Cryptos: Η Ισλαμική Τζιχάντ, οι Ρώσοι ολιγάρχες και μία εταιρεία κρυπτονομισμάτων με έδρα της Μόσχα

Ένα ανταλλακτήριο κρυπτογράφησης με έδρα τη Μόσχα φέρεται να αποτελεί, σύμφωνα με τη Wall Street Journal, τον κόμβο στον οποίον συναντώνται κεφάλαια Ρώσων ολιγαρχών και εγκληματιών του κυβερνοχώρου με μία εκ των πηγών χρηματοδότησης της Ισλαμικής Τζιχάντ, ισλαμιστικής οργάνωσης που συμμετείχε μαζί με τη Χαμάς στις επιθέσεις του προηγούμενου Σαββάτου.

Πετρέλαιο: Ο πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς και η κρίση του 1973 – Διδάγματα από το παρελθόν

Όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, το εν λόγω ανταλλακτήριο – ονόματι Garantex – γνωρίζει μεγάλη άνθηση παρά τη συμπλήρωση χρόνου από την επιβολή κυρώσεων εκ μέρους των ΗΠΑ, λόγω της εισβολής της Μόσχας στην Ουκρανία.

«Η Garantex έχει καταστεί ένα σημαντικό κανάλι μέσω του οποίου οι Ρώσοι διακινούν κεφάλαια προς και από τη χώρα, σύμφωνα με στοιχεία συναλλαγών και άτομα που γνωρίζουν την εταιρεία», αναφέρει η WSJ. «Υπήρξε επίσης όχημα για τους Ρώσους εγκληματίες του κυβερνοχώρου για να ξεπλένουν τα κέρδη τους, λένε οι αμερικανικές αρχές».

Το αμερικανικό έντυπο σημειώνει ότι ο αυξανόμενος ρόλος της Garantex ως παγκόσμιου αγωγού για παράνομα κεφάλαια υπογραμμίστηκε αυτόν τον μήνα από στοιχεία που έδειξαν ότι Παλαιστίνιοι μαχητές χρηματοδότησαν εν μέρει τις επιχειρήσεις τους μέσω cryptos κατά την προετοιμασία των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ. Τα ψηφιακά πορτοφόλια που ελέγχονται από την Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ, η οποία συμμετείχε μαζί με τη Χαμάς στις επιθέσεις, έλαβαν ένα μέρος των 93 εκατομμυρίων δολαρίων μέσω της Garantex, σύμφωνα με την ανάλυση του ερευνητής εταιρείας Elliptic, που υποστήριξε ότι η Χαμάς χρησιμοποίησε επίσης μια παρόμοια στρατηγική χρηματοδότησης.

Οι δουλειές της Garantex

Στη Ρωσία, το ανταλλακτήριο της Garantex χρησιμοποιείται για τη μεταφορά ρουβλίων σε άλλα νομίσματα, διαδικασία που έχει καταστεί δύσκολη μετά την επιβολή κυρώσεων στις ρωσικές τράπεζες λόγω της εισβολής στην Ουκρανία. Οι πελάτες καταθέτουν ρούβλια σε μετρητά στα γραφεία της Garantex για να λάβουν κρυπτονομίσματα, κυρίως με τη μορφή stablecoins, ένα δημοφιλές είδος ψηφιακού νομίσματος που συχνά συνδέεται με το δολάριο ΗΠΑ. Αυτά μπορούν στη συνέχεια να μεταφερθούν ως παραδοσιακό νόμισμα στο εξωτερικό από ένα δίκτυο τοπικών συνεργατών, χωρίς να υπάρχει δυνατότητα παρακολούθησης των συναλλαγών.

Οι συναλλαγές των πελατών στην πλατφόρμα ανήλθαν σε περίπου 865 εκατομμύρια δολάρια τον Ιούλιο, σύμφωνα με τον πάροχο δεδομένων κρυπτογράφησης Coinpaprika.

Οι αριθμοί δείχνουν πώς τα cryptos έχει αναδειχθεί σε σημαντικό αδύναμο σημείο στις προσπάθειες της κυβέρνησης Μπάιντεν να στραγγαλίσει τη ρωσική οικονομία. Το Υπουργείο Οικονομικών έχει επιβάλει κυρώσεις σε πάνω από το 80% του ρωσικού τραπεζικού τομέα, περιορίζοντας τον τρόπο με τον οποίο οι Ρώσοι μπορούν να διακινούν χρήματα μέσω ξένων τραπεζών.

Η κρυπτογράφηση έχει αποτελέσει «μια εναλλακτική μέθοδο» για τη διευθέτηση συναλλαγών και τη μεταφορά κεφαλαίων, ανέφερε νωρίτερα φέτος η Τράπεζα της Ρωσίας. Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ εκτιμά ότι πλούσιοι Ρώσοι ιδιώτες χρησιμοποιούσαν συχνά τη Garantex για να μεταφέρουν χρήματα εκτός της χώρας.

Ξέπλυμα χρήματος

Η Garantex ξεκίνησε τη λειτουργία της το 2019. Γρήγορα κατέστη μακράν το πιο δημοφιλές ανταλλακτήριο κρυπτογράφησης στη Ρωσία για συναλλαγές σε ρούβλια. Συνεχίζει να ζει και να ευημερεί παρά τις σαρωτικές κυρώσεις των ΗΠΑ. Για να συνεχίσει να εξυπηρετεί την πελατειακή της βάση μάλιστα, η Garantex μετέφερε την υποδομή πληροφορικής της στη Ρωσία από μια αρχική μη δημοσιοποιημένη τοποθεσία και δημιούργησε συνεργασίες σε δημοφιλείς τοποθεσίες για τους Ρώσους μετανάστες, όπως το Ντουμπάι και η Ταϊλάνδη.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, η εταιρεία είναι εδώ και καιρό δημοφιλής μεταξύ εγκληματικών ομάδων που επιδιώκουν να ξεπλύνουν παράνομα κεφάλαια. Το ανταλλακτήριο απαιτούσε ελάχιστες πληροφορίες ή ταυτοποίηση από τους πελάτες που κατέθεταν μετρητά, έτσι ώστε οι εγκληματίες να μπορούν να μετατρέπουν με ασφάλεια τα κέρδη τους σε κρυπτονομίσματα και να τα αποσύρουν σε διαφορετικό νόμισμα.

Η Evgenia Burova, διευθύντρια επικοινωνίας της Garantex, δήλωσε στη WSJ ότι ο όγκος συναλλαγών της Garantex αυξήθηκε σε συγχρονισμό με την ανάπτυξη των συναλλαγών κρυπτογράφησης στη Ρωσία κατά το περασμένο έτος.

Το πελατολόγιο της Garantex αυξήθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου και περιλαμβάνει κανονικούς Ρώσους και τοπικές επιχειρήσεις που αναζητούν μια γρήγορη και φθηνή μέθοδο για τη διακίνηση μεγάλων ποσών ρουβλίων από και προς τη χώρα.

Για μια μεμονωμένη συναλλαγή, η Garantex λέει στους πελάτες της ότι δέχεται μέχρι 100 εκατομμύρια ρούβλια σε μετρητά στο γραφείο της στη Μόσχα, ή περίπου 1 εκατομμύριο δολάρια με τις τρέχουσες συναλλαγματικές ισοτιμίες. Οι συναλλαγές σε ρούβλια αυτού του μεγέθους προκαλούν συχνά ανησυχία στις διεθνείς τράπεζες, οδηγώντας σε πάγωμα λογαριασμών και απαιτήσεις από τους πελάτες να παρέχουν περισσότερες πληροφορίες. Οι πελάτες της Garantex όμως μπορούν να πραγματοποιήσουν πολλαπλές συναλλαγές χωρίς να εγείρουν κόκκινες σημαίες.

Από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, τουλάχιστον 7 δισεκατομμύρια δολάρια έχουν περάσει από την Garantex, σύμφωνα με την Coinpaprika, η οποία λέει ότι έλαβε τα στοιχεία απευθείας από την πλατφόρμα της Garantex.

Ο παράξενος θάνατος του συνιδρυτή της

Η αποστολή της Garantex ήταν πάντα να βοηθήσει τους Ρώσους να μεταφέρουν μετρητά σε όλο τον κόσμο. Οι συνιδρυτές της, ο Stanislav Drugalev, ένας Ρώσος επιχειρηματίας του διαδικτύου, και ο Sergey Mendeleev, πρώην βουλευτής μιας περιοχής της Μόσχας, έστησαν το κατάστημα σε μια από τις πιο διάσημες επιχειρηματικές διευθύνσεις της Μόσχας, το συγκρότημα ουρανοξυστών Federation Tower.

Οι επιχειρήσεις άνθισαν γρήγορα. Σύμφωνα με τη Wall Street Journal που επικαλείται το αμερικανικό ΥΠΟΙΚ, χάκερς, έμποροι ναρκωτικών και άλλες εγκληματικές ομάδες είχαν διακινήσει πάνω από 100 εκατομμύρια δολάρια μέσω της Garantex.

Και οι ρωσικές αρχές επιβολής του νόμου όμως ασχολήθηκαν στο παρελθόν με τη Garantex. Οι αρχές άσκησαν όλο και περισσότερο έλεγχο στο ανταλλακτήριο, πραγματοποιώντας επιδρομές στις εγκαταστάσεις του και πιέζοντας το να μοιραστεί τα δεδομένα που συλλέγει για τους χρήστες.

Μια νύχτα του Σεπτεμβρίου του 2020, η σύζυγος του Drugalev, Oksana Drugaleva, βρισκόταν στο σπίτι της στη Μόσχα όταν ένοπλοι αστυνομικοί έσπασαν την πόρτα της. Έψαχναν τον σύζυγό της. Αφού παραδόθηκε, συμφώνησε να δώσει στην αστυνομία πληροφορίες σχετικά με τις εγκληματικές ομάδες που χρησιμοποιούσαν το Garantex και αφέθηκε ελεύθερος, σύμφωνα με την Drugaleva και έναν πρώην Ρώσο αξιωματούχο των αρχών επιβολής του νόμου με άμεση γνώση της υπόθεσης.

Ο Drugalev μετακόμισε στο Ντουμπάι, ενώ η σύζυγός του παρέμεινε στη Μόσχα.

Τον επόμενο Φεβρουάριο, ένας φίλος της Drugalev τηλεφώνησε στην Drugaleva για να της πει ότι το πτώμα του συζύγου της είχε βρεθεί κάτω από μια γέφυρα στο Ντουμπάι. Ο φορητός του υπολογιστής έλειπε. Έλαβε μια ειδοποίηση από το τηλέφωνο του Drugalev ότι ήταν ακόμα ενεργό, αλλά όταν της απάντησε, απάντησε ένα άγνωστο άτομο.

«Γεια σας, έχω τα πράγματα του Στάνισλαβ», είπε το άτομο, απαιτώντας πληρωμή για την επιστροφή τους, σύμφωνα με τα μηνύματα που είδε η Journal. «Θέλω να έχω πίσω τον άντρα μου», απάντησε εκείνη.

Αργότερα δήλωσε σε ρωσικό κανάλι του YouTube ότι δεν έλαβε ποτέ πλήρη εξήγηση από την αστυνομία στο Ντουμπάι για τον θάνατο. «Δεν θυμάμαι τα γεγονότα εκείνης της ημέρας», δήλωσε στην Journal. «Προσπαθώ να τα διαγράψω από τη μνήμη μου».

Εντός της Garantex, οι λεπτομέρειες του θανάτου του Drugalev συζητήθηκαν ελάχιστα. Ο Karmo Neider, τότε μέλος του διοικητικού συμβουλίου μιας τοπικής μονάδας που ίδρυσε η Garantex στην Εσθονία, δήλωσε ότι του είπαν απλώς ότι πέθανε σε ατύχημα.

Η επόμενη ημέρα

Δύο μήνες αργότερα, ο αντικαταστάτης του Drugalev βρέθηκε με άλλα στελέχη του χώρου των cryptos σε μια συνάντηση στη Μόσχα με την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας, κατά την οποία οι αξιωματούχοι της αστυνομίας δήλωσαν ότι ήθελαν «το μέγιστο ποσό πληροφοριών» για τους χρήστες των πλατφορμών τους, σύμφωνα με μια παρουσίαση διαφανειών που δόθηκε από την αστυνομία και αρκετούς συμμετέχοντες.

Η Burova, η διευθύντρια επικοινωνίας, δήλωσε ότι η Garantex υποστηρίζει εθνικές και διεθνείς πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση του εγκλήματος. Είπε ότι η εταιρεία δεν έχει πολιτικές σχέσεις και συνεργάζεται με τις ρωσικές αρχές επιβολής του νόμου «εντός και εκτός συνόρων». Αρνήθηκε να σχολιάσει τον θάνατο του Ντρουγκάλεφ, λέγοντας ότι πρόκειται για ιδιωτικό θέμα.

Όταν τον Απρίλιο του 2022, μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ επέβαλε κυρώσεις στην Garantex, το προσωπικό του ανταλλακτηρίου διαβεβαίωσε τους πελάτες του ότι θα λειτουργούσε κανονικά, καθώς δεν είχε περιουσιακά στοιχεία στις ΗΠΑ και τα αποθέματα κρυπτογράφησης του κρατούνταν «σε ουδέτερες δικαιοδοσίες».

Μετά την επιβολή κυρώσεων η Garantex εξειδικεύτηκε στη μεταφορά χρημάτων από τη Ρωσία στο Ντουμπάι.

Στις 10 Οκτωβρίου 2022, κυκλοφόρησε βίντεο στο Telegram που έδειχνε ένοπλους αστυνομικούς στην έδρα της εταιρείας, στο Federation Tower. Η Garantex εξέδωσε ειδοποίηση προς τους πελάτες της ότι το γραφείο της στη Μόσχα έκλεισε προσωρινά, χωρίς εξήγηση.

Μέχρι το βράδυ μετά την επίσκεψη της αστυνομίας, η Garantex δήλωσε στους πελάτες της ότι το γραφείο είχε επανέλθει στην κανονικότητα. Σύντομα η εταιρεία στόχευε σε περαιτέρω επέκταση. Αυτό το καλοκαίρι, καθώς οι όγκοι συναλλαγών αυξήθηκαν, η Garantex ανακοίνωσε στη συνομιλία έναν νέο συνεργάτη στην Ταϊλάνδη που θα μπορούσε να βοηθήσει τους πελάτες να αγοράσουν ακίνητα με κρυπτογράφηση.