Ερευνα διαΝΕΟσις: Περιορισμένη γνώση των πολιτών για τη διαχρονική κλιματική κρίση

Τρεις καθηγητές ελληνικών πανεπιστημίων προσπαθούν να ερμηνεύσουν και να σχολιάσουν τα ευρήματα της πρόσφατης έρευνας κοινής γνώμης της διαΝΕΟσις για λογαριασμό του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας που καταγράφει τις απόψεις των πολιτών για μια σειρά από θέματα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή στη χώρα μας, καθώς και τις δράσεις που αναλαμβάνουν οι ίδιοι για την αντιμετώπιση των συνεπειών της.

Μεταξύ άλλων, εκτιμούν ότι υπάρχει δυσπιστία στις προσπάθειες τόσο της Ελλάδας όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ό,τι αφορά στην αντιμετώπιση του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής, ότι οι αυθόρμητες απαντήσεις μαρτυρούν πως η γνώση για τη διαχρονική κλιματική κρίση και τις άμεσες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της κλιματικής απορρύθμισης είναι περιορισμένη και πως κυριαρχεί η αντίληψη ότι η κλιματική κρίση είναι μια ευρύτερη έννοια που αφορά την παγκόσμια κοινότητα αλλά όχι τη δική μας «γειτονιά».

Διαβάστε επίσης – Κλιματική Αλλαγή: Ολόκληρες περιοχές δεν θα είναι πλεόν κατοικήσιμες τις επόμενες δεκαετίες λόγω της ακραίας ζέστης

Η έρευνα της διαΝΕΟσις

Διαβάστε επίσης: Δασικές πυρκαγιές: 170 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση του στόλου του μηχανισμού rescEU

Κ. Καρτάλης: Δυσπιστία της κοινής γνώμης

Ο καθηγητής ΕΚΠΑ Κωνσταντίνος Καρτάλης, σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας, σημειώνει τα εξής:

«Αν ξεχώριζα 2-3 ανησυχητικά στοιχεία σίγουρα θα ήταν η δυσπιστία στις προσπάθειες τόσο της Ελλάδας όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ό,τι αφορά στην αντιμετώπιση του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής. Και αν για την Ελλάδα το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής άργησε να αποτελέσει κύρια πολιτική προτεραιότητα, οι πολιτικές στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι και πλούσιες και διακρίνονται για το βάθος και τη στόχευσή τους σε σύγκριση με αυτές στις ΗΠΑ, την Κίνα και σε άλλες γωνιές του πλανήτη.

Θα ξεχώριζα επίσης τη δηλούμενη άγνοια για τα σχέδια έκτακτης ανάγκης των Δήμων σε περίπτωση πλημμύρας/σεισμού/πυρκαγιάς, γεγονός που επιβάλλει μια αναδιάρθρωση του συστήματος πολιτικής προστασίας στο επίπεδο της τοπικής αυτοδιοίκησης. Και βεβαίως την περίπτωση των ανεμογεννητριών, όπου μεγάλο μέρος των ερωτώμενων, σχεδόν από όλο το φάσμα της κοινωνίας και ανεξάρτητα από το επίπεδο εκπαίδευσης, θεωρεί ότι η εν λόγω τεχνολογία καταστρέφει αντί να βελτιώνει την κατάσταση, αλλά και ότι συνδέεται με τις δασικές πυρκαγιές. Θα άξιζε μία ειδικότερη δημοσκόπηση για αυτό το θέμα ώστε να διαπιστωθούν τα αίτια πίσω από αυτή τη θεώρηση.

Τέλος, έχει ενδιαφέρον ότι οι ερωτώμενοι κατατάσσουν τους πολίτες ως κύριους υπεύθυνους μαζί με τις εθνικές κυβερνήσεις και την Ευρωπαϊκή Ένωση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, ενώ αναγνωρίζουν ιδιαίτερα περιορισμένο ρόλο στους Δήμους, ίσως γιατί θεωρούν ότι δεν διαθέτουν είτε τις δυνατότητες είτε τις αρμοδιότητες”.

Φ. Κουντούρη: Χαμηλές προσδοκίες στις νεότερες γενιές

Η καθηγήτρια στο ΟΠΑ Φοίβη Κουντούρη σημειώνει:

Στην ερώτηση “Ποιο πιστεύετε ότι είναι το πιο σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης σήμερα”, δύο από τις επικρατέστερες απαντήσεις ήταν “η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος” (17%) και στην τρίτη θέση η “κλιματική αλλαγή” (13,1%). Ενώ, όταν οι ερωτηθέντες καλούνται να απαντήσουν στην ερώτηση “Ποιο πιστεύετε ότι είναι το πιο σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα”, οι δημοφιλέστερες απαντήσεις με διαφορά είναι η “ακρίβεια” (25,9%) και η “οικονομία” (24,3%). Οι απαντήσεις στις δύο παραπάνω ερωτήσεις καταδεικνύουν αφενός ότι δεν είναι απολύτως ξεκάθαρη η έννοια της κλιματικής αλλαγής, τα αίτια και οι συνέπειές της στο μυαλό των πολιτών, το οποίο φαίνεται από τις δύο διαφορετικές απαντήσεις που δίνουν, και αφετέρου είναι αξιοσημείωτη η αντίληψη ότι η κλιματική κρίση είναι μια ευρύτερη έννοια που αφορά την παγκόσμια κοινότητα αλλά όχι τη δική μας “γειτονιά”.

Ιδιαίτερο επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι διαφοροποιήσεις στις απαντήσεις ανάμεσα στις ηλικιακές κατηγορίες, με τους νεότερους σε ηλικία των κατηγοριών “Gen Z” (ηλικίες 17-25) και “Millennials” (26-41) με αντίστοιχα ποσοστά 24% και 20% να επιλέγουν είτε την “κλιματική αλλαγή” είτε την “καταστροφή του περιβάλλοντος” ως το σημαντικότερο πρόβλημα του πλανήτη, σε αντίθεση με τους ερωτηθέντες ηλικίας 58-76, που με ποσοστό σχεδόν 40% επιλέγουν τις παραπάνω δύο επιλογές. Αν και κάποιος θα ανέμενε ότι οι νεότερες γενιές θα είχαν πιο απαιτητικές προσδοκίες όσον αφορά ένα πιο βιώσιμο μέλλον, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Το θετικό βέβαια είναι ότι αναγνωρίζεται καθολικά από τους ερωτηθέντες η ύπαρξη της κλιματικής αλλαγής και ότι αυτή οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα κατά κύριο λόγο (ποσοστά στο 90,5% και 90% αντίστοιχα)”.

Εμ. Δούση: Περιορισμένη γνώση για τη διαχρονική κλιματική κρίση

Η καθηγήτρια στο ΕΚΠΑ Εμμανουέλα Δούση υπογραμμίζει:

“Η συντριπτική πλειονότητα των ερωτηθέντων αναγνωρίζει ότι η κλιματική αλλαγή είναι υπαρκτό πρόβλημα (90,5%) και οφείλεται στην ανθρώπινη δράση (90%). Μόλις 5,3% δηλώνει ότι οφείλεται σε φυσικούς-περιβαλλοντικούς παράγοντες. Οι περισσότεροι φαίνεται να αντιλαμβάνονται πόσο απειλητικές είναι οι επιπτώσεις από τις δασικές πυρκαγιές, τις πλημμύρες, την υπερθέρμανση, ωστόσο δεν κατανοούν πλήρως τους παράγοντες που συμβάλλουν στην πρόκληση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής, και το ότι αυτοί συχνά συνδέονται και με τις δικές τους καθημερινές, ατομικές επιλογές. Οι αυθόρμητες απαντήσεις μαρτυρούν ότι η γνώση για τη διαχρονική κλιματική κρίση και τις άμεσες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της κλιματικής απορρύθμισης είναι περιορισμένη.

Η έρευνα αποκαλύπτει επίσης ότι οι συμμετέχοντες σε αυτήν αδυνατούν να αντιληφθούν τη σοβαρότητα του προβλήματος ειδικότερα για τη χώρα μας. Η πλειονότητα δηλώνει μεν ότι η καταστροφή του περιβάλλοντος και η κλιματική αλλαγή βρίσκονται στις πρώτες θέσεις του καταλόγου με τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης σήμερα, όταν όμως η συζήτηση στρέφεται στην Ελλάδα, σοβαρότερα προβλήματα –ιδίως για τους νέους– θεωρούνται η ακρίβεια και η οικονομία, ενώ η καταστροφή του περιβάλλοντος και η κλιματική αλλαγή κατρακυλούν πολύ χαμηλά στην ιεράρχηση των σημαντικότερων προβλημάτων, με ποσοστά μόλις 2,5% και 1,3%, αντίστοιχα. Αυτά τα ισχνά ποσοστά υποδηλώνουν ότι υπάρχει μάλλον μέτριος βαθμός περιβαλλοντικής συνείδησης και, σίγουρα, χαμηλή αντίληψη του επερχόμενου κινδύνου. Είναι προφανές ότι η πλειονότητα των συμμετεχόντων στην έρευνα αδυνατεί να κατανοήσει το ότι -αλλά και το πώς- η καταστροφή του περιβάλλοντος και η κλιματική αλλαγή μπορούν να επηρεάσουν άμεσα την καθημερινότητά τους και να επιβαρύνουν την ευαλωτότητα συγκεκριμένων κλάδων της οικονομίας και περιοχών της χώρας, καθώς και των ίδιων των πολιτών”.