Ατλαντικός Ωκεανός: Το σύστημα κυκλοφορίας των ρευμάτων όλο και πιο κοντά στο «καταστροφικό» σημείο καμπής

Η κυκλοφορία του Ατλαντικού Ωκεανού οδεύει προς ένα σημείο καμπής που είναι «κακά νέα για το κλιματικό σύστημα και την ανθρωπότητα», σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύσει ο Guardian.

Οι επιστήμονες που έχουν συντάξει την έρευνα δήλωσαν σοκαρισμένοι με την προβλεπόμενη ταχύτητα κατάρρευσης μόλις φτάσουμε στο προβλεπόμενο σημείο, αν και είπαν ότι δεν ήταν ακόμη δυνατό να προβλεφθεί πόσο σύντομα θα συμβεί αυτό.

Ωκεανοί-«θερμοσίφωνες» της κλιματικής αλλαγής; [Γράφημα]

Χρησιμοποιώντας μοντέλα υπολογιστών και προηγούμενα δεδομένα, οι ερευνητές ανέπτυξαν έναν δείκτη έγκαιρης προειδοποίησης για την κατάρρευση της μεσημβρινής ανατροπής κυκλοφορίας του Ατλαντικού (Amoc), ενός τεράστιου συστήματος ωκεάνιων ρευμάτων που αποτελεί κρίσιμο παράγοντα στην παγκόσμια ρύθμιση του κλίματος.

Βρήκαν ότι το Amoc βρίσκεται ήδη σε πορεία προς μια απότομη αλλαγή, η οποία δεν έχει συμβεί για περισσότερα από 10.000 χρόνια και θα είχε τρομερές συνέπειες για εκτεταμένες περιοχές του κόσμου.

Το Amoc, το οποίο περιλαμβάνει μέρος του Gulf Stream και άλλα ισχυρά ρεύματα, είναι ένας θαλάσσιος ιμάντας μεταφοράς που μεταφέρει θερμότητα, άνθρακα και θρεπτικά συστατικά από τις τροπικές περιοχές προς τον Αρκτικό Κύκλο, όπου ψύχεται και βυθίζεται στον βαθύ ωκεανό. Αυτή η ανάδευση βοηθά στη διανομή ενέργειας γύρω από τη Γη και ρυθμίζει τον αντίκτυπο της παγκόσμιας θέρμανσης που προκαλείται από τον άνθρωπο.

Όμως το σύστημα διαβρώνεται από την ταχύτερη από το αναμενόμενο τήξη των παγετώνων της Γροιλανδίας και των στρωμάτων πάγου της Αρκτικής, η οποία τροφοδοτεί με γλυκό νερό τη θάλασσα και εμποδίζει τη βύθιση του πιο αλμυρού, θερμότερου νερού από το νότο.

Το Amoc έχει υποχωρήσει κατά 15% από το 1950 και βρίσκεται στην πιο αδύναμη κατάστασή του εδώ και πάνω από μια χιλιετία, σύμφωνα με προηγούμενη έρευνα που προκάλεσε εικασίες για μια επικείμενη κατάρρευση.

Μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει ευρύτερη συμφωνία για το πόσο σοβαρή θα είναι αυτή η εξέλιξη. Μια μελέτη πέρυσι, με βάση τις αλλαγές στις θερμοκρασίες της επιφάνειας της θάλασσας, πρότεινε ότι το οριακό σημείο θα μπορούσε να συμβεί μεταξύ 2025 και 2095. Ωστόσο, η Μετεωρολογική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου είπε ότι μεγάλες, γρήγορες αλλαγές στο Amoc ήταν «πολύ απίθανες» στον 21ο αιώνα.

Η νέα εργασία, που δημοσιεύτηκε στο Science Advances, έχει ανοίξει νέους δρόμους αναζητώντας προειδοποιητικά σημάδια στα επίπεδα αλατότητας στη νότια έκταση του Ατλαντικού Ωκεανού μεταξύ Κέιπ Τάουν και Μπουένος Άιρες. Προσομοιώνοντας αλλαγές σε μια περίοδο 2.000 ετών σε μοντέλα υπολογιστών του παγκόσμιου κλίματος, διαπίστωσε ότι μια αργή πτώση μπορεί να οδηγήσει σε ξαφνική κατάρρευση σε λιγότερο από 100 χρόνια, με καταστροφικές συνέπειες.

Η μελέτη ανέφερε ότι τα αποτελέσματα έδωσαν μια «σαφή απάντηση» σχετικά με το εάν ήταν δυνατή μια τέτοια απότομη αλλαγή: «Αυτά είναι κακά νέα για το κλιματικό σύστημα και την ανθρωπότητα, καθώς μέχρι τώρα θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι η ανατροπή του Amoc ήταν μόνο μια θεωρητική έννοια».

Δραματικές ανατροπές

Η έρευνα χαρτογράφησε επίσης ορισμένες από τις συνέπειες της κατάρρευσης του Amoc. Η στάθμη της θάλασσας στον Ατλαντικό θα αυξηθεί κατά ένα μέτρο σε ορισμένες περιοχές, πλημμυρίζοντας πολλές παράκτιες πόλεις. Οι υγρές και ξηρές εποχές στον Αμαζόνιο θα αναστραφούν, δυνητικά ωθώντας το ήδη εξασθενημένο τροπικό δάσος πέρα από το δικό του σημείο καμπής. Οι θερμοκρασίες σε όλο τον κόσμο θα κυμαίνονταν πολύ πιο ακανόνιστα. Το νότιο ημισφαίριο θα γινόταν θερμότερο. Η Ευρώπη θα κρυώσει δραματικά και θα είχε λιγότερες βροχοπτώσεις. Αν και αυτό μπορεί να ακούγεται ελκυστικό σε σύγκριση με την τρέχουσα τάση θέρμανσης, οι αλλαγές θα «έτρεχαν» 10 φορές πιο γρήγορα από τώρα, καθιστώντας την προσαρμογή σχεδόν αδύνατη.

«Αυτό που μας εξέπληξε ήταν ο ρυθμός με τον οποίο συμβαίνει αυτή η ανατροπή», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας, René van Westen, από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης. «Θα είναι καταστροφικό».

Είπε ότι δεν υπάρχουν ακόμη αρκετά στοιχεία για να πούμε αν αυτό θα συμβεί τον επόμενο χρόνο ή τον επόμενο αιώνα, αλλά όταν συμβεί, οι αλλαγές είναι μη αναστρέψιμες σε ανθρώπινες χρονικές κλίμακες.