ΕΚΤ – Σήμα για ευέλικτο και μετριοπαθές tapering

Για θετικές χρηματοπιστωτικές συνθήκες που μπορούν να διατηρηθούν με «έναν μετριοπαθή χαμηλότερο ρυθμό» αγοράς ομολόγων στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP σε σχέση με τα προηγούμενα δύο τρίμηνα, κάνει λόγο το πολυαναμενόμενο ανακοινωθέν του σημερινού συμβουλίου της ΕΚΤ.

Η γενικόλογη ερμηνεία που παραπέμπει σε tapering, χωρίς όμως να χαρακτηρίζεται εσκεμμένα ως tapering, αποτελεί νίκη των μετριοπαθών που ενέδωσαν μεν στις πιέσεις των σκληροπυρηνικών για επιβράδυνση του προγράμματος αγοράς ομολόγων, αλλά η μη δέσμευση σε συγκεκριμένο πλαφόν αφήνει τεράστια περιθώρια ευελιξίας.

Για τις αγορές ομολόγων 

Συγκεκριμένα, οι μηνιαίες καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του APP θα παραμείνουν στο ακέραιο στα 20 δισ. ευρώ. Αντιστοίχως, το συμβούλιο δεσμεύτηκε να συνεχίσει τις αγορές στο πλαίσιο του ύψους 1.850 δισ. ευρώ έκτακτου προγράμματος για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας, ήτοι του PEPP, τουλάχιστον μέχρι και τα τέλη του Μαρτίου του 2022, όπως έχει ήδη συμφωνηθεί.

Η επιβράδυνση των αγορών, ήτοι το tapering, θα δρομολογηθεί με ευελιξία «σύμφωνα με τις συνθήκες της αγοράς και με πρίσμα την αποτροπή της σύσφιξης των χρηματοπιστωτικών συνθηκών που δεν συνάδουν με την εξισορρόπηση της αρνητικής επιρροής της πανδημίας στην προβλεπόμενη πορεία του πληθωρισμού».

Θυμίζουμε, εξάλλου, πως μόλις τον περασμένο Μάρτιο το συμβούλιο είχε εγκρίνει την αύξηση των μηνιαίων αγορών περίπου στα 80 δισ. δολάρια κρίνοντας πως οι συνθήκες στις αγορές απαιτούσαν μια… παραπάνω ενίσχυση, οπότε μια επιβράδυνση γύρω στα 60 με 70 δισ. ευρώ ουσιαστικά επαναφέρει το πρόγραμμα στο ρυθμό που είχε στις αρχές της χρονιάς.

Ήδη τα επίσημα στοιχεία του προγράμματος για τον Αύγουστο, όπως ανακοινώθηκαν πρόσφατα από την ίδια την ΕΚΤ, δείχνουν πως οι αγορές ομολόγων και αξιών από την Τράπεζα διαμορφώθηκαν για το μήνα στα 65 δισ. ευρώ, χωρίς καν να υπάρχει επίσημη απόφαση για μείωση ή συζήτηση περί… tapering!

Δεν είναι τυχαίο πως πολλοί αναλυτές κάνουν λόγο για αναπροσαρμογή και όχι μείωση των αγορών, επιλέγοντας να δουν το ποτήρι… μισογεμάτο και όχι μισοάδειο. Την ίδια γραμμή κράτησε και η ίδια η Κριστίν Λαγκάρντ στις δηλώσεις της, επιμένοντας να αναφέρεται σε “αναπροσαρμογή” του προγράμματος. “Η κυρία δεν προχωρά σε tapering” δήλωσε χαρακτηριστικά, χαριτολογώντας.

Χωρίς ημερομηνία λήξης το PEPP

Παράλληλα, η επιλογή του συμβουλίου να επαναλάβει τη δέσμευση του στη συνέχιση του προγράμματος PEPP μέχρι την ερχόμενη άνοιξη ή και πιο πολύ, αν χρειαστεί με βάση τις συνθήκες, σημαίνει πως τα μέλη δεν ήταν έτοιμα (τουλάχιστον η πλειοψηφία τους) να συζητήσουν και δη, να δεσμευτούν στο πως και το πότε θα τερματιστεί το έκτακτο πρόγραμμα στήριξης. Κάτι που πιθανότατα έχει να κάνει με τον απρόβλεπτο παράγοντας της πανδημίας, η οποία εμμένει επιθετικά λόγω της μετάλλαξης Δέλτα.

Αν λάβουμε υπόψη μας πως σε δηλώσεις τους, το τελευταίο διάστημα, τα «γνωστά»… γεράκια του συμβουλίου, όπως ο Αυστριακός Ρόμπερτ Χόλτσμαν και ο Γερμανός Γενς Βάιντμαν, είχαν υποστηρίξει πως το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων πρέπει να λήξει οριστικά το Μάρτιο, το γεγονός πως λείπει η προοπτική οριστικού τερματισμού του προγράμματος σημαίνει πως η άποψη τους , ούτε στο σημείο αυτό, δεν… πέρασε!

Σημειωτέον δε, πως διευκρινίζεται επίσης πως η ΕΚΤ σκοπεύει να συνεχίσει να επανα-επενδύει πλήρως τα κεφάλαια από τις ωριμάνσεις τίτλων που αποκτήθηκαν μέσω του APP για εκτεταμένη περίοδο, ήτοι δηλαδή αφότου αρχίσει και η αύξηση των επιτοκίων.

Καμία αλλαγή στα επιτόκια 

Αναφορικά με τα επιτόκια, πάντως, δεν υπήρχε η παραμικρή αλλαγή πολιτικής με την παραμονή τους σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα, σε ευθυγράμμιση και της νέας στρατηγικής της ΕΚΤ για έναν συμμετρικό στόχο πληθωρισμού στο 2%, που επίσης αφήνει σημαντικά περιθώρια ευελιξίας στο μέτωπο της αύξησης των τιμών.

Οι νέες προβλέψεις 

Τα στοιχεία αυτά σχολίασε και η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρν, κατά τη δήλωση της μετά το πέρας της συνεδρίασης, ανακοινώνοντας παράλληλα και τις νέες οικονομικές προβλέψεις της ΕΚΤ για την πορεία της ανάπτυξης και του πληθωρισμού. Σύμφωνα με τις νέες προβλέψεις αναθεωρήθηκαν προς τα πάνω οι προβλεπόμενοι ρυθμοί ανάπτυξης για φέτος, αλλά έμειναν σταθεροί για την επόμενη διετία, ωστόσο αναθεωρήθηκαν προς τα πάνω και οι εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό, παρά το γεγονός πως η κυρία Λαγκάρντ επέμεινε πως η διόγκωση των πληθωριστικών πιέσεων θα είναι παροδική.

Ολόκληρη η ανακοίνωση της ΕΚΤ

Αποφάσεις νομισματικής πολιτικής, 9 Σεπτεμβρίου 2021

Βάσει κοινής αξιολόγησης των συνθηκών χρηματοδότησης και των προοπτικών για τον πληθωρισμό, το Διοικητικό Συμβούλιο κρίνει ότι οι ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης μπορούν να διατηρηθούν με έναν μετρίως χαμηλότερο ρυθμό διενέργειας καθαρών αγορών στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme – PEPP) σε σύγκριση με τα δύο προηγούμενα τρίμηνα.

Το Διοικητικό Συμβούλιο επιβεβαίωσε επίσης τα άλλα μέτρα που έχει λάβει, δηλαδή το επίπεδο των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ, την παροχή ενδείξεων για την ενδεχόμενη μελλοντική εξέλιξη αυτών των επιτοκίων, τις αγορές που διενεργεί στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme – APP), τις πολιτικές επανεπένδυσης και τις πράξεις πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης. Ειδικότερα:

Βασικά επιτόκια της ΕΚΤ

Το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραμείνουν αμετάβλητα σε 0,00%, 0,25% και -0,50% αντιστοίχως.

Για να στηρίξει τον συμμετρικό στόχο του για πληθωρισμό 2% και σύμφωνα με τη στρατηγική νομισματικής πολιτικής του, το Διοικητικό Συμβούλιο αναμένει ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα παραμείνουν στα σημερινά τους ή σε χαμηλότερα επίπεδα έως ότου διαπιστώσει ότι ο πληθωρισμός φθάνει το 2% πολύ πριν από το τέλος του υπό εξέταση χρονικού ορίζοντα προβολής και με διάρκεια κατά το υπόλοιπο του χρονικού ορίζοντα προβολής, και κρίνει ότι η πορεία του υποκείμενου πληθωρισμού έχει σημειώσει επαρκή πρόοδο ούτως ώστε να είναι συμβατή με σταθεροποίηση του πληθωρισμού στο 2% μεσοπρόθεσμα. Αυτό μπορεί επίσης να συνεπάγεται μεταβατική περίοδο κατά την οποία ο πληθωρισμός διαμορφώνεται σε επίπεδο μετρίως υψηλότερο από τον στόχο.

Πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP)

Η διενέργεια καθαρών αγορών στο πλαίσιο του προγράμματος APP θα συνεχιστεί με ύψος 20 δισεκ. ευρώ μηνιαίως. Το Διοικητικό Συμβούλιο εξακολουθεί να αναμένει ότι οι μηνιαίες καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του προγράμματος APP θα διενεργούνται για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο προκειμένου να ενισχυθεί η διευκολυντική επίδραση των επιτοκίων πολιτικής του και ότι θα λήξουν λίγο πριν αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ.

Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει επίσης να συνεχίσει να επανεπενδύει, πλήρως, τα ποσά από την εξόφληση τίτλων αποκτηθέντων στο πλαίσιο του προγράμματος APP κατά τη λήξη τους για παρατεταμένη χρονική περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία θα αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και πάντως για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο για τη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών ρευστότητας και ενός διευκολυντικού, σε μεγάλο βαθμό, χαρακτήρα της νομισματικής πολιτικής.

Έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP)

Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να διενεργεί καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP, το συνολικό ποσό του οποίου ανέρχεται σε 1.850 δισεκ. ευρώ, τουλάχιστον μέχρι το τέλος Μαρτίου 2022 και, σε κάθε περίπτωση, έως ότου το Διοικητικό Συμβούλιο κρίνει ότι η κρίση του κορωνοϊού έχει λήξει.

Βάσει κοινής αξιολόγησης των συνθηκών χρηματοδότησης και των προοπτικών για τον πληθωρισμό, το Διοικητικό Συμβούλιο κρίνει ότι οι ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης μπορούν να διατηρηθούν με έναν μετρίως χαμηλότερο ρυθμό διενέργειας καθαρών αγορών στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP σε σύγκριση με τα δύο προηγούμενα τρίμηνα.

Το Διοικητικό Συμβούλιο θα διενεργεί τις αγορές με ευελιξία σύμφωνα με τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά και με σκοπό να αποτρέψει την υιοθέτηση αυστηρότερων συνθηκών χρηματοδότησης που δεν συμβαδίζουν με την αντιστάθμιση της προς τα κάτω επίδρασης που ασκεί η πανδημία στην προβλεπόμενη πορεία του πληθωρισμού. Επιπλέον, η ευελιξία των αγορών ως προς τον χρόνο, τις κατηγορίες στοιχείων ενεργητικού και τις χώρες θα συνεχίσει να στηρίζει την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Αν μπορούν να διατηρηθούν ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης με ροές αγορών στοιχείων ενεργητικού που δεν οδηγούν σε εξάντληση του συνολικού ποσού του PEPP στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα των καθαρών αγορών του, το ποσό αυτό δεν χρειάζεται να χρησιμοποιηθεί στο ακέραιο. Ομοίως, το συνολικό ποσό μπορεί, εφόσον χρειαστεί, να αναπροσαρμοστεί με σκοπό τη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών χρηματοδότησης οι οποίες θα συμβάλουν στην αντιστάθμιση της αρνητικής διαταραχής που ασκεί η πανδημία στην πορεία του πληθωρισμού.

Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να επανεπενδύει τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του PEPP κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2023. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.

Πράξεις αναχρηματοδότησης

Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρέχει άφθονη ρευστότητα μέσω των πράξεων αναχρηματοδότησης που διενεργεί. Πιο συγκεκριμένα, η τρίτη σειρά στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (ΣΠΠΜΑ III) εξακολουθεί να αποτελεί ελκυστική πηγή χρηματοδότησης για τις τράπεζες, στηρίζοντας τη χορήγηση τραπεζικών δανείων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

***

Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει καταλλήλως όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα.