Με «φίλτρο» το κλιματικό αποτύπωμα η αδειοδότηση επιχειρήσεων και εγκαταστάσεων

Η διάσταση της κλιματικής αλλαγής θα πρέπει στο εξής να υπολογίζεται και να κρίνεται κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση εγκαταστάσεων και επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τα όσα προτείνονται στον κλιματικό νόμο, ο οποίος έχει τεθεί σε διαβούλευση έως τις 24 Δεκεμβρίου, η διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης θα συμπεριλαμβάνει -πλέον των ήδη προβλεπομένων στο Παράρτημα ΙΙ του ν. 4014/2011- λεπτομερή διερεύνηση και εκτίμηση για τις μελλοντικά προκαλούμενες εκπομπές καθώς και τις πιθανές επιπτώσεις στο κλίμα σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση.

Επίσης, θα πρέπει να εξετάζεται η λήψη των κατάλληλων μέτρων μετριασμού και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, ενώ προτείνεται, όπου είναι εφικτό, η περιβαλλοντική αδειοδότηση να περιλαμβάνει και ποσοτική ανάλυση.  Επιπλέον, θα υπάρχει έλεγχος της πορείας των σημαντικών έργων προς την κλιματική ουδετερότητα, με στενή παρακολούθηση της εφαρμογής των σχετικών περιβαλλοντικών όρων.

30% μείωση εκπομπών από εγκαταστάσεις  

Ο κλιματικός νόμος προτείνει κατ’ ελάχιστον μείωση εκπομπών 30% έως το 2030, σε σχέση με το 2022, για τα έργα και τις  δραστηριότητες (κατηγορίας Α του άρθρου 1 του ν. 4014/2011) που  θεωρούνται ως οι πλέον ενεργοβόρες και ενδέχεται να προκαλέσουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και για τα οποία απαιτείται Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ).

Ειδικότερα, αφορά τις εξής ομάδες έργων ή δραστηριοτήτων:  συστήματα περιβαλλοντικών υποδομών, τουριστικές εγκαταστάσεις και έργα αστικής ανάπτυξης, κτιριακού τομέα, αθλητισμού και αναψυχής, πτηνοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, υδατοκαλλιέργειες, βιομηχανικές δραστηριότητες και συναφείς εγκαταστάσεις. Ακόμη, με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, θα μπορεί να θεσπίζεται διαφορετικός στόχος ή  επέκταση  της υποχρέωσης περιορισμού των εκπομπών σε νέες ομάδες έργων και δραστηριοτήτων.

Επιπρόσθετα,  για τα πλέον ενεργοβόρα έργα ή δραστηριότητες, προβλέπεται η υποχρέωση όλες οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, από το 2023, να περιλαμβάνουν ποσοτική εκτίμηση των εκπομπών που προέρχονται από τη λειτουργία τους σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση, καθώς και ενδεικτικό ρυθμό ετήσιας μείωσής τους. Αντιστοίχως, τα υφιστάμενα έργα, το αργότερο έως την 1^η Ιανουαρίου 2025, υποχρεούνται να υποβάλουν έκθεση στην αρμόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση αρχή, προκειμένου να αποτυπώσουν τον τρόπο συμμόρφωσης με τον στόχο μείωσης εκπομπών.

Για την εκπλήρωση του ποσοτικού στόχου ο κάθε φορέας εκμετάλλευσης  έργου ή δραστηριότητας μπορεί να προβαίνει σε αντιστάθμιση εκπομπών μέσω φυτεύσεων, συμπεριλαμβανομένων δασώσεων,   αναδασώσεων,  αγορά πράσινων πιστοποιητικών μέσω της εφαρμογής του Συστήματος Εγγυήσεων Προέλευσης και του Μηχανισμού Διασφάλισής του ή με άλλο εναλλακτικό τρόπο ισοδυνάμου αποτελέσματος που θα καθορίζεται με υπουργική απόφαση.

Η ευελιξία αυτή, όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση, κρίθηκε απαραίτητη, προκειμένου να δίνεται η δυνατότητα επίτευξης του στόχου επ’ ωφελεία του περιβάλλοντος και στις περιπτώσεις έργων ή δραστηριοτήτων που η εκπλήρωση του ποσοτικού στόχου δεν είναι εφικτή με τεχνικοοικονομικά αποτελεσματικό τρόπο στο πλαίσιο της παραγωγικής λειτουργίας της εγκατάστασης. Επίσης, οι συγκεκριμένες εγκαταστάσεις θα πρέπει να καταγράφουν τις εκπομπές τους, να υποβάλλουν ετήσια έκθεση και ετήσια επαλήθευση των εκπομπών. Σε περίπτωση μη έγκαιρης υποβολής της έκθεσης και μη επίτευξης του ποσοτικού στόχου προβλέπονται και κυρώσεις.

 Επιπλέον, θεσπίζονται μέτρα για την καταγραφή και δημοσιοποίηση, σε πρώτη φάση, των εκπομπών από επιχειρήσεις με απώτερο σκοπό τη θέσπιση ποσοτικών στόχων μείωσης ανά κλάδο. Ειδικότερα, προωθείται για συγκεκριμένες επιχειρήσεις του ιδιωτικού και του ευρύτερου δημόσιου τομέα, αρχής γενομένης από την 31η Μαρτίου 2023 το αργότερο, η υποχρέωση ετήσιας καταγραφής, αναφοράς και δημοσιοποίησης των εκπομπών (ανθρακικό αποτύπωμα) και καθορίζεται ο τρόπος υπολογισμού του ανθρακικού τους αποτυπώματος και ετήσιας επαλήθευσής του από πιστοποιημένους επαληθευτές με έξοδα των επιχειρήσεων.

Αφορά τις εταιρείες οι οποίες είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο, τα πιστωτικά ιδρύματα, τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις, τις επιχειρήσεις επενδύσεων, τις επιχειρήσεις σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, τις εταιρείες ύδρευσης και αποχέτευσης, τις εταιρίες ταχυμεταφορών, τις επιχειρήσεις παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, τις αλυσίδες καταστημάτων λιανεμπορίου που απασχολούν πάνω από πεντακόσιους (500) εργαζόμενους και  τις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών εφοδιαστικής

Τέλος, για την επίτευξη της αναγκαίας μείωσης των εκπομπών, προβλέπεται η δυνατότητα θέσπισης στόχων περιορισμού του ανθρακικού αποτυπώματος ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας όταν θα έχουν συγκεντρωθεί επαρκή στοιχεία με βάση τις εκθέσεις που θα έχουν υποβληθεί.