Bloomberg: Η εξαήμερη εργασία δεν είναι μύθος στην Ελλάδα

Οι Έλληνες, που προβλήθηκαν ως «τεμπέληδες» κατά τη διάρκεια της κρίσης του ευρώ, εργάζονται στην πραγματικότητα περισσότερες ώρες από οποιουσδήποτε άλλους στην Ευρώπη, ενώ οι δήθεν εργασιομανείς Γερμανοί είναι μεταξύ εκείνων που δουλεύουν λιγότερο.

Αυτό επισημαίνεται σε άρθρο του Bloomberg σχετικά με αφορμή την εξαήμερη εργασία στην Ελλάδα, στο οποίο μεταξύ άλλων αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι οι Ελληνες εργαζόμενοι που τρέχουν για να φέρουν μια πετσέτα στου γερμανούς τουρίστες καταρρίπτουν τα οικονομικά κλισέ, ενώ το να πίνεις κανείς το κρασί του στη Σαντορίνη ή να χαλαρώνει σε μια βίλα -πράγματα τα οποία για πολλούς ξένους είναι συνυφασμένα με τον τουρισμό στην Ελλάδα- δεν είναι πράγματα προσιτά στους Ελληνες.

Εξαήμερη εργασία: Μοντέλο 4 ημερών σε ΕΕ, Αμερική και Ασία, στις 6 ημέρες η Ελλάδα [γράφημα]

Τώρα το χάσμα γίνεται εντονότερο με έναν διχαστικό νέο νόμο που επιτρέπει σε ορισμένες ελληνικές εταιρίες να επιβάλλουν εξαήμερη εβδομάδα εργασίας -για πρώτη φορά στην Ευρώπη- και ο οποίος έρχεται σε αντίθεση με την τάση πειραματισμού με λιγότερες ημέρες εργασίας την εβδομάδα για την προσέλκυση ταλέντων. Αν και αυτό είναι τεχνικά ένα εξαιρετικό μέτρο για ορισμένες κατασκευαστικές εταιρείες 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα και όχι μια γενικευμένη ρύθμιση, μπορεί να καταλήξει να καταρρίπτει μεγαλύτερα κλισέ σχετικά με την ικανότητα της Ευρώπης να διατηρήσει τους χαλαρούς εργασιακούς ρυθμούς της, γράφει ο συντάκτης.

Κάλπικο το επιχείρημα περί παραγωγικότητας

Εξηγώντας ότι δεν ισχύει η αντίληψη πως η εξαήμερη εργασία θα αυξήσει την παραγωγικότητα, καθώς η κόπωση είναι από μόνη της εμπόδιο, αναφέρει μια μελέτη σε που αφορά εργαζόμενους σε τηλεφωνικό κέντρο. Όπως διαπιστώθηκε, μεταξύ 2008-2010 η αύξηση των ωρών εργασίας κατά 1% οδήγησε σε αύξηση της παραγωγής κατά 0,9% ως προς τον αριθμό των κλήσεων που απαντήθηκαν. «Το να αποκαλούμε αυτόν έναν νόμο “φιλικό προς τους εργαζόμενους”, ακόμα κι αν η ιδέα είναι να κατοχυρωθεί καλύτερα η αμοιβή των υπερωριών, είναι κενό γράμμα», συμπεραίνει το Bloomberg.

Προσθέτει ακόμη πως ούτε αυτό το μέτρο έκτακτης ανάγκης μπορεί να συγκριθεί με τις σκοτεινές μέρες της κρίσης του ευρώ, όταν η ιδέα μιας εξαήμερης εβδομάδας εργασίας διατυπώθηκε ως πρόταση στις συνομιλίες της εποχής. «Η οικονομία της Ελλάδας είναι σήμερα μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες στην Ευρώπη, έχει ανακτήσει το καθεστώς επενδυτικής βαθμίδας και μείωσε τον δείκτη χρέους προς το ΑΕΠ στο χαμηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας (αν και στο 160% εξακολουθεί να είναι σχεδόν διπλάσιος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο). Η ανάκαμψη δεν ήταν ανώδυνη: οι πραγματικοί μισθοί έχουν μειωθεί από το 2015 και τα μεγαλύτερα εταιρικά περιθώρια κέρδους εξοργίζουν τον μέσους Ελληνες. Αλλά, σήμερα είναι η Γαλλία που βλέπει υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας και η Γερμανία που παλεύει με την ύφεση και την εικόνα του “άρρωστου ανθρώπου”, γράφει χωρίς περιστροφές ο συντάκτης του διεθνούς ειδησεογραφικού μέσου.

Είναι η έλλειψη εργατικού δυναμικού

Αυτό που πραγματικά αφορά αυτός ο νόμος είναι η αντιμετώπιση της έλλειψης εργατικού δυναμικού μετά την έξοδο από την Ελλάδα περισσότερων από 1 εκατομμυρίου ατόμων σε ηλικία εργασίας μεταξύ 2010 και 2022, είναι η άποψη που διατυπώνεται, αποδίδοντας το brain drain αφενός στην περίοδο της κρίσης, αφετέρου στην «ωρολογιακή βόμβα» του δημογραφικού.

Ο αρθρογράφος επισημαίνει ότι είναι δύσκολο να πετύχει τον αυτοματισμό μια χώρα που βασίζεται στον τουρισμό, έχοντας το βλέμμα στραμμένο σε έργα υποδομών και  μια «σκληρή αλλά δίκαιη» μεταναστευτική πολιτική πρέπει ακόμη να της εξασφαλίσει τους εργαζόμενους που χρειάζεται. Ως εκ τούτου, ο απώτερος στόχος για μια Ελλάδα – οικονομικό καταφύγιο της Ευρώπης έχει στραφεί σε μια «έσχατη λύση», γράφει η οικονομολόγος Pinelopi Goldberg: Περισσότερες ώρες από τους υπάρχοντες εργαζόμενους.

Το ελληνικό πείραμα είναι ευρωπαϊκή υπόθεση

Εδώ είναι που το πείραμα της Ελλάδας γίνεται σχετικό με την Ευρώπη και γιατί θα πρέπει να παρακολουθείται στενά. Η Ευρώπη έχει γίνει συνώνυμη με τη μόχλευση κερδών δεκαετιών τεχνολογικής βελτίωσης και την άνοδο του βιοτικού επιπέδου σε περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Ωστόσο, η ήπειρος παλεύει επίσης με ελλείψεις εργατικού δυναμικού, δημογραφική πτώση και ισοπεδωτική αύξηση της παραγωγικότητας σε σύγκριση με τη βελτίωση της παραγωγικότητας των ΗΠΑ άνω του 1% μεταξύ 2007-2019. Η δοκιμή τετραήμερης εργασίας είνα θεμιτή, αλλά δεν θα ανατρέψει από μόνη της τις ανησυχητικές μακροπρόθεσμες τάσεις. Ο πληθυσμός των 20-64 ετών στην ΕΕ σε σχέση με τον αριθμό των άνω των 65 ετών μειώθηκε σε 2,7 πέρυσι από 3,8 το 2003 και μπορεί να φτάσει στο 1,5 μέχρι το 2100.

Για να αποφευχθούν οι περισσότερες ώρες εργασίας θα χρειαστούν παρεμβάσεις που αφορούν τη μετανάστευση, την αυτοματοποίηση και τη συμμετοχή. «Όλες οι χώρες ατενίζουν τον Όλυμπο της τεχνητής νοημοσύνης και ελπίζουν ότι η αυτοματοποίηση θα φέρει μια έκρηξη παραγωγικότητας», γράφει χαρακτηριστικά.

Η αισιόδοξη άποψη είναι ότι αυτό θα είναι αρκετό. Έρευνα που συντάχθηκε από τον Gilbert Cette του NEOMA Business School διαπιστώνει ότι εάν τα μελλοντικά κέρδη παραγωγικότητας ταιριάζουν με αυτά που παρατηρήθηκαν στις ΗΠΑ από το 1900 έως το 1975, οι ώρες εργασίας θα μπορούσαν να είναι κατά μέσο όρο περίπου 25 την εβδομάδα μέχρι το τέλος του αιώνα. Αυτό δεν θα απείχε πολύ από την πρόβλεψη του John Maynard Keynes για μια εβδομάδα 15 ωρών έως το 2030 και θα έκανε τη συζήτηση για μια εβδομάδα έξι ημερών να μοιάζει τελικά με αδιέξοδο.

Αλλά ο κόσμος δεν είναι ιδανικός, επισημαίνεται στο άρθρο. Η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής – όπως φαίνεται στις πυρκαγιές που ξέσπασαν αυτό το καλοκαίρι – η γήρανση του πληθυσμού και το δημόσιο χρέος θα καταστρέψουν μέρος των κερδών από την παραγωγικότητα. Η ανάγκη να δαπανηθούν περισσότερα για την άμυνα έχει ήδη ωθήσει τη Δανία να ακυρώσει μια επίσημη αργία. Και υπάρχει πάντα ο κίνδυνος πολλές υποσχέσεις της τεχνητής νοημοσύνης απλώς να απογοητεύσουν.

Το βιβλίο των Charles Goodhart και Manoj Pradhan, The Great Demographic Reversal, προειδοποιεί ότι το προσωπικό που χρειάζεται μόνο για τη φροντίδα των ηλικιωμένων θα μπορούσε να αντισταθμίσει τα οφέλη της αυτοματοποίησης, με τις ΗΠΑ να αντιμετωπίζουν ενδεχομένως έλλειψη 120.000 γιατρών μέχρι το 2032.
Το Bloomberg καταλήγει με την προειδοποίηση ότι εάν η Ευρώπη δεν μπορεί να βρει έναν τρόπο να αναθεωρήσει την οικονομία της που μοιάζει με μουσείο, το πείραμα της Ελλάδας με περισσότερες ώρες μπορεί να καταλήξει να είναι μια προοπτική για όλους μας – συμπεριλαμβανομένων των Γερμανών.