτη χώρα της ΕΕ που εντάχθηκε στο BRI. Όταν ο Σι επισκέφθηκε τη Ρώμη το 2019 για να επισφραγίσει τη συμφωνία, τον υποδέχτηκαν σαν βασιλιά και έκαναν προς τιμή του μια συναυλία  Αντρέα Μποτσέλι στο προεδρικό μέγαρο. Ο Σι είπε στον τότε πρωθυπουργό της Ιταλίας Τζουζέπε Κόντε ότι το γεγονός προσομοίαζε τις «φυσικές αρχές του σύμπαντος» να επανενωθούν οι δύο χώρες που κάποτε αποτελούσαν τα δύο άκρα του παλιού Δρόμου του Μεταξιού.

Ερωτήματα

Η Μελόνι δεν είπε αν θα βγάλει την Ιταλία από το BRI, αλλά ανέφερε την περασμένη εβδομάδα ότι «η συζήτηση είναι ανοιχτή». Αναμένεται να σηματοδοτήσει αυτή την πορεία κατά τη συνάντηση της G7 στη Χιροσίμα αυτή την εβδομάδα, καθώς ο Μπάιντεν και άλλοι ηγέτες θα μπορούσαν να θίξουν το θέμα.

Η συμφωνία Ρώμης-Πεκίνου πρόκειται να ανανεωθεί αυτόματα για πέντε ακόμη χρόνια τον Μάρτιο του 2024, εάν καμία από τις δύο πλευρές δεν αποσυρθεί. Ο υφυπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας Τζόρτζιο Σίλι δήλωσε την Τετάρτη ότι «συνεχίζεται ένας προσεκτικός προβληματισμός» και σημείωσε ότι η απόφαση θα ληφθεί «λαμβάνοντας υπόψη» τις κινεζικές πολιτικές έναντι του ΝΑΤΟ, της G7 και της ΕΕ.

Η συμφωνία σχεδιάστηκε για να ενισχύσει το εμπόριο και τις σχέσεις των δύο χωρών, Αλλά δεν ευδοκίμησε, καθώς το Πεκίνο δεν μείωσε τα εμπόδια για τις ιταλικές επιχειρήσεις και οι διαδοχικές κυβερνήσεις στη Ρώμη ακολούθησαν ολοένα πιο σκληρή γραμμή απέναντι στο Πεκίνο.

Η ΕΕ έχει επίσης δημιουργήσει τη δική της ανταγωνιστική πρωτοβουλία Global Gateway για να αντιμετωπίσει το BRI της Κίνας. Αυτό φέρνει την Ιταλία σε δύσκολη θέση, με το ειδικό καθεστώς ως το μοναδικό κράτος της G7 που αποτελεί μέρος του BRI. Η Ιταλία υπέγραψε το σχέδιο ακριβώς τη στιγμή που η δυτική κοινή γνώμη στρεφόταν εναντίον της Κίνας για το ολοένα και πιο αυταρχικό της μοντέλο και τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.

Κίνδυνοι εμπρός

Οι υποστηρικτές της συμφωνίας με την Κίνα, από την άλλη πλευρά, παραμένουν ανένδοτοι ότι η Ιταλία πρόκειται να χάσει εάν βγει από τη συμφωνία.

Κάποιοι, θεωρούν ότι το να είσαι μέλος μέλος του ΝΑΤΟ, δεν σημαίνει ότι δεν μπορείς να κάνεις συμφωνίες με την Κίνα. Άλλες χώρες της ΕΕ, επίσης μέλη του ΝΑΤΟ, εντάχθηκαν στο BRI,  ενώ οι Η.Π.Α προέβησαν σε συμφωνία Φάσης Πρώτης με την Κίνα.

Ένα βασικό επιχείρημα που προβάλλουν επιχειρηματικές ενώσεις είναι ότι η αποχώρηση από το BRI θα δυσκόλευε τις ιταλικές εξαγωγές στην Κίνα.

Οι εξαγωγές της Κίνας προς την Ιταλία αυξήθηκαν κατά 51% από το 2019 έως το 2022, ενώ οι εισαγωγές της Κίνας από Ιταλία αυξήθηκαν μόνο κατά 26% την ίδια περίοδο. Για τους θιασώτες του RBI μια διαμάχη με την Κίνα θα ακρωτηριάσει την ιταλική οικονομία.