Περιβάλλον: Κρίσιμη ψηφοφορία σήμερα στην ΕΕ του Κανονισμού για την Αποκατάσταση της Φύσης

Στην τελική φάση διαμόρφωσης της θέσης του για τον νέο  Κανονισμό για την Αποκατάσταση της Φύσης βρίσκεται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.  Σήμερα έχει προγραμματιστεί η  κρίσιμη ψηφοφορία στην αρμόδια Επιτροπή Περιβάλλοντος, η οποία έχει την κύρια ευθύνη για τη διαμόρφωση της θέσης του ευρωκοινοβουλίου, πριν πάει για ψήφιση στην Ολομέλεια. Αντιστοίχως,  στις 20 Ιουνίου (αν δεν υπάρξει νέα αναβολή λόγω των δύσκολων διαπραγματεύσεων) αναμένεται να συμφωνηθεί και η θέση του Συμβουλίου στη σχετική συνεδρίαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, ώστε να ακολουθήσουν οι  τριμερείς διαπραγματεύσεις.

Κλιματική αλλαγή: 195.000 νεκροί, 560 δισ. ευρώ ζημιές σε 41 χρόνια από πλημμύρες και καύσωνες

Η πρόταση της Κομισιόν

Η πρόταση για τον νέο Κανονισμό είχε ανακοινωθεί από την Κομισιόν πριν από έναν χρόνο (22 Ιουνίου 2022) με πρωταρχικό στόχο τα μέτρα αποκατάστασης της φύσης να καλύψουν τουλάχιστον το 20% των χερσαίων και θαλάσσιων εκτάσεων της ΕΕ ως το 2030 και να επεκταθούν σε όλα τα οικοσυστήματα που χρήζουν αποκατάστασης ως το 2050. Αυτός ο γενικός αυτός στόχος εξειδικεύεται σε επιμέρους δεσμευτικούς στόχους και υποχρεώσεις για τα κράτη μέλη, τα οποία πρέπει να καταρτίσουν Εθνικά Σχέδια Αποκατάστασης για να τους πετύχουν.

Σε κάθε περίπτωση τα …μάτια είναι στραμμένα κυρίως στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όπου επικρατεί μεγάλη αναστάτωση καθώς το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), έχοντας αντιρρήσεις για το περιεχόμενο του νόμου και ειδικά για το μέρος εκείνο που αφορά στα γεωργικά οικοσυστήματα, έχει αποσυρθεί από τις σχετικές διαπραγματεύσεις και σήμερα προτίθενται να ψηφίσει αρνητικά ώστε να αποσυρθεί η πρόταση της Κομισιόν. Στο ενδιάμεσο διάστημα, οι συν-αρμόδιες Επιτροπές Γεωργίας και Αλιείας  που είχαν τη δυνατότητα να εκφράσουν θέση «κατάφεραν» να μην καταλήξουν σε γνώμη με σχετικές τροπολογίες και να απορρίψουν συνολικά την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Έτσι χάνουν και το δικαίωμα στην τελική διαμόρφωση της θέσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Οι ευρωβουλευτές

Ζητούμενο ωστόσο παραμένει, το πώς θα ψηφίσουν σήμερα οι Έλληνες ευρωβουλευτές που συμμετέχουν στην Επιτροπή Περιβάλλοντος   και ειδικά οι ευρωβουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, με δεδομένο ότι το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα έχει αποφασίσει να αποσυρθεί από τη διαδικασία.

Με την υιοθέτηση του νέου ευρωπαϊκού Κανονισμού, λύσεις που βασίζονται στη φύση για να εκτονώνονται πλημμύρες, για να αυξηθεί η ανθεκτικότητα των αγροτικών οικοσυστημάτων και το αστικό πράσινο στις πόλεις θα μπορούν να αξιοποιηθούν βάσει σχεδίων που θα καταρτίσουν τα κράτη μέλη και πόρων που θα πρέπει να διατεθούν από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.

«Η Ελλάδα τον Μάρτιο έγινε το πρώτο κράτος μέλος που υιοθέτησε με νόμο ως δεσμευτικούς τους περισσότερους από τους στόχους που θέτει ο νέος Κανονισμός για την Αποκατάσταση της Φύσης. Οι Έλληνες ευρωβουλευτές, ανεξαρτήτως των ενστάσεων του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, οφείλουν τουλάχιστον να συνταχθούν με την πολιτική της χώρας, και να υπερψηφίσουν τον Κανονισμό. Θα ανοίξει έτσι ο δρόμος για πρόσβαση στους ευρωπαϊκούς πόρους που είναι απαραίτητοι για την ουσιαστική στήριξη της φύσης» αναφέρει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο»  η διευθύντρια πολιτικής στο The Green Tank κυρία Ιόλη Χριστοπούλου.

Τεράστιο το «κύμα» υποστήριξης

Την ίδια στιγμή πολλοί φορείς _ περιβαλλοντικές οργανώσεις, μεγάλες εταιρείες και  πολυεθνικές από διαφορετικούς κλάδους,  επιστημονικές ομάδες, δεξαμενές σκέψης κ.ά.  _ τοποθετούνται υπέρ της υιοθέτησης του νέου νόμου.  Σε μία προσπάθεια να ανατρέψει τα επιχειρήματα του ΕΛΚ ο Επίτροπος για το Περιβάλλον, τους Ωκεανούς και την Αλιεία κ. Βιργκίνιους Σινκέβιτσιους, απάντησε στους μύθους που υποστηρίζει το ΕΛΚ σχετικά με την αποκατάσταση της φύσης, μέσω του λογαριασμού του στο Twitter, ενώ ο  Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος, εξέδωσε briefing   στο οποίο καταγράφεται η ανάγκη για αποκατάσταση της φύσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σε μία μάλλον σπάνια κίνηση η κορυφαία παγκοσμίως οργάνωση για τη φύση – η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) –  απέστειλε την προηγούμενη εβδομάδα επιστολή στις προέδρους   της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και  του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και στον πρωθυπουργό της προεδρεύουσας στο Συμβούλιο, Σουηδίας, με την οποία καλεί για την υιοθέτηση του νέου νόμου.  Τον Κανονισμό είχαν καλωσορίσει τον Ιούνιο του 2022 και άλλοι διεθνείς οργανισμοί όπως   το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ).  Επίσης, προχθές Τρίτη,   ανακοινώθηκε και ανοιχτή επιστολή 3.339 επιστημόνων (και Ελλήνων) τονίζοντας την ανάγκη να υιοθετηθεί ο Κανονισμός.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι υποστηρικτικές ανακοινώσεις των ευρωπαϊκών ενώσεων για την αιολική και την ηλιακή ενέργεια  Wind Europe και Solar Power Europe που τάσσονται υπέρ την   υιοθέτησης του νέου Κανονισμού. Επίσης, πολλές εταιρείες – κολοσσοί όπως οι Nestle, Danone, Coca-Cola Europe, H&M Group, ΙΚΕΑ κ.ά. συνυπέγραψαν δήλωση υπέρ της υιοθέτησης του νέου Κανονισμού.

Ποια η θέση της Ελλάδας;

Τον Μάρτιο του 2023 η Ελλάδα έγινε το πρώτο κράτος μέλος της ΕΕ που  υιοθέτησε με νόμο τους νομικά δεσμευτικούς στόχους για τη διατήρηση και την αποκατάσταση της φύσης. Πολλοί από αυτούς ταυτίζονται με τους στόχους που περιέχει το κείμενο της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και συμβαδίζουν με τους στόχους της Συμφωνίας Κούνμινγκ – Μοντρεάλ για το νέο Παγκόσμιο Πλαίσιο για τη Βιοποικιλότητα.

Ωστόσο, η Ελλάδα – ενδεχομένως και λόγω των αντιδράσεων από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα – δεν ενσωμάτωσε όλους τους επιμέρους στόχους που θέτει ο νέος Κανονισμός (π.χ.  για τα γεωργικά οικοσυστήματα).  Πάντως, σε προηγούμενες συνεδριάσεις του Συμβουλίου Υπουργών Περιβάλλοντος, η θέση της χώρας μας   ήταν θετική προς την υιοθέτηση του νέου Κανονισμού και των φιλόδοξων στόχων του, όπως για την αναστροφή της μείωσης των πληθυσμών των επικονιαστών και την αποκατάσταση των αστικών οικοσυστημάτων. Έχοντας πλέον έναν εθνικό νόμο που ενσωματώνει   τους συγκεκριμένους στόχους, μένει να φανεί εάν η υπηρεσιακή κυβέρνηση, λίγες μέρες πριν τις εκλογές,  θα σταθεί με τα πιο φιλόδοξα κράτη μέλη.

Γιατί αντιδρά το  Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα;

Στο συνέδριο του στο Μόναχο, το ΕΛΚ υιοθέτησε ψήφισμα με το οποίο αποφάσισε ότι θα απορρίψει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για έναν Ευρωπαϊκό Κανονισμό για τη Φύση, κυρίως, για το γραφειοκρατικό βάρος, το οποίο θα θέσει σε κίνδυνο την οικονομική βιωσιμότητα των αγροτικών περιοχών, τη επισιτιστική ασφάλεια, την ανάπτυξη ΑΠΕ, και άλλων κρίσιμων υποδομών. Επίσης, θεωρούν δύσκολη την επίτευξη του στόχου για αύξηση των χώρων πρασίνου στα αστικά κέντρα. Ένα από τα βασικά επιχειρήματα που χρησιμοποιούν  στην «εκστρατεία» δυσφήμισης του νέου Κανονισμού είναι ότι  με την αποκατάσταση της φύσης θα διακινδυνεύσει την επισιτιστική ασφάλεια σε επίπεδο ΕΕ και παγκοσμίως, καθώς η παραγωγή στην Ευρώπη θα μειωθεί, θα αυξηθούν οι τιμές κτλ. .

Έτσι, στις 31 Μαΐου το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα ανακοίνωσε ότι αποσύρεται από τη διαδικασία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η πρόταση θα απορριφθεί καθώς οι υπόλοιπες ομάδες ενδέχεται να έχουν πλειοψηφία, όμως σίγουρα δημιουργεί μεγάλη πίεση καθώς είναι η μεγαλύτερη πολιτική ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Ο νέος κανονισμός αποτελεί την  πρώτη ολοκληρωμένη νομοθετική πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EE) για τη φύση σε διάστημα 30 ετών και την πρώτη στην ιστορία της για την αποκατάστασή της και περιέχει νομικά δεσμευτικούς στόχους.