Το τέλος της ενεργειακής κρίσης στην Ευρώπη είναι ορατό

Τη Δευτέρα, η χονδρική τιμή spot του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου ήταν αρνητική. Για μια ώρα, οι προμηθευτές ήταν πρόθυμοι να πληρώσουν σχεδόν 16 ευρώ σε κάποιον που μπορούσε να απορροφήσει μια μεγαβατώρα φυσικού αερίου, περίπου το ισοδύναμο της μέσης μηνιαίας κατανάλωσης ενός βρετανικού νοικοκυριού.

Ήταν μια αξιοσημείωτη ανατροπή σε μια αγορά που σημείωσε τιμές ρεκόρ άνω των €300/MWh προς τα τέλη Αυγούστου.

Φυσικά, επέδρασαν ειδικοί παράγοντες. Αν και η αρνητική τιμή καταγράφηκε στο ολλανδικό βασικό σημείο αναφοράς για το ευρωπαϊκό αέριο, δεν εμφανίστηκε παντού σε ολόκληρη την ήπειρο.

Διήρκεσε μόνο μία ώρα και πλέον διατηρείται στην πιο standard τιμή spot γύρω στα 50 €/MWh, σχεδόν διπλάσια από το «κανονικό» για το ευρωπαϊκό αέριο. Και συνέβη επειδή οι προμήθειες υγροποιημένου φυσικού αερίου συνεχίζουν να φτάνουν στην Ευρώπη, την ώρα που οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης είναι ουσιαστικά γεμάτες.

Αλλά είναι σημαντικό να μην αποσπάται πολύ η προσοχή από αυτές τις επισημάνσεις. Όλες οι ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου έχουν πέσει από τότε που ο Βλαντιμίρ Πούτιν αποφάσισε να σταματήσει τον εφοδιασμό της ηπείρου μέσω του αγωγού Nord Stream 1 στα τέλη Αυγούστου. Οι τιμές της επόμενης ημέρας είναι παρόμοιες με την ωριαία τιμή των 50 €/MWh, οι τιμές για τον επόμενο μήνα για τον Νοέμβριο είναι 100 €/MWh, λιγότερο από το ένα τρίτο του ιστορικού υψηλού και οι μελλοντικές τιμές για τον Νοέμβριο του 2023 είναι επίσης μειωμένες από σχεδόν 300 €/ MWh σε περίπου 140€.

Είναι αυτονόητο ότι η πτώση του κόστους του φυσικού αερίου δεν ήταν ούτε στις προθέσεις του Πούτιν, ούτε [αποτελούσε] την ευρεία εκτίμηση, όταν ο Ρώσος πρόεδρος «εργαλειοποίησε» τις προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Εκείνη την εποχή, οι ειδικοί του κλάδου περίμεναν ότι οι τιμές χονδρικής θα εκτοξεύονταν υψηλότερα και η βιομηχανία ανησυχούσε. Η φωνή της γερμανικής βιομηχανίας, η BDI, προειδοποιούσε για «μαζική ύφεση».

Οι οικονομολόγοι ήταν αυτοί που πλησίασαν περισσότερο στο να κατανοήσουν την πιθανή επίδραση της ενεργειακής επιθετικότητας του Πούτιν. Οι άνθρωποι και οι βιομηχανίες τείνουν να ανταποκρίνονται σε κίνητρα τιμών, επομένως προέβλεψαν ότι η κατανάλωση ήταν πιθανό να μειωθεί.

Οι οικονομικές συνθήκες θα εξακολουθήσουν να είναι δύσκολες σε όλη την Ευρώπη αυτόν τον χειμώνα, αλλά αυτό ακριβώς συνέβη. Η διψασμένη για φυσικό αέριο διαδικασία παραγωγής αμμωνίας για λίπασμα —μια επιχείρηση χαμηλής προστιθέμενης αξίας— είχε σταματήσει μέχρι πριν από μερικές ημέρες, με το χημικό στοιχείο να εισάγεται από τις ΗΠΑ. Ο βρώμικος άνθρακας και οι καθαρές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας χρησιμοποιούνται για να υποκαταστήσουν το φυσικό αέριο στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η ανάλυση από την Ember , μια εταιρεία συμβούλων, διαπίστωσε ότι υπήρξε αύξηση ρεκόρ από έτος σε έτος στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ηλιακή και αιολική ενέργεια σε ολόκληρη την ΕΕ μεταξύ Μαρτίου και Σεπτεμβρίου.

Το πιο εντυπωσιακό από όλα ήταν η μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου τόσο από τους βιομηχανικούς όσο και από τους οικιακούς καταναλωτές, που δεν σχετίζεται απλώς με τον ήπιο καιρό. Τις τελευταίες εβδομάδες, η βιομηχανική χρήση φυσικού αερίου στη Γερμανία ήταν περίπου 20 με 25% μειωμένη σε σχέση με έναν χρόνο πριν, ενώ η παραγωγή της στον τομέα ήταν 2,1% υψηλότερη τον Αύγουστο σε ετήσια βάση. Η γερμανική οικιακή κατανάλωση φυσικού αερίου μειώνεται σε παρόμοια ποσά καθώς οι οικογένειες ανταγωνίζονται για να δουν πόσο μακριά μπορούν να φτάσουν μέχρι το φθινόπωρο χωρίς να ανάψουν τη θέρμανση.

Είναι αλήθεια ότι η επικρατούσα άποψη στον ενεργειακό τομέα είναι ότι αν και μπορεί να υπάρχει πλέον αρκετό φυσικό αέριο αυτόν τον χειμώνα για να αποφευχθούν ελλείψεις και διακοπές ρεύματος, η πραγματική ανησυχία είναι τον επόμενο χειμώνα, επειδή η αποθήκευση φυσικού αερίου δεν θα αναπληρωθεί το καλοκαίρι χωρίς τις ρωσικές προμήθειες.
Δεν είμαι συχνά σε θέση να μεταφέρω καλά νέα, αλλά κι αυτές οι προβλέψεις είναι επίσης πιθανό να είναι πολύ απαισιόδοξες. Το signal που στέλνουν οι τιμές (price signal) θα ενθαρρύνει περισσότερες επενδύσεις σε τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου και σε διασυνδέσεις σε όλη την Ευρώπη για τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς φυσικού αερίου. Αλλά το πιο σημαντικό, οι υψηλότερες τιμές θα μειώσουν τη ζήτηση για φυσικό αέριο, τόσο με την ενθάρρυνση της ανάπτυξης και χρήσης άλλων μέσων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας όσο και, άμεσα, με τη μείωση της ποσότητας που καταναλώνεται.

Κανείς δεν πρέπει να αισθάνεται ευχαριστημένος που πληρώνει περισσότερα για ενέργεια αυτόν τον χειμώνα, αλλά το price signal έχει κάνει τη δουλειά του. Ανάγκασε την Ευρώπη να προσαρμοστεί. Οι προηγμένες καπιταλιστικές οικονομίες είναι εξαιρετικά επιτυχημένες από αυτή την άποψη.