Νέα ΚΑΠ – Το στρατηγικό σχέδιο της Ελλάδας – Τα βασικά χαρακτηριστικά

Η κατάργηση των ανισοτήτων, η ενίσχυση της νέας γενιάς αγροτών και η στήριξη της ανάπτυξης, είναι τα τρία βασικά χαρακτηριστικά του Στρατηγικού Σχεδίου της Ελλάδας για τη νέα ΚΑΠ, το οποίο παρουσίασε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Σπήλιος Λιβανός, στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής.

Με την ενημέρωση της αρμόδιας Κοινοβουλευτικής Επιτροπής της Βουλής, ολοκληρώνεται ουσιαστικά ένας μακρύς κύκλος διαλόγου πάνω στη νέα ΚΑΠ. Στο πλαίσιο της διαβούλευσης που έκανε το ΥπΑΑΤ και η οποία έγινε με τον συντονισμό του αρμόδιου Γραμματέα κ. Κ. Μπαγινέτα, οργανώθηκαν 13 Συνδιασκέψεις στις αντίστοιχες Περιφέρειες της χώρας με περίπου 100 ώρες διαβούλευσης εκπροσώπων των παραγωγών, συνεταιριστών και επιχειρηματιών του αγροδιατροφικού τομέα καθώς και εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης. Κλήθηκαν 1948 και συμμετείχαν 1.400 εκπρόσωποί τους με φυσική παρουσία, ενώ σε όλες τις συνδιασκέψεις υπήρχε η δυνατότητα ψηφιακής συμμετοχής. Σε όλες τις Συνδιασκέψεις καλούντο και εκπρόσωποι των κοινοβουλευτικών κομμάτων. Αρκετές από τις προτάσεις που έγιναν ενσωματώθηκαν στην τελική πρόταση του ΥπΑΑΤ η οποία αναμένεται να κατατεθεί στην ΕΕ έως το τέλος του έτους.

Σε ό,τι αφορά στο αναπτυξιακό πρόσημο της νέας ΚΑΠ, επικεντρώνεται στα ενισχυμένα προγράμματα και στη στήριξη της πολιτικής των επενδύσεων στον πρωτογενή τομέα που ανακοίνωσε ο κ. Λιβανός, με τη μεταφορά ποσοστού 10% του Πυλώνα Ι στον Πυλώνα ΙΙ, αυξάνοντας το ποσοστό του Πυλώνα ΙΙ από 23% σε 30% του Εθνικού Φακέλου. Καθώς επίσης στο ότι δίνεται προτεραιότητα στον εκσυγχρονισμό και ψηφιακό μετασχηματισμό του πρωτογενούς τομέα.

Σε ό,τι αφορά την  ενίσχυση της νέας γενιάς, αποδεικνύεται όχι μόνο με την πρόθεση του κ. Λιβανού για νέα προγράμματα Νέων Αγροτών για το 2021, 2023 και 2025, αλλά και από την απόδοση δικαιοσύνης με την κατάργηση των ιστορικών δικαιωμάτων, καθώς και με την ενίσχυση της αγροτικής εκπαίδευσης.

Σχετικά με την κατάργηση των ανισοτήτων ενδεικτικές είναι οι πολιτικές για εξορθολογισμό του συστήματος καταβολής ενισχύσεων.

Παράλληλα, το ΥπΑΑΤ λαμβάνοντας υπ’ όψιν του τις κοινωνικές συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί και με στόχο την διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, δεν επιφέρει αλλαγές στο υφιστάμενο καθεστώς των συνδεδεμένων ενισχύσεων, ενώ στηρίζει περαιτέρω την κτηνοτροφία.

Μεταφορά πόρων στον επενδυτικό πυλώνα της ΚΑΠ

Η μεταφορά του 10% των πόρων από τον Πυλώνα Ι στον Πυλώνα ΙΙ στην πράξη ισοδυναμεί με 945,8 εκατ. ευρώ, χρήματα τα οποία θα αξιοποιηθούν για αύξηση των πόρων στο πρόγραμμα Νέων Αγροτών και για επενδύσεις με στόχο την ενίσχυση της αγροτικής οικονομίας.

Συγκεκριμένα παρουσιάζοντας τις σημαντικές αυτές αλλαγές στη Βουλή ο κ. Λιβανός είπε: «Με τη νέα ΚΑΠ ενισχύουμε τις επενδύσεις δίνοντας έμφαση στην αναπτυξιακή διάσταση. Γι’ αυτό και μεταφέρουμε ποσοστό 10% του Πυλώνα Ι στον Πυλώνα ΙΙ αυξάνοντας το ποσοστό του Πυλώνα ΙΙ από 23% σε 30% του Εθνικού Φακέλου. Στο πρόγραμμα 2014-2020 είχαμε μεταφορές 5%. Διπλασιάζουμε, λοιπόν, την ενίσχυση των επενδύσεων με πολλαπλασιαστικό όφελος για τους πραγματικούς  Έλληνες αγρότες και το εθνικό αγροτικό εισόδημα. Ενισχύουμε τον επενδυτικό πυλώνα της ΚΑΠ δίνοντας προτεραιότητα στον εκσυγχρονισμό του πρωτογενούς τομέα με ψηφιακές και πράσινες επενδύσεις. Επιπλέον, δημιουργούμε μια νέα γενιά αγροτών προωθώντας την ηλικιακή ανανέωση του τομέα. Στο πλαίσιο αυτό ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε στην ενίσχυση των νέων αγροτών και των σχεδίων βελτίωσης. Στόχος μας είναι να βγάλουμε για τους τομείς αυτούς δύο επιπλέον προσκλήσεις. Βγάλαμε πρόσκληση τώρα το ‘21 και θέλουμε να βγάλουμε και το ‘23 και το ‘25».

Επιπροσθέτως στο πλαίσιο των αλλαγών που επιφέρει η νέα ΚΑΠ ο κ. Λιβανός ανακοίνωσε μεταρρυθμίσεις αναφορικά με την αναδιανεμητική ενίσχυση με ανακατανομή από μεγαλύτερες σε μικρότερες ή μεσαίες γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

Συγκεκριμένα όσον αφορά τις τρεις αγρονομικές Περιφέρειες της χώρας, τα κατώτατα και ανώτατα όρια καθορίζονται αντίστοιχα:

• Για τις αροτραίες  καλλιέργειες στα 2 και 11 εκτάρια/εκμετάλλευση.
• Για τις δενδρώδεις καλλιέργειες στα 1 και 4 εκτάρια/εκμετάλλευση.
• Για τους βοσκότοπους στα 1 και 17 εκτάρια/εκμετάλλευση.

Οι πόροι που έχει εξασφαλίσει η κυβέρνηση για την υλοποίηση του στόχου της φθάνουν  στα 22 δισ. ευρώ (ΚΑΠ, Ταμείο Ανάκαμψης και ΠΑΛΥΘ), με την ΚΑΠ των 19,3 δισ. ευρώ να κυριαρχεί ως αδιαμφισβήτητη εθνική επιτυχία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος πέτυχε να μη περικοπούν πόροι σε σχέση με το προηγούμενο πρόγραμμα, τη στιγμή που σε όλες τις άλλες χώρες της ΕΕ υπήρξε μείωση.

Βασικοί στόχοι Εθνικής Στρατηγικής

Περιγράφοντας τους βασικούς στόχους στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής Αγροτικής Ανάπτυξης ο ΥπΑΑΤ, είπε:

1. Εκσυγχρονίζουμε τις εγγειοβελτιωτικές υποδομές της χώρας. Υλοποιούμε το πρόγραμμα ΥΔΩΡ 2.0, ένα τεράστιο πρόγραμμα επενδύσεων ύψους 1,6 δισ. € με σημαντικά αρδευτικά έργα μεγάλης κλίμακας στο σύνολο της επικράτειας. Ταυτόχρονα μεταρρυθμίζουμε το πλαίσιο λειτουργίας των ΤΟΕΒ.

2. Μετασχηματίζουμε ψηφιακά τον ελληνικό αγροτικό τομέα

3. Αναβαθμίζουμε την αγροτική εκπαίδευση και κατάρτιση.

4. Ενισχύουμε την επιχειρηματικότητα, τους συνεταιρισμούς και τα συλλογικά σχήματα.

5. Επενδύουμε στην εξωστρέφεια για την αύξηση των εξαγωγών.

6. Αναδεικνύουμε την «Ελληνική Διατροφή» ένα ξεχωριστό brand μοναδικής αξίας και παγκόσμιας προβολής.  Στόχος μας είναι η σύνδεση της αγροδιατροφής με την υγεία, την ιστορία, τον πολιτισμό, τη γαστρονομία και τον τουρισμό.

7. «Χτυπάμε» τις παρανομίες και τις ελληνοποιήσεις, εντατικοποιούμε τους ελέγχους

8. Εξορθολογίζουμε το σύστημα κατανομής ενωσιακών επιδοτήσεων.

Με αυτές τις αλλαγές το ΥπΑΑΤ στοχεύει στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και την επίτευξη δικαιοσύνης, αξιοκρατίας και διαφάνειας στον πρωτογενή τομέα.

Αναπτυξιακές μεταρρυθμίσεις της ΚΑΠ

Οι αναπτυξιακές μεταρρυθμίσεις που επιφέρει η νέα ΚΑΠ, όπως τις παρουσίασε ο κ. Λιβανός, είναι οι εξής:

1) Καταργούνται τα ιστορικά δικαιώματα και αυξάνεται η  ανταγωνιστικότητα. Η κατάργηση γίνεται σταδιακά από το 2022 με συγκεκριμένα βήματα έως το 2026, βάζοντας τέλος στις ανισότητες και στρεβλώσεις του παρελθόντος

2) Ενισχύονται οι μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις μέσω της αναδιανεμητικής ενίσχυσης από το 2023 και ανατρέπεται η διαχρονική ανισοκατανομή της καταβολής των ενισχύσεων όπου το 30% των δικαιούχων της βασικής ενίσχυσης εισέπραττε μέχρι σήμερα  το 80% των πόρων.

3) Διατηρείται το υφιστάμενο καθεστώς συνδεδεμένων ενισχύσεων, ενώ παράλληλα ενισχύεται η κτηνοτροφία, οι ζωοτροφές, τα ψυχανθή, ενισχύοντας τον σχετικό προϋπολογισμό με πάνω από 35 εκ. ετησίως.

4) Ενσωματώνονται στον Στρατηγικό Σχέδιο γεωργικές πρακτικές επωφελείς  για το κλίμα και το περιβάλλον και η εφαρμογή των 19 οικολογικών σχημάτων άμεσα προσιτών στους Έλληνες αγρότες.

5) Στηρίζονται οι βιολογικές καλλιέργειες,.

6) Ενισχύεται η οικονομία των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών με μεταφορά επιπλέον πόρων από τον Πυλώνα Ι στον Πυλώνα ΙΙ.

7) Γίνεται επένδυση στους Νέους Αγρότες, με αύξηση του προϋπολογισμού για τους νέους αγρότες κατά 50%.

8) Δημιουργείται Εθνικό Δίκτυο Γεωργικών Συμβουλών και αυξάνουμε την παραγωγικότητα.

9) Ενδυναμώνεται η αγροτική  εκπαίδευση – κατάρτιση, δημιουργώντας το ΑKIS, ένα σύγχρονο σύστημα που καλύπτει πραγματικά τις ανάγκες των παραγωγών και λειτουργεί σε τρία επίπεδα: εκπαίδευση – κατάρτιση, παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και έρευνα.

Νέοι αγρότες με γνώσεις

Στη λογική της ενίσχυσης των πραγματικών παραγωγών διορθώθηκε και ο ορισμός των ενεργών γεωργών.

Ενεργοί γεωργοί θα είναι, λοιπόν, οι κάτοχοι γεωργικών εκμεταλλεύσεων που έλαβαν ενισχύσεις λιγότερες των 5.000 ευρώ.

Αλλά και εκείνοι που έλαβαν ενισχύσεις περισσότερες των 5.000 ευρώ, εφόσον συντρέχουν συγκεκριμένες υποχρεώσεις και προϋποθέσεις. Αυτές αφορούν στην εγγραφή τους στο Μητρώο Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων και την προσκόμιση στοιχείων σχετικά με την παραγωγή, όπως τιμολογίων αγοράς εισροών και πώλησης προϊόντων, από τις οποίες εξαρτάται και η καταβολή των επιδοτήσεων.

Με τον τρόπο αυτό, όπως σημείωσε ο κ. Λιβανός, ενισχύεται ακόμα περισσότερο η σχέση παραγωγής- επιδότησης.

Για τον ορισμό του νέου αγρότη πέραν του ηλικιακού ορίου των 40 ετών και της υποχρέωσης να είναι αρχηγός γεωργικής εκμετάλλευσης δίνεται έμφαση στο κριτήριο της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Θα πρέπει να είναι κατ΄ ελάχιστο 4 (δηλ. Επαγγελματική σχολή ή λύκειο) ή εάν είναι 2 (δηλ. απολυτήριο γυμνασίου) να συνοδεύεται επιπλέον με εκπαίδευση γεωτεχνικής κατεύθυνσης ή με αποδεδειγμένη άσκηση του επαγγέλματος του αγρεγράτη διάρκειας ισοδύναμης τριών συναπτών ετών.