Oxfam: Το ΔΝΤ πρέπει να αφήσει τις απαιτήσεις για λιτότητα

«Το 87% των δανείων COVID-19 του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) απαιτεί από τις αναπτυσσόμενες χώρες που έχουν στερηθεί την ίση πρόσβαση σε εμβόλια και αντιμετωπίζουν μερικές από τις χειρότερες ανθρωπιστικές κρίσεις στον κόσμο να υιοθετήσουν σκληρά, νέα μέτρα λιτότητας που θα επιδεινώσουν περαιτέρω τη φτώχεια και την ανισότητα» αναφέρει σε ανακοίνωσή της η μη κυβερνητική οργάνωση Oxfam, καλώντας το ΔΝΤ να εγκαταλείψει αυτή την τακτική.

Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση,  νέα ανάλυση της Oxfam διαπιστώνει ότι 13 από τα 15 δανειακά προγράμματα του ΔΝΤ που διαπραγματεύθηκαν κατά τη διάρκεια του δεύτερου έτους της πανδημίας απαιτούν νέα μέτρα λιτότητας, όπως φόροι στα τρόφιμα και τα καύσιμα ή περικοπές δαπανών που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο ζωτικής σημασίας δημόσιες υπηρεσίες. Το ΔΝΤ ενθαρρύνει επίσης έξι επιπλέον χώρες να υιοθετήσουν παρόμοια μέτρα.

Τα δάνεια της πανδημίας

Το 2020, το ΔΝΤ διέθεσε δάνεια έκτακτης ανάγκης δισεκατομμυρίων για να βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες να αντιμετωπίσουν τον COVID-19, συχνά με λίγους όρους ή καθόλου.

Πρόσφατα, η επικεφαλής του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα προέτρεψε την Ευρώπη να μην θέσει σε κίνδυνο την οικονομική της ανάκαμψη με «την ασφυκτική δύναμη της λιτότητας». Ωστόσο, τον περασμένο χρόνο, το ΔΝΤ επέστρεψε στην επιβολή μέτρων λιτότητας σε χώρες με χαμηλότερο εισόδημα.

«Αυτό αποτελεί την επιτομή της διπλής στόχευσης του ΔΝΤ: προειδοποιεί τις πλούσιες χώρες ενάντια στη λιτότητα, ενώ αναγκάζει τις φτωχότερες σε αυτή. Η πανδημία δεν έχει τελειώσει για το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου. Οι αυξανόμενοι λογαριασμοί ενέργειας και οι τιμές των τροφίμων πλήττουν περισσότερο τις φτωχές χώρες. Χρειάζονται βοήθεια για την ενίσχυση της πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες και κοινωνική προστασία, όχι σκληρές συνθήκες που κλωτσούν τους ανθρώπους όταν είναι πεσμένοι», δήλωσε ο Nabil Abdo, Ανώτερος Σύμβουλος Πολιτικής της Oxfam International.

«Δυσμενείς» όροι

Τονίζουν επίσης, ότι η Κένυα και το ΔΝΤ συμφώνησαν σε ένα πρόγραμμα δανείου 2,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2021, το οποίο περιλαμβάνει τριετή πάγωμα των μισθών του δημόσιου τομέα και αυξημένους φόρους για το μαγειρικό αέριο και τα τρόφιμα. Περισσότεροι από 3 εκατομμύρια Κενυάτες αντιμετωπίζουν οξεία πείνα καθώς οι πιο ξηρές συνθήκες των τελευταίων δεκαετιών εξαπλώνουν μια καταστροφική ξηρασία σε ολόκληρη τη χώρα. Σχεδόν τα μισά από όλα τα νοικοκυριά στην Κένυα πρέπει να δανειστούν τρόφιμα ή να τα αγοράσουν με πίστωση.

9 χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Καμερούν , της Σενεγάλης και του Σουρινάμ καλούνται να εισαγάγουν ή να αυξήσουν την είσπραξη των φόρων προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ), οι οποίοι συχνά ισχύουν για καθημερινά προϊόντα όπως τρόφιμα και ρούχα και επιβαρύνουν δυσανάλογα τους ανθρώπους που ζουν σε συνθήκες φτώχειας.

Το Σουδάν , όπου σχεδόν ο μισός πληθυσμός ζει σε συνθήκες φτώχειας, κλήθηκε να καταργήσει τις επιδοτήσεις καυσίμων, κάτι που θα πλήξει περισσότερο τους φτωχότερους. Η χώρα είχε ήδη ταραχτεί από τις διεθνείς περικοπές βοήθειας, την οικονομική αναταραχή και τις αυξανόμενες τιμές για καθημερινά βασικά είδη, όπως τρόφιμα και φάρμακα, πριν ξεκινήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία. Πάνω από 14 εκατομμύρια άνθρωποι χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια (σχεδόν ένας στους τρεις ανθρώπους) και 9,8 εκατομμύρια αντιμετωπίζουν επισιτιστική ανασφάλεια στο Σουδάν, το οποίο εισάγει το 87 τοις εκατό του σιταριού του από τη Ρωσία και την Ουκρανία.

10 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κένυας και της Ναμίμπια , είναι πιθανό να παγώσουν ή να μειώσουν τους μισθούς και τις θέσεις εργασίας στον δημόσιο τομέα, κάτι που θα μπορούσε να σημαίνει χαμηλότερη ποιότητα εκπαίδευσης και λιγότερους νοσηλευτές και γιατρούς σε χώρες που έχουν ήδη έλλειψη προσωπικού υγειονομικής περίθαλψης. Η Ναμίμπια είχε λιγότερους από έξι γιατρούς ανά 10.000 άτομα όταν ξέσπασε η COVID-19.

Λιτότητα εν μέσω πανδημίας

Νέα ανάλυση της Oxfam και της Development Finance International (DFI) που δημοσιεύθηκε επίσης σήμερα αποκαλύπτει ότι 43 από τα 55 κράτη μέλη της Αφρικανικής Ένωσης αντιμετωπίζουν περικοπές δημοσίων δαπανών ύψους 183 δισεκατομμυρίων δολαρίων τα επόμενα πέντε χρόνια. Εάν εφαρμοστούν αυτές οι περικοπές, οι πιθανότητές τους να επιτύχουν τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ πιθανότατα θα εξαφανιστούν. Το 2021, μια ανασκόπηση της Oxfam για τα δάνεια του ΔΝΤ για τον COVID-19 έδειξε ότι το Ταμείο ενθάρρυνε 33 αφρικανικές χώρες να ακολουθήσουν πολιτικές λιτότητας στον απόηχο της υγειονομικής κρίσης. Η πανδημία δεν έχει τελειώσει, αλλά αυτές οι πολιτικές διαμορφώνονται ήδη σε ολόκληρη την Αφρική.

Η ανάλυση δείχνει επίσης ότι η αποτυχία των αφρικανικών κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν την ανισότητα – μέσω της υποστήριξης της δημόσιας υγειονομικής περίθαλψης και της εκπαίδευσης, των δικαιωμάτων των εργαζομένων και ενός δίκαιου φορολογικού συστήματος – τις άφησε θλιβερά ανεπαρκείς για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19. Το ΔΝΤ συνέβαλε σε αυτές τις αποτυχίες προωθώντας με συνέπεια μια πολιτική ατζέντα που επιδιώκει να εξισορροπήσει τους εθνικούς προϋπολογισμούς μέσω περικοπών στις δημόσιες υπηρεσίες, αυξήσεων στους φόρους που πληρώνουν οι φτωχότεροι και κινήσεων που υπονομεύουν τα εργασιακά δικαιώματα και προστασίες. Ως αποτέλεσμα, όταν ξέσπασε η COVID-19, το 52 τοις εκατό των Αφρικανών δεν είχαν πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και το 83 τοις εκατό δεν είχαν δίχτυα ασφαλείας για να ξαναπατήσουν αν έχανε τη δουλειά τους ή αρρώσταιναν.

«Το ΔΝΤ πρέπει να αναστείλει τους όρους λιτότητας για τα υπάρχοντα δάνεια και να αυξήσει την πρόσβαση σε έκτακτη χρηματοδότηση. Θα πρέπει να ενθαρρύνει τις χώρες να αυξήσουν τους φόρους στους πλουσιότερους και τις εταιρείες να αναπληρώσουν τα εξαντλημένα ταμεία και να συρρικνώσουν τη διευρυνόμενη ανισότητα. Αυτή θα ήταν πραγματικά καλή συμβουλή», είπε ο Abdo.