Μασκ εναντίον Ζάκερμπεργκ: Τελικά ποιος κερδίζει;

Η αντιπαλότητα μεταξύ του Μαρκ Ζάκερμπεργκ και του Ίλον Μασκ μετράει αρκετά χρόνια – και όσο αφορά το ποιος είναι πιο… cool, ο Μασκ φαίνεται να κερδίζει εύκολα. Αντίθετα, ο Ζάκερμπεργκ, συνιδρυτής του Facebook και αφεντικό του γίγαντα των κοινωνικών μέσων Meta Platforms, χαρακτηρίζεται ως ένας… σπασίκλας με φούτερ.

Σύμφωνα με τον Economist, o Ζάκερμπεργκ δεν έχει κατορθώσει να λάβει εύσημα αντίστοιχα του Μασκ για τη μετατροπή της Tesla σε πρωτοπόρο των ηλεκτρικών οχημάτων και της SpaceX σε κυρίαρχο της πυραυλικής-διαστημικής τεχνολογίας.

Η «τρύπα» του metaverse δεν… κατάπιε τον Ζάκερμπεργκ

Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, ο Ζάκερμπεργκ είναι διαβόητος για το σύνθημά του «move fast and break things» (δηλ. κινήσου γρήγορα και σπάσε πράγματα), το οποίο μπορεί να βοήθησε το Facebook να κατακτήσει τον κόσμο, αλλά έδωσε την άδεια στους επικριτές να το θεωρήσουν κοινωνική απειλή. Ο Μασκ από την άλλη πλευρά είναι γνωστός παραβάτης των κανόνων, αναδεικνύει την εικόνα του κακού παιδιού και ως επί το πλείστον τη βγάζει καθαρή.

Τέτοιο ήταν το ύφος της σχέσης τους όταν ο Μασκ πρότεινε έναν αγώνα πάλης σε κλουβί με τον Ζάκερμπεργκ τον Ιούνιο του περασμένου έτους, λίγο πριν η Meta λανσάρει μια εφαρμογή σύντομων μηνυμάτων, το Threads, για να ανταγωνιστεί το Twitter του Μασκ (πλέον X). Ο αγώνας πάλης δεν έγινε ποτέ.

Σε επιχειρηματικούς όρους, σημειώνει ο Economist, ακόμη και τότε ο Μασκ είχε το πάνω χέρι. Ήταν ο πλουσιότερος άνθρωπος στη Γη. Η χρηματιστηριακή αξία της Tesla, αν και έπεφτε, ήταν υψηλότερη από εκείνη της Meta. Τα έσοδά της αυξάνονταν ταχύτερα. Ωστόσο, από τότε κάποια πράγματα άλλαξαν: τις τελευταίες εβδομάδες η Tesla σόκαρε τους επενδυτές με την ανακοίνωση των οικονομικών της αποτελεσμάτων. Παράλληλα, το πακέτο αμοιβών του Μασκ ύψους 56 δισ. δολαρίων από το 2018 ακυρώθηκε με δικαστική απόφαση, γεγονός που μείωσε την καθαρή του αξία. Σαν να μην έφταναν αυτά, από την Αμερική έως την Κίνα, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα του Μασκ έχουν υποστεί ανακλήσεις.

Ο Ζάκερμπεργκ από την άλλη πλευρά, φαίνεται να μην έχει αντίπαλο. Την 1η Φεβρουαρίου η Meta δημοσίευσε κέρδη που δείχνουν εκπληκτική αύξηση των πωλήσεων και των περιθωρίων κέρδους. Η χρηματιστηριακή αξία της εταιρεία έφτασε τα 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή ακριβώς το επίπεδο αξίας που είχε η Tesla στην κορύφωσή της το 2021, και πάνω από το διπλάσιο της σημερινής αξίας του κατασκευαστή ηλεκτρικών οχημάτων.

Σίγουρα, οι βραχυπρόθεσμες μετρήσεις των οικονομικών επιδόσεων δεν είναι το παν, υπενθυμίζει ο Economist, προτρέποντας να εξετάσουμε πιο μακροπρόθεσμους παράγοντες, όπως ο τρόπος με τον οποίο και οι δύο άνδρες διοικούν τις επιχειρήσεις τους, αντιμετωπίζουν τους μετόχους και τους πελάτες τους και ανταποκρίνονται στις δικές τους αποτυχίες. «Είναι σαφές ότι ο αγώνας έχει σχεδόν τελειώσει. Ο Ζάκερμπεργκ κέρδισε», σημειώνει το άρθρο.

Διαφορετικοί τρόποι διοίκησης

Καθένας από του Μασκ και Ζάκερμπεργκ διοικεί τις επιχειρήσεις του με τρόπο που κάνει τους υποστηρικτές της εταιρικής διακυβέρνησης να ανατριχιάζουν, αναφέρει ο Economist: Ο  Ζάκερμπεργκ μέσω μιας δομής διπλών μετοχών που του δίνει τον πλειοψηφικό έλεγχο της Meta – ο Μασκ, έχοντας τους πάντες στην Tesla υπό τον έλεγχό του. Αλλά καθώς ο Ζάκερμπεργκ έχει γίνει πιο ευαίσθητος απέναντι στους υπόλοιπους μετόχους, ο Μασκ έχει γίνει λιγότερο ευαίσθητος. Αυτό είχε μεγάλο αντίκτυπο στις επιδόσεις.

Η μεταστροφή του Ζάκερμπεργκ ξεκίνησε το 2022, όταν οι μέτοχοι αντιδρούσαν στον τρόπο με τον οποίο ξόδευε τα χρήματά τους (και τα δικά του) σε φιλόδοξα και ίσως απατηλά έργα (moonshot) όπως το metaverse, την ώρα που η βασική δραστηριότητα της Meta επιβραδυνόταν. Αντί να τους αγνοήσει, τους άκουσε.

Έκτοτε άλλαξε το ύφος του και επικεντρώθηκε στη μείωση του κόστους, την αύξηση των κερδών και τη χρήση των μετρητών για επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη (AI) και το metaverse με τρόπο που να βελτιώνει τα υπάρχοντα προϊόντα καθώς και να χρηματοδοτεί φουτουριστικά στοιχήματα. Επιπλέον, για να πείσει τους μετόχους ότι δεν σπαταλά τα χρήματά τους, η Meta θα τους επιστρέψει περισσότερα μετρητά μέσω επαναγοράς μετοχών και θα καταβάλει το πρώτο μέρισμα της εταιρείας.

Ο Μασκ αντίθετα δεν είχε τέτοιου είδους… εμπνεύσεις. Στα δύο χρόνια που πέρασαν από την κορύφωση της τιμής της μετοχής της Tesla, φαίνεται να έχει διπλασιάσει την απογοήτευση των συνιδιοκτητών των μετοχών της εταιρείας. Οι λογικοί επιθυμούν ένα φθηνό, μαζικό ηλεκτρικό αυτοκίνητο. Αντ’ αυτού, η Tesla πουλάει ακριβά οχήματα με έκπτωση που καταστρέφει το περιθώριο κέρδους. Θέλουν να αφιερώσει περισσότερο χρόνο στην Tesla, αλλά αυτός τον μοιράζεται με την SpaceX και τον σπαταλά στην (και στην) X.

Λαχταρούν τα πλήρως αυτοκινούμενα αυτοκίνητα ως καταλύτη για μια επανάσταση των ρομποτικών ταξί. Αντ’ αυτού, ακόμη και οι σκληροπυρηνικοί οπαδοί έμειναν άναυδοι πρόσφατα όταν ο Μασκ απείλησε να μετακινήσει τις προσπάθειές του για την τεχνητή νοημοσύνη και τη ρομποτική μακριά από την Tesla, εκτός αν του έδιναν τον έλεγχο της ψήφου κατά 25%.

Η δεύτερη μεγάλη διαφορά

Αυτό οδηγεί σε μια δεύτερη μεγάλη διαφορά: το κίνητρο, το οποίο ήταν η ουσία της απόφασης δικαστηρίου στο Ντέλαγουερ στις 30 Ιανουαρίου να αφαιρέσει από τον Μασκ τον γιγαντιαίο μισθό του. Ο Ζάκερμπεργκ, όπως σημείωσε η απόφαση, δεν λαμβάνει μισθό ή δικαιώματα προαίρεσης αγοράς μετοχών. Το 13% του οικονομικού του μεριδίου στη Meta είναι το κύριο κίνητρο για να έρχεται στη δουλειά κάθε μέρα.

Ο Μασκ, ωστόσο, είναι διαφορετικός. Αν και η συμμετοχή του στην Tesla εκείνη την εποχή σήμαινε ότι θα γινόταν πλουσιότερος κατά 10 δισ. δολάρια κάθε φορά που η αξία της Tesla θα έκανε άλμα κατά 50 δισ. δολάρια, αυτό δεν ήταν αρκετό. Το διοικητικό συμβούλιο της Tesla (πολλά από τα μέλη του οποίου το δικαστήριο έκρινε ότι ήταν πολύ φιλικά διακείμενα προς τον Μασκ για να είναι ανεξάρτητα) έπεισε τους μετόχους ότι χρειαζόταν ένα επιπλέον κίνητρο: συγκεκριμένα, η μεγαλύτερη πληρωμή στην ιστορία των δημόσιων αγορών. Τώρα που ακυρώθηκε, το κίνητρό του, προφανώς, είναι ακόμη πιο αμφίβολο.

Η στάση απέναντι στους πελάτες

Στη συνέχεια, υπάρχει η στάση των δύο ανδρών απέναντι στους πελάτες, η οποία έχει επίσης κινηθεί προς αντίθετες κατευθύνσεις, καταλήγει ο Economist. Ο Ζάκερμπεργκ λοιδορήθηκε για τη γρήγορη και χαλαρή προσέγγιση του Facebook όσον αφορά τα δεδομένα των χρηστών, τον έλεγχο του περιεχομένου και την προστασία της ιδιωτικής ζωής. Οι ανησυχίες εξακολουθούν να είναι έντονες, ειδικά όταν πρόκειται για τους νέους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Όμως το Facebook διαθέτει πλέον ένα ανεξάρτητο εποπτικό συμβούλιο που αποφασίζει για τις αποφάσεις σχετικά με το περιεχόμενο και η Meta λέει ότι έχει επενδύσει 20 δισ. δολάρια από το 2016 στην ασφάλεια στο διαδίκτυο.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Μασκ εξακολουθεί να έχει κάποιους πιστούς πελάτες. Αλλά αν αναλογιστεί κανείς πόσοι Αμερικανοί ιδιοκτήτες ηλεκτρικών οχημάτων κλίνουν προς τους Δημοκρατικούς, όσο περισσότερο παραληρεί στο X, τόσο περισσότερο γίνεται σαφές ότι περιφρονεί τις πολιτικές τους απόψεις.

Οι τελευταίες ανακλήσεις αποτελούν μια ακόμη πηγή ανησυχίας (αν και το πρόβλημα μπορεί να διορθωθεί με μια ενημέρωση λογισμικού). Στην Κίνα, μια τεράστια αγορά, αντιμετωπίζει σκληρό ανταγωνισμό. Η Meta, αντιθέτως, πιστώνει στους Κινέζους διαφημιστές ότι βοήθησαν στην μεγάλη αύξηση των διαφημιστικών εσόδων πέρυσι.

Βίοι… αντίθετοι

Με λίγα λόγια, σημειώνει ο Economist, καθώς ο Ζάκερμπεργκ μεγαλώνει, φαίνεται να έχει μάθει από τα λάθη του. Όσο μεγαλώνει ο Μασκ, γίνεται πιο παιδαριώδης και αφηρημένος. Η εκνευρισμένη αντίδρασή του στην απόφαση του δικαστηρίου του Ντέλαγουερ, με την απειλή ότι θα τα παρατήσει και θα μεταφέρει την έδρα της Tesla στο Τέξας, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Υποδηλώνει ότι θέλει οι μέτοχοι της εταιρείας να έχουν ακόμη λιγότερη προστασία από τις ιδιοτροπίες του απ’ ό,τι συνήθως.

Αν κάποιος πρέπει να μπει στο ρινγκ και να του βάλει μυαλό, είναι αυτοί, σημειώνει το άρθρο εμφατικά.