Economist: Ο κίνδυνος του πληθωρισμού είναι εδώ… και οι κεντρικές τράπεζες δεν θα μπορούν να κάνουν και πολλά

Σε μια μάλλον απαισιόδοξη εκτίμηση για την πορεία του αποπληθωρισμού του κόσμου προχωρά ο Economist, καθώς σε ανάλυσή του υποστηρίζει μεν ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την δύσκολη μάχη κατά του πληθωρισμού, αλλά ο κίνδυνος να επανέλθει είναι εδώ. Και τότε, όπως υποστηρίζει, οι κεντρικές τράπεζες δεν θα μπορούν να κάνουν και πολλά.

Όπως υπενθυμίζει η ανάλυση, σήμερα φαίνεται ότι ο πόλεμος του πληθωρισμού κερδήθηκε αναίμακτα. Στις περισσότερες πλούσιες χώρες ο ετήσιος δομικός πληθωρισμός, ο οποίος αποκλείει τις ασταθείς τιμές των τροφίμων και της ενέργειας, έχει πέσει από τα υψηλά του 5%-8% σε ένα πιο ανεκτό 3%-5%.

Ευρωπαϊκές τράπεζες: Ζουν το «θαύμα» των επιτοκίων

Σε πείσμα των απαισιόδοξων οικονομολόγων, δεν υπήρξε καμία ύφεση. Η ανάπτυξη ποικίλλει, από την ακμάζουσα στις ΗΠΑ και την αξιοσέβαστη σε Αυστραλία, Καναδά και Ιαπωνία, έως τη χλιαρή στη Βρετανία και τη ζώνη του ευρώ. Πουθενά όμως δεν έχει καταρρεύσει, ενώ σε αντίθεση με τον αποπληθωρισμό της δεκαετίας του 1980, η ανεργία παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα.

Υπάρχει παγκόσμια οικονομική σωτηρία χωρίς θυσίες;

Δυστυχώς, η απάντηση στην ερώτηση για τις θυσίες που απαιτούν οι οικονομίες παγκοσμίως είναι «όχι», αναφέρει Economis. Ο υψηλός πληθωρισμός έχει αφήσει σημάδια. Πριν από την πανδημία του covid-19, ο πλούσιος κόσμος απολάμβανε δεκαετίες χωρίς σοβαρά προβλήματα πληθωρισμού.

Μετά την σκληρή νομισματική σύσφιξη τη δεκαετία του 1980, που ακολουθήθηκε από τις κεντρικές τράπεζες που στόχευαν τον πληθωρισμό, οι αυξήσεις των τιμών φαίνονταν να ήταν παρελθόν. Έτσι, οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι που πίστευαν ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει χαμηλός, κράτησαν τις τιμές και τους μισθούς υπό έλεγχο. Οι προσδοκίες τους αποδείχθηκαν έτσι αυτοεκπληρούμενες προφητείες.

Δυστυχώς, όμως η ιδέα ότι ο πληθωρισμός ήταν νεκρός είχε επηρεάσει και τον τρόπο σκέψης των κεντρικών τραπεζών. Όταν οι τιμές άρχισαν να αυξάνονται το 2021, άργησαν τρομερά να ανταποκριθούν. Τελικά αύξησαν τα επιτόκια πολύ υψηλότερα από ό,τι αρχικά θεωρούσαν απαραίτητο, με κάποια πράγματι αποτελέσματα.

Πλέον όλοι οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν αρχίσει να μιλούν για μειώσεις επιτοκίων, αν και η επιφυλακτικότητα δεν λείπει. Άλλωστε, ο πληθωρισμός παραμένει πάνω από τους στόχους τους.

Στην Ευρώπη είναι πιθανό να μειωθεί περαιτέρω, αλλά μόνο επειδή η οικονομία είναι αδύναμη. Στην Αμερική, η μείωση του πληθωρισμού στο στόχο του 2% της Fed πιθανώς δεν μπορεί να επιτευχθεί με τον τρέχοντα ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης, ο οποίος τροφοδοτείται εν μέρει από ένα μη βιώσιμο δημόσιο έλλειμμα.

Οι προσδοκίες

Στο μεταξύ, οι καταναλωτές έχουν περισσότερο στο μυαλό τους τον κίνδυνο του πληθωρισμού από ό,τι πριν από την πανδημία. Ορισμένες έρευνες δείχνουν άνοδο των μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό, ενώ και οι χρηματοπιστωτικές αγορές στην Αμερική και τη Βρετανία χρεώνουν λίγο περισσότερο για τη μακροπρόθεσμη προστασία του πληθωρισμού από ό,τι έκαναν.

Οι προβλέψεις για τον μελλοντικό πληθωρισμό έχουν γίνει πιο διφορούμενες, πράγμα που σημαίνει ότι περισσότεροι άνθρωποι αμφιβάλλουν εάν θα επιτευχθούν οι στόχοι για τον πληθωρισμό. Με άλλα λόγια, τώρα που ο υψηλός πληθωρισμός δεν είναι πλέον μακρινή ανάμνηση, η αξιοπιστία των κεντρικών τραπεζών φαίνεται εύθραυστη. Και θα μπορούσε να καταρρεύσει εάν υπάρξει άλλο ένα σοκ όπως η πανδημία. Η οριστική άνοδος των προσδοκιών για τον πληθωρισμό θα προκαλούσε τη διατήρηση του πληθωρισμού έως ότου οι κεντρικές τράπεζες επιφέρουν μια οδυνηρή επιβράδυνση.

Αυτό αποφεύχθηκε σχεδόν αυτή τη φορά, αλλά είναι πιθανό να ξαναδοκιμαστούν. Οι γεωπολιτικές εντάσεις, οι εμπορικοί πόλεμοι, η κλιματική αλλαγή και η αγάπη των κυβερνήσεων για δημοσιονομικά κίνητρα θα κάνουν τον πληθωρισμό πιο ασταθή από ό,τι ήταν τις ήμερες δεκαετίες μετά τη δεκαετία του 1980.

Ο κίνδυνος είναι σοβαρός, στην Ευρώπη, ειδικά, που εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να πέσει ο πληθωρισμός κάτω από τον στόχο του 2%, λόγω της αδύναμης οικονομίας.

Ο συνδυασμός ασταθούς πληθωρισμού και μειωμένης αξιοπιστίας σημαίνει ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής του πλούσιου κόσμου πρέπει να είναι ευέλικτοι, αναφέρει ο Economist. Θα χρειαστεί να προσαρμόσουν τα επιτόκια πιο γρήγορα και σε μεγαλύτερο βαθμό όταν ο πληθωρισμός παρουσιάζει διακυμάνσεις—και να ανεχτούν την προκύπτουσα οικονομική αστάθεια. Με αυτόν τον τρόπο θα μοιάζουν λίγο με τους συναδέλφους τους στις αναδυόμενες αγορές.