Δημογραφία και Κοινωνική Ασφάλιση στην Ελλάδα

Η πρόσφατη ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ ( 2/10/2023) για την φυσική κίνηση του πληθυσμού  ανέδειξε  την μεγάλη  πτώση των γεννήσεων  κατά 10,3% το 2022 σε σχέση με το 2021, αφού οι γεννήσεις  μειώθηκαν  από  85.346  παιδιά  το  2021  σε 76.541 παιδιά  το 2022.  Στον αντίποδα οι θάνατοι παρουσίασαν μικρή μείωση   από  143.923   το  2021 σε 140.801  θανάτους  το 2022. Έτσι, η φυσική κίνηση  του  πληθυσμού  ήταν αρνητική κατά 64.220 άτομα αυξημένη σε σχέση με την αρνητική κίνηση του 2021 που ήταν 58.577 άτομα. Τη  μεγάλη αυτή μείωση  των γεννήσεων στην  Ελλάδα   ανέδειξε (2019) και   η Eurostat  τόσο στις δημογραφικές προβολές  για τη χώρα μας,   στις  οποίες  προέβλεψε    ότι οι γεννήσεις το 2022 θα ήταν 77.000 παιδιά, όσο και σ’ αυτές του 2023 (Europop 2023)  στις  οποίες προβλέπεται ότι η μείωση των γεννήσεων   στην  Ελλάδα  θα συνεχιστεί και  κατά  τα επόμενα έτη.

Συγκεκριμένα, μέχρι το 2030 ο αριθμός των γεννήσεων θα μειωθεί στις 72.000, το 2040 στις 68.000 και μέχρι το 2070 θα  μειωθεί στις 58.000 γεννήσεις. Η συνεχιζόμενη αυτή μείωση των γεννήσεων  στην χώρα μας θα οδηγήσει, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Eurostat, τον  πληθυσμό   στο  επίπεδο  των 7,8 εκατομ. κατοίκων το 2070. Η μείωση αυτή του πληθυσμού, μεταξύ άλλων, θα έχει επιπτώσεις στο μέγεθος του εργατικού δυναμικού της χώρας  μας, το οποίο σύμφωνα με τις εκτιμήσεις  μας  θα μειωθεί στα 3,3 εκατομ. άτομα μέχρι το 2070 από 4,650 εκατομ. άτομα που ήταν το 2022.  Δηλαδή, το εργατικό δυναμικό εκτιμάται ότι θα  μειωθεί κατά 29% μέχρι το 2070. Η μείωση αυτή θα έχει, μεταξύ  άλλων, σημαντική επίπτωση στα έσοδα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.

Η απώλεια στα έσοδα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης εκτιμάται ότι θα είναι της τάξης των 62 δις ευρώ σε βάθος 50 ετών, αφού τα ετήσια έσοδα από εισφορές για κοινωνική ασφάλιση, θα μειωθούν από τα 14,5 δις το 2021, στα 11,2 δις ευρώ το 2070.

Η απώλεια αυτή των εσόδων μπορεί να αντισταθμιστεί σχεδόν στο σύνολό της  εάν ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ είναι 1,4% για την περίοδο 2022 – 2070, η ανεργία  μειωθεί κάτω από το 10% μέχρι το 2025, σταθεροποιηθεί  στο 7% μέχρι το 2030 και παραμείνει σε αυτό το επίπεδο μέχρι το 2070. Στις  συνθήκες  αυτές  επιβάλλεται  ο άμεσος  σχεδιασμός  και η  υλοποίηση  μίας  συνεπούς  βραχυμεσομακροπρόθεσμης  δημογραφικής  πολιτικής, η οποία  ως  κεντρικό  στόχο  και αναμενόμενο  μετρήσιμο, ανά  πενταετία,  αποτέλεσμα  θα έχει  την   αποτροπή  μείωσης  του  πληθυσμού  και  τη σταδιακή  αύξηση  του  δείκτη  γονιμότητας  από  1,43  παιδιά  σε  1,7  παιδιά  ανά  γυναίκα  σε  αναπαραγωγική  ηλικία  προκειμένου ο πληθυσμός  της  χώρας μας μέχρι το 2070  διατηρηθεί  στο επίπεδο των 9,5  εκατομ. κατοίκων αντί  των  7,8  εκατομ. κατοίκων.

Ο Σάββας Γ. Ρομπόλης είναι Ομότ.Καθηγητής  Παντείου  Πανεπιστημίου

Ο Βασίλειος  Γ. Μπέτσης είναι Δρ. Παντείου  Πανεπιστημίου