Ευρωζώνη: Κακοί «οιωνοί» για την οικονομία – Το 2024 έρχεται με πολύ «πόνο» [γράφημα]

«Πλώρη» για το μεγαλύτερο πλήγμα που έχει προκληθεί από την επιτοκιακή πολιτική εκ της συστάσεως του κοινού νομίσματος, έχουν βάλει τα αφεντικά του ευρώ, εξαιτίας ενός
συνδυασμού υψηλότερων επιτοκίων και νέας συγκράτησης των κρατικών δαπανών που αυξάνει τον κίνδυνο μιας ύφεσης.

Οι συνέπειες από τις αυξήσεις των επιτοκίων θα γίνουν περισσότερο αισθητές το 2024, προκαλώντας ένα πλήγμα της τάξης του 3,8% στην οικονομία της ευρωζώνης, σύμφωνα με ανάλυση της Bloomberg Economics που χρησιμοποιεί το μοντέλο SHOK.  Αν μάλιστα, συνυπολογίσουμε την πιθανή κατάργηση των μέτρων στήριξης, το ποσοστό επιβράδυνσης θα μπορούσε να εκτοξευθεί κοντά στο 5%.

EKT: Σημάδια κορύφωσης του υποκείμενου πληθωρισμού

Ένα τέτοιο  χτύπημα στην ανάπτυξη αντανακλά τη σύσφιγξη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κατά 425 μονάδες βάσης, μαζί με τη διαφαινόμενη επιστροφή στη συγκράτηση των δαπανών που υποστηρίζεται από τη Γερμανία. Ο συνδυασμός υψηλών επιτοκίων και κυβερνήσεων με περιορισμένα περιθώρια να βοηθήσουν οι ίδιες την ανάπτυξη, κινδυνεύει να εγκλωβίσει τη ζώνη του ευρώ σε μια μέγγενη.

«Ο κίνδυνος έγκειται στο ότι η ανθεκτικότητα της οικονομίας μέχρι στιγμής γεννά εφησυχασμό και οι συνέπειες της νομισματικής σύσφιγξης έρχονται με καθυστέρηση και με κρότο», δήλωσε ο Jamie Rush του Bloomberg Economics, ο οποίος συνέγραψε την έρευνα μαζί με τη Maeva Cousin.

Ο αντίκτυπος θα ξεπεράσει την κρίση του 2008

Ο αντίκτυπος θα μπορούσε να ξεπεράσει αυτόν του προηγούμενο κύκλου σύσφιγξης πριν από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και να συναγωνιστεί τις επιπτώσεις από την κρίση του δημόσιου χρέους πριν από μια δεκαετία.

Το αν η οικονομία είναι αρκετά ισχυρή ώστε να αντέξει αυτή τη συμπίεση χωρίς μια επιζήμια ύφεση είναι το δίλημμα που αντιμετωπίζουν η ΕΚΤ και τα υπουργεία Οικονομικών των κρατών μελών της Ευρωζώνης.

Οι συναλλαγές στις αγορές δικαιωμάτων προαίρεσης υποδηλώνουν ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να μειώσουν γρήγορα τα επιτόκια, αλλά τα επίσημα μηνύματα της ΕΚΤ προμηνύουν μια παρατεταμένη περίοδο υψηλότερου κόστους δανεισμού.

Η προοπτική η οικονομία να βρεθεί ανάμεσα σε αυτή την κρίση κόστους και την υποχώρηση της κρατικής βοήθειας οδηγεί σε δίλημμα, καθώς οι αξιωματούχοι προσπαθούν να καταπολεμήσουν τον πληθωρισμό.

Έχοντας δεχθεί επικρίσεις για την καθυστερημένη έναρξη της σύσφιγξης, η ΕΚΤ βρίσκεται ήδη στο στόχαστρο των κυβερνήσεων για τον «πόνο» που αρχίζουν να προκαλούν οι αυξήσεις των επιτοκίων.

Ανθεκτική οικονομία … αλλά για πόσο ακόμη

Μέχρι στιγμής, η οικονομία έχει αποδειχθεί ανθεκτική, αλλά το ερώτημα είναι για πόσο ακόμη.

Η ευρωζώνη απέφυγε μια ύφεση τον χειμώνα που μας πέρασε και στη συνέχεια ανέκαμψε το δεύτερο τρίμηνο, αν και με άνισες επιδόσεις, καθώς η Γερμανική οικονομία παρέμεινε στάσιμη και η Ιταλική συρρικνώθηκε.

Αλλά τώρα, όπως αναγνώρισε η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ τον προηγούμενο μήνα, αφού άνοιξε την πόρτα για μια παύση της αύξησης των επιτοκίων, οι βραχυπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές έχουν επιδεινωθεί.

Από τον Ιανουάριο του 2024 τα «ζόρια»

Τον Ιανουάριο του 2024, θα έχουν περάσει 18 μήνες από την πρώτη αύξηση των επιτοκίων – μια στιγμή που πιθανότατα θα σηματοδοτήσει το αποκορύφωμα των επιπτώσεών της.

Τον ίδιο μήνα, η αναστολή των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ που περιορίζουν το χρέος και τα ελλείμματα θα λήξει μετά από τέσσερα χρόνια, όταν οι κυβερνήσεις είχαν το περιθώριο να ρίξουν χρήματα στην οικονομία για να αμβλύνουν τους κραδασμούς της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης.

Αν και οι διαπραγματεύσεις για ένα νέο πλαίσιο βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη, θεωρείται δεδομένο ότι θα επιβληθεί τουλάχιστον εκ νέου κάποιο όριο. Μόλις τον προηγούμενο μήνα, οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης συμφώνησαν ότι «δικαιολογείται η σταδιακή και ρεαλιστική δημοσιονομική εξυγίανση».

«Τους επόμενους 12 μήνες θα ζήσουμε μια περίοδο όπου θα έχουμε και τις μεγαλύτερες συνέπειες της νομισματικής σύσφιγξης ταυτόχρονα με μια δημοσιονομική σύσφιγξη», δήλωσε ο Gregory Claeys, ανώτερος συνεργάτης της δεξαμενής σκέψης Bruegel με έδρα τις Βρυξέλλες. «Είμαι λίγο ανήσυχος, για να είμαι ειλικρινής», τόνισε χαρακτηριστικά.

Αυτόματα όρια και ευελιξία

Ένα βασικό μέρος της συζήτησης, είναι ο βαθμός στον οποίο οι κανόνες θα είναι αρκετά ευέλικτοι ώστε να επιτρέπουν στις κυβερνήσεις να προσαρμόζονται σε περιόδους οικονομικής πίεσης.
Αυτό έχει αναζωπυρώσει τις έντονες διαιρέσεις μεταξύ των βόρειων και νότιων ευρωπαϊκών χωρών, με μια ομάδα γερακιών με επικεφαλής τη Γερμανία να απαιτεί αυτόματα όρια και άλλους, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, να υποστηρίζουν την ευελιξία.

Ακόμη και χωρίς την αλλαγή καθεστώτος της ΕΕ, τα διογκωμένα επίπεδα χρέους από την εποχή του Covid, μαζί με το υψηλότερο κόστος δανεισμού, θα μπορούσαν να σημαίνουν μειωμένο περιθώριο δράσης.

Εάν σημειωθεί οικονομική ύφεση, η ΕΚΤ θα γίνει επίκεντρο πολιτικών αιχμών, λίγο πριν τις ευρωεκλογές τον Ιούνιο του 2024.

«Θα είναι όλο και πιο δύσκολο να υπερασπιστεί κανείς τη διατήρηση των επιτοκίων σε τόσο υψηλά επίπεδα», δήλωσε η Raffaella Tenconi,επικεφαλής οικονομολόγος της ADA Economics. «Αν δεν υπάρξει στροφή, τότε το επόμενο έτος θα είναι επώδυνο», πρόσθεσε.

Επιπλέον, η πίεση των υψηλότερων επιτοκίων θα ενταθεί, καθώς οι εταιρείες θα συνεχίσουν να μάχονται με αντίξοους παράγοντες, όπως το υψηλότερο κόστος ενέργειας, οι προβληματικοί τομείς των ακινήτων και η επιβράδυνση της κατανάλωσης μετά την έξαρση του πληθωρισμού.

Οι οιωνοί δεν είναι καλοί

Ο Rush της Bloomberg Economics ανέφερε ότι το καλύτερο σενάριο για το 2024 είναι μια ήπια ύφεση, αλλά οι οιωνοί δεν είναι καλοί.

«Ο κίνδυνος είναι τα υψηλότερα επιτόκια να πλήξουν τελικά την οικονομία τόσο σκληρά όσο προβλέπουν τα μοντέλα», επισήμανε. «Και οι κυβερνήσεις με υψηλό φορτίο χρέους που αντιμετωπίζουν σοβαρούς δημοσιονομικούς περιορισμούς δεν είναι σε θέση να επιτελέσουν τον σταθεροποιητικό ρόλο στον οποίο είχαμε συνηθίσει», κατέληξε.