Ενέργεια: Στην Ουκρανία αποθηκεύει φυσικό αέριο η ΕΕ – Το ρίσκο και τα κίνητρα

Στο 99% έχει σκαρφαλώσει η πληρότητα των δεξαμενών αποθήκευσης αερίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ξεπερνώντας τον στόχο των Βρυξελλών για πληρότητα 90% ως τον Νοέμβριο. Μάλιστα, όπως αναφέρουν οι Financial Times, η εξάντληση του χώρου αποθήκευσης στην γηραιά ήπειρο έχει ως αποτέλεσμα ολοένα και περισσότερες εταιρείες να στρέφονται στην Ουκρανία για τη φιλοξενία ποσοτήτων αερίου.

Η Ρωσία απειλεί τα Νησιά Φερόε με μποϊκοτάζ στα αλιευτικά προϊόντα

Η υψηλή πληρότητα των δεξαμενών, σχολιάζουν οι FT, καθιστούν την ΕΕ λιγότερο ευάλωτη σε ένα ενεργειακό σοκ, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει απαραιτήτως ότι η ήπειρος θα έχει όλη την ενέργεια που χρειάζεται για τον ερχόμενο χειμώνα.

«Ο κίνδυνος έλλειψης φυσικού αερίου στην Ευρώπη είναι χαμηλός για τον φετινό χειμώνα, εκτός αν υπάρξουν μεγάλες απρογραμμάτιστες διακοπές στον εφοδιασμό ή μεγάλα, βαθιά ψυχρά κύματα που θα πλήξουν την Ευρώπη και την Ασία ταυτόχρονα» δήλωσε η Natasha Fielding, επικεφαλής της ευρωπαϊκής υπηρεσίας τιμών φυσικού αερίου στην Argus, ένα πρακτορείο αναφοράς τιμών.

Δίχτυ προστασίας και κίνδυνοι

Η εξελίξεις λοιπόν έχουν ωθήσει της ενεργειακές εταιρείας της Ευρώπης να αναζητήσουν χώρους αποθήκευσης των ποσοτήτων αερίου τους στην Ουκρανία, ο συνεχιζόμενος πόλεμος στα εδάφη της οποίας ξετύλιξε ένα γαϊτανάκι εξελίξεων που οδήγησε στη σημερινή κατάσταση. Έτσι, κατά έναν παράδοξο τρόπο οι ποσότητες αερίου στην εμπόλεμη χώρα βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο από την εισβολή της Ρωσίας, τον Φεβρουάριο του 2022.

Άλλες εταιρείες ναυλώνουν δεξαμενόπλοια LNG για να λειτουργήσουν ως υπεράκτιες «πλωτές αποθήκες», προκειμένου να αυξήσουν τις δυνατότητες αποθήκευσης αερίου.

Όπως τονίζουν οι αναλυτές, οι μεγάλες ποσότητες αερίου που διατηρούνται στις ευρωπαϊκές δεξαμενές λειτουργούν ως δίχτυ προστασίας έναντι του κινδύνου νέας ανόδου των τιμών – που μάλιστα υποχώρησαν έως και 10% την Τρίτη λόγω των προβλέψεων για θερμότερο καιρό τις επόμενες εβδομάδες.

Ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι FT, η αυξημένη εξάρτηση της περιοχής από το υγροποιημένο φυσικό αέριο μετά την περικοπή των προμηθειών φυσικού αερίου από τη Ρωσία πέρυσι έχει καταστήσει την Ευρώπη πιο ευαίσθητη σε πιθανές διαταραχές του εφοδιασμού, παρά τα πλέον άφθονα αποθέματα.

Πάντως την τιμή του αερίου στο TTF, που αποτελεί τον ευρωπαϊκό δείκτη αναφοράς φυσικού αερίου, παραμένει ευμετάβλητη καθώς οι traders αντιδρούν στον πόλεμο Ισραήλ – Χαμάς. Το Τελ Αβίβ διέκοψε την παραγωγή σε ένα υπεράκτιο πεδίου που βρίσκεται κοντά στη Γάζα. Την ίδια στιγμή, συνεχίζονται οι απεργίες στις αυστραλιανές μονάδες LNG.

Γιατί στην Ουκρανία;

Σύμφωνα με το βρετανικό έντυπο η Ουκρανία έχει αναδειχθεί ως εναλλακτική λύση αποθήκευσης, παρά τους κινδύνους από την εισβολή της Ρωσίας, εν μέρει επειδή έχει προσφέρει κίνητρα, όπως φτηνά τιμολόγια αποθήκευσης και απαλλαγή από τελωνειακούς δασμούς για τρία χρόνια, γεγονός που επιτρέπει την εύκολη επανεισαγωγή φυσικού αερίου στην ΕΕ.

Οι δεξαμενές είναι κυρίως υπόγειες και βρίσκονται στα δυτικά τις χώρας, μακριά από τις γραμμές του μετώπου. Περιέχουν επί του παρόντος περισσότερα από 2 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου που ανήκουν σε οντότητες της ΕΕ, σύμφωνα με τη Naftogaz, την κρατική εταιρεία ενέργειας του Κιέβου. Η εταιρεία έχει προσφέρει περισσότερα από 10 δισ. κυβικά μέτρα – το ένα τρίτο της εθνικής χωρητικότητας της Ουκρανίας – σε ξένους πελάτες.

Ο Oleksiy Chernyshov, διευθύνων σύμβουλος της Naftogaz, δήλωσε ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες αναλαμβάνουν ένα «καθαρό εμπορικό ρίσκο» τοποθετώντας το φυσικό αέριο τους στις ουκρανικές αποθήκες, οι οποίες, παρά το γεγονός ότι βρίσκονται μακριά από τις μάχες, θα μπορούσαν ακόμη να αποτελέσουν στόχο ρωσικών επιθέσεων.

Η Naftogaz δήλωσε ότι 128 από τις εγκαταστάσεις της σε όλη τη χώρα είχαν υποστεί ζημιές από ρωσικές επιθέσεις μεταξύ Ιανουαρίου και Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους, αν και άνθρωποι του κλάδου λένε ότι δεν έχει πληγεί καμία υπόγεια αποθήκη.

Η ΕΕ και η Ουκρανία συζητούν επίσης τη δυνατότητα ασφάλισης των εγκαταστάσεων αποθήκευσης έναντι ζημιών λόγω του πολέμου. «Οι εμπορικές εταιρείες έχουν τοποθετήσει περισσότερα από 1 δισ. ευρώ αξίας [φυσικού αερίου] στις ουκρανικές αποθήκες [παρά το γεγονός] ότι βρισκόμαστε σε έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας, ανεξάρτητα από οτιδήποτε», είπε. «Φανταστείτε τι θα συνέβαινε [εάν υπήρχε] πρόσθετη ασφάλιση».

Οι πλωτοί χώροι αποθήκευσης

Εν τω μεταξύ, 21 δεξαμενόπλοια είχαν ταξινομηθεί ως πλωτές αποθήκες υγροποιημένου φυσικού αερίου στα ανοικτά των ακτών της Ευρώπης από τη Δευτέρα, σύμφωνα με τον Alex Froley, αναλυτή αγοράς της εταιρείας συμβούλων ICIS. «Εάν οι τρέχουσες καιρικές συνθήκες και οι συνθήκες προσφοράς και ζήτησης παραμείνουν σταθερές, θα περίμενα να δω μια συνεχή αύξηση των πλωτών αποθηκευτικών χώρων κατά τη διάρκεια του Νοεμβρίου, φτάνοντας ίσως μέχρι και τα 30 φορτία που περιμένουν στα ανοικτά της Ευρώπης», δήλωσε ο Froley.

Πάντως, παρά τα γιγαντιαία αποθέματα, υπάρχουν αναλυτές που εξακολουθούν να υπογραμμίζουν ότι υπάρχουν κίνδυνοι για την ΕΕ.

Ο Wayne Bryan, διευθυντής της ευρωπαϊκής έρευνας για το φυσικό αέριο στην LSEG, δήλωσε ότι τα τρέχοντα επίπεδα αποθήκευσης προσφέρουν ένα βραχυπρόθεσμο απόθεμα, αλλά προειδοποίησε ότι ο κρύος καιρός ή οι διακοπές παραγωγής στη Νορβηγία, βασικό προμηθευτή φυσικού αερίου στην Ευρώπη, «θα αδειάσουν γρήγορα αυτές τις αποθήκες».

«Η έλλειψη βιώσιμων εναλλακτικών λύσεων για το LNG θα αφήσει την αγορά φυσικού αερίου της ΕΕ εκτεθειμένη σε αυξημένα επίπεδα μεταβλητότητας», δήλωσε.