Nord Stream 1: O Πούτιν «σπρώχνει» την Ευρώπη να διαβεί τον ενεργειακό ρουβίκωνα

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν «έσπρωξε» την Ευρώπη σε έναν χρήσιμο «ενεργειακό ρουβίκωνα». Με το κλείσιμο του αγωγού Nord Stream 1, μέχρι η Δύση να άρει τις κυρώσεις, ο Ρώσος πρόεδρος επιβεβαίωσε, χωρίς καμία αμφιβολία, ότι η Μόσχα σταματάει πλέον να αποτελεί αξιόπιστο προμηθευτή φυσικού αερίου. Η εξέλιξη αυτή ενδεχομένως να αποτελέσει σημαντικό κίνητρο ώστε οι δυτικές κυβερνήσεις να λάβουν δράση.

Ο αγωγός που προμηθεύει τη Γερμανία με ρωσικό φυσικό αέριο λειτουργεί, τους τελευταίους μήνες, στο 20% περίπου της ετήσιας δυναμικότητάς του, η οποία ξεπερνά τα 50 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm). Ακόμα και υπό αυτές τις συνθήκες, οι Ευρωπαίοι ηγέτες πίστευαν ότι η λειτουργία του αγωγού θα επανερχόταν κανονικά, μετά την επίλυση των τεχνικών δυσκολιών, όπως, δηλαδή, ακριβώς είχε ισχυριστεί η Ρωσία.

Διαβάστε επίσης: Φυσικό αέριο: Οι ανακοινώσεις που εξόργισαν το Κρεμλίνο και το «πάγωμα» του Nord Stream 1

Η επ’ αόριστον διακοπή της λειτουργίας του αγωγού στερεί από την Ευρώπη περίπου το 20% των 570 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου που χρειάζεται η γηραιά ήπειρος κατά τη φετινή χρονιά. Εγείρει, επίσης, κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με το τι θα γίνει με τα 50 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου που φθάνουν κάθε χρόνο στην Ευρώπη μέσω άλλων οδών – ποσό πολύ μεγαλύτερο από αυτό που έχει καταφέρει να αποθηκεύσει μέχρι στιγμής η ευρωπαϊκή ήπειρος μέσω των μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας. Ταυτόχρονα, εάν ο χειμώνας στο βόρειο ημισφαίριο, φέτος, είναι αρκετά ψυχρός, η Ευρώπη πιθανότατα να χρειαστεί επιπλέον 13 δισ. κυβικά μέτρα και να πρέπει να ανταγωνιστεί με τους Ασιάτες αγοραστές για 140 δισ. κυβικά μέτρα υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).

Αυτό σημαίνει ότι οι τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη, οι οποίες είναι ήδη 14 φορές και 10 φορές οι αντίστοιχες τιμές του Μαρτίου 2021, θα παραμείνουν υψηλές κατά το επόμενο έτος κι έπειτα. Αναλυτές της Bernstein εκφράζουν τις ανησυχίες τους ότι οι λογαριασμοί των νοικοκυριών στη Γερμανία θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 10.000 ευρώ σε ετήσια βάση – αριθμός τετραπλάσιος σε σχέση με τα περσινά επίπεδα – ενώ το ενεργειακό κόστος στη Βρετανία θα μπορούσε να υπερτριπλασιαστεί και να ξεπεράσει τις 6.000 στερλίνες. Eν τω μεταξύ, περισσότερα από 100 εκατομμύρια νοικοκυριά καταγράφονται μόνο στη Γαλλία, τη Γερμανία και τη Βρετανία. Εάν τα νοικοκυριά αυτά πληρώνουν επιπλέον 2.000 ευρώ το έτος, για την επόμενη διετία, τότε θα μιλάμε για ένα πλήγμα περίπου 400 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Το να αφήσουμε τους πολίτες να επιβαρυνθούν με τα κόστη αυτά δεν είναι εφικτό. Μια λύση είναι οι εταιρείες ενέργειας να δανείζονται τα ποσά αυτά και, στη συνέχεια, οι πολίτες να τους τα επιστρέφουν, εντός των επόμενων ετών, μέσω των υψηλότερων λογαριασμών – λύση που έχει ήδη προταθεί από τη Βρετανία. Μία άλλη λύση είναι να τεθεί κάποιο ανώτατο όριο στις τιμές ηλεκτρικού ρεύματος και, στη συνέχεια, να φορολογηθούν οι πολίτες, ώστε να πληρώσουν τους ενεργειακούς ομίλους, κάτι που ήδη συμβαίνει στην Ισπανία. Ταυτόχρονα, η φορολόγηση απρόσμενων κερδών των παραγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου και των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μπορεί, επίσης, να βοηθήσει, όπως παραδέχτηκε -έστω και καθυστερημένα – η Γερμανία. Επιπροσθέτως, οι κυβερνήσεις μπορούν να απορροφήσουν μέρος του κόστους μέσω του υψηλότερου δανεισμού.

Ωστόσο, εάν τα κράτη θωρακίσουν τους καταναλωτές από τις δυνάμεις της αγοράς, θα πρέπει να αναζητήσουν νέους τρόπους για να μειωθεί η ζήτηση ενέργειας. Κάτι τέτοιο ενδεχομένως να συνεπάγεται υποχρεωτικό καταμερισμό. Οι ευρωπαϊκές χώρες θα βρουν διαφόρους τρόπους να εξισορροπήσουν το οικονομικό και κοινωνικό κόστος της ενεργειακής κρίσης. Τουλάχιστον ο Πούτιν τους έδειξε ότι ήρθε επιτέλους η ώρα να λάβουν δράση.

REUTERS BREAKINGVIEWS