Βρετανία: Χάνει τους τουρίστες με τα… γεμάτα πορτοφόλια – Τι συμβαίνει με την αγορά αφορολογήτων ειδών

Τους… ακριβούς τουρίστες χάνει διαρκώς η Βρετανία λόγω της απόφασης της κυβέρνησης να καταργήσει την αγορά αφορολόγητων ειδών μετά την αποχώρησή της από την ΕΕ, σύμφωνα με νέα ανάλυση των στοιχείων που υπάρχουν.

Συγκεκριμένα, καταγράφεται απότομη πτώση των δαπανών εκτός ΕΕ στο Ηνωμένο Βασίλειο από τότε που καταργήθηκε το πρόγραμμα το 2021 μετά το Brexit, εκτοπίζοντας τη χώρα από τις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες όπου οι σχετικές δαπάνες ανέκαμψαν μετά την πανδημία.

Η ανάλυση των Financial Times διαπίστωσε ότι οι δαπάνες από επισκέπτες εκτός ΕΕ στη Βρετανία αυξήθηκαν το 2021 σε 1.612 λίρες στερλίνες κατά κεφαλήν, κατά μέσο όρο, από 1.036 το 2020, όταν άρθηκαν οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί λόγω της Covid-19 και επέστρεψαν στην κανονικότητα οι διεθνείς πτήσεις.

Λονδίνο: 178 δισ. δολάρια στοιχίζει ετησίως στη Βρετανία το Brexit

Ωστόσο, το 2022, καθώς ο αριθμός των επισκεπτών πλησίαζε τα προ-πανδημικά επίπεδα, ο αριθμός μειώθηκε στις 1.346 λίρες — ή 17% — και διατήρησε μια πτωτική τάση για τους πρώτους έξι μήνες του 2023.

Στην Ιταλία και την Ισπανία, αντίθετα, οι τουρίστες έκαναν come back στα έξοδά τους με τις διεθνείς δαπάνες να αυξάνονται κατά την περίοδο αυτή. Στη Γαλλία, τα επίπεδα παρέμειναν σταθερά το 2022 πριν αυξηθούν πέρυσι.

«Αυτό που συμβαίνει ξεκάθαρα είναι ότι χάνουμε τις πρόσθετες δαπάνες που λαμβάνουν όλοι οι άλλοι ευρωπαϊκοί προορισμοί», δήλωσε ο Paul Barnes, διευθύνων σύμβουλος του λόμπι λιανικής του Association of International Retail (AIR).

«Η απόφαση της κυβέρνησης έπληξε πολύ τις βρετανικές επιχειρήσεις και ειδικότερα τα βρετανικά εμπορικά σήματα πολιτιστικής κληρονομιάς – καθώς και τη βιομηχανία φιλοξενία μας», πρόσθεσε.

Απώλεια εσόδων

Οι έμποροι λιανικής δήλωσαν ότι τα ευρήματα επιβεβαίωσαν τους φόβους ότι η αντιστροφή της πολιτικής θα είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια εσόδων και ότι αυτή η επιλογή τελικά αναχαίτισε την οικονομική ανάπτυξη του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ο κλάδος πίεζε το υπουργείο Οικονομικών να επαναφέρει τις αφορολόγητες αγορές και να τις επεκτείνει στους επισκέπτες της ΕΕ, υποστηρίζοντας ότι υπάρχει ισχυρό οικονομικό κίνητρο για κάτι τέτοιο.

Το Ηνωμένο Βασίλειο είχε απώλειες έως και 1,5 δισεκατομμυρίων λιρών καθώς τουρίστες κατευθύνθηκαν στη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία το 2022, σύμφωνα με έκθεση της AIR που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Νοέμβριο.

Τα καταστήματα αφορολογήτων ειδών είναι ένα καθεστώς όπου τα προϊόντα που αγοράζονται δεν καταναλώνονται στη χώρα αγοράς και πωλούνται χωρίς ΦΠΑ.
Την 1η Ιανουαρίου 2021, η βρετανική κυβέρνηση σταμάτησε επίσημα τις αφορολόγητες πωλήσεις σε αεροδρόμια, λιμάνια και σταθμούς Eurostar καθώς και σε κεντρικούς δρόμους, αφήνοντας τα καταστήματα εκτεθειμένα σε απώλειες. Για να αντισταθμίσουν αυτές τις απώλειες ορισμένα καταστήματα χρησιμοποίησαν τα δικά τους κέρδη για να παρέχουν προσφορές που θα κρατούσαν τους επισκέπτες ή που θα τους έφερναν πίσω ως πελάτες.

Το κατάστημα World Duty Free στο αεροδρόμιο Heathrow του Λονδίνου πουλά καλλυντικά και αρώματα πολυτελείας σε μια λεγόμενη μειωμένη «τιμή αεροδρομίου», η οποία είναι χαμηλότερη από την υψηλή τιμή άλλων καταστημάτων σε δρόμους του Λονδίνου.

Μείωση εσόδων ανά επιβάτη

Παρά το γεγονός ότι το μεγαλύτερο αεροδρόμιο του Ηνωμένου Βασιλείου προσπαθεί να βρει κάποια λύση στο θέμα των αφορολογήτων πωλήσεων, τα έσοδα λιανικής ανά επιβάτη έχουν μειωθεί απότομα μετά την κατάργηση του καθεστώτος με τα καταστήματα αφορολογήτων ειδών.

Για τους πρώτους εννέα μήνες του 2023, το αεροδρόμιο ανακοίνωσε ότι η μέση δαπάνη ανά επιβάτη που ταξιδεύει μέσω του αεροδρομίου ήταν 8,65 λίρες — μειωμένη κατά 7% από την ίδια περίοδο του 2022. Αυτό συνέβη παρά το γεγονός ότι ο αριθμός των επιβατών αυξήθηκε κατά 34% σε 59,4 εκατομμύρια.

«Ακόμη κι αν καταφέραμε να μειώσουμε την τιμή [των προϊόντων] για να προσπαθήσουμε να συνεχίσουμε να προσφέρουμε ανταγωνιστικές τιμές στον καταναλωτή, το αρνητικό συναίσθημα μεταξύ εκείνων που γνωρίζουν την αλλαγή πολιτικής έχει δημιουργήσει σύγχυση στην αγορά — και αυτό προκαλεί αιμορραγία στις πωλήσεις, », δήλωσε ο Fraser Brown, διευθυντής λιανικής του Heathrow.

Ορισμένοι ταξιδιώτες εκτός ΕΕ στο Λονδίνο επέλεξαν να ταξιδέψουν με το Eurostar στο Παρίσι ώστε να αγοράσουν είδη πολυτελείας σε προσιτές τιμές. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο η Diane Coletta-Marz, μια συγγραφέας πολυτελούς μόδας με έδρα τη Νέα Υόρκη, αγόρασε μια τσάντα Lady Dior αξίας άνω των 5.000 ευρώ – εκ των οποίων το 12% επιστράφηκε – κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της στην Ευρώπη πέρυσι.

«Με τη διαφορά τιμής [από το Ηνωμένο Βασίλειο], σίγουρα αξίζει να αγοράσετε ένα εισιτήριο τρένου και να ταξιδέψετε για λίγες ώρες. Από τότε που [η Βρετανία] κατάργησε την επιστροφή φόρου, δε χρειάζεται και πολύ σκέψη για να ταξιδέψετε και να αγοράσετε αυτά τα πράγματα», είπε.

Tι δείχνει η έκθεση της Global Blue

Μια έκθεση της Global Blue, μιας ελβετικής εταιρείας πληρωμών, διαπίστωσε ότι το ποσό που ξόδεψαν οι αγοραστές των ΗΠΑ στη Βρετανία το 2022 ήταν 1% υψηλότερο από το 2019. Η έρευνα βασίστηκε σε δείγμα 11 μεγάλων εμπορικών σημάτων.

Αλλά το ποσοστό αυξήθηκε έως και 126% στη Γαλλία, 101% στην Ισπανία και 90% στην Ιταλία.

Τα δεδομένα υποδηλώνουν ότι το προνόμιο των αφορολόγητων αγορών ήταν ο βασικός μοχλός των δαπανών μεταξύ των τουριστών που έρχονταν στη Βρετανία.

Το 2019, το σύστημα χρησιμοποιήθηκε από 1,2 εκατομμύρια επισκέπτες εκτός ΕΕ στο Ηνωμένο Βασίλειο — το 8% του συνόλου — που οδήγησε σε επιστροφή φόρου ύψους 500 εκατομμυρίων λιρών. Αυτό το ποσό μεταφράστηκε σε πωλήσεις 3 δισεκατομμυρίων λιρών, που αντιστοιχούσε στο 17% των συνολικών δαπανών επισκεπτών εκτός ΕΕ εκείνο το έτος — με το υπόλοιπο να αντλείται από αγορές, διαμονές σε ξενοδοχεία, εστιατόρια και άλλες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των φόρων.
«Δαπανηρό σύστημα»

Πριν από την κατάργηση του προγράμματος, η κυβέρνηση υποστήριξε ότι ήταν «ένα δαπανηρό σύστημα στη συντήρηση», εν μέσω ανησυχιών για προγραμματισμένη επέκταση του οφέλους σε όλους τους επισκέπτες της ΕΕ.

Από τον Ιανουάριο του 2021, οι Βρετανοί που ταξιδεύουν σε χώρες της ΕΕ μπορούν να επωφεληθούν από τις αφορολόγητες αγορές.

Τον Σεπτέμβριο του 2022, η κυβέρνηση εκτίμησε ότι η καταβολή επιστροφών σε προϊόντα που απαλλάσσονται από φόρους και η επέκτασή τους για να καλύψει τους επισκέπτες της ΕΕ θα κόστιζε 2 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως έως το 2025 – ποσό που αμφισβητεί ο κλάδος.

Ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας, Κουάσι Κουαρτένγκ είχε εξαγγείλει ότι θα το επανέφερε στον «μίνι» προϋπολογισμό του 2022, αλλά ο διάδοχός του Τζέρεμι Χαντ αργότερα πήρε πίσω τη σχεδιαζόμενη επιστροφή του καθεστώτος με τα αφορολόγητα είδη.

«Το να υποθέσουμε ότι η απόσυρση του συστήματος δεν θα είχε καμία επίδραση στη συμπεριφορά των καταναλωτών» ήταν ένα από τα «θεμελιώδη ελαττώματα» του υπουργείου Οικονομικών», δήλωσε ο Ντέρικ Χάρντμαν, διευθύνων σύμβουλος της Global Blue για τη Φινλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία.