Fitch: Τι θα συμβεί στην Ελλάδα αν γενικευτεί ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή

Η Ελλάδα είναι αρκετά εκτεθειμένη στο ενδεχόμενο κλιμάκωσης της έντασης στη Μέση Ανατολή, αναφέρει σε πρόσφατη ανάλυσή της η Fitch Solutions, στην οποία αναλύει της πιθανές επιπτώσεις της επέκτασης του πολέμου στην ευρύτερη περιοχή  στις οικονομίες των χωρών. Υπενθυμίζεται ότι ο οίκος Fitch Ratings βαθμολογεί το ελληνικό αξιόχρεο στο ΒΒΒ- με σταθερό outlook, και θα δώσει την επόμενη αξιολόγηση στις 22 Νοεμβρίου.

Περιγράφοντας τους κινδύνους από την κρίση στην περιοχή της ΜΕΝΑ (Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική) η έκθεση ΒΜΙ της Fitch τονίζει ότι, οι καθαρές εισαγωγές πετρελαίου της χώρας μας από τη ΜΕΝΑ ανέρχονται στο 6,9% του ΑΕΠ και η ενέργεια αποτελεί το 8,2% του καλαθιού του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Υπογραμμίζει επίσης ότι το δημόσιο χρέος της Ελλάδας, ύψους 161,9% του ΑΕΠ επιδεινώνει την ευαλωτότητά της σε οικονομικές διαταραχές από την προσφορά πετρελαίου και τις διακυμάνσεις των τιμών.

Σύμφωνα με τον σχετικό πίνακα η εξάρτηση της Ελλάδας από το πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής είναι η υψηλότερη ανάμεσα σε όλες τις ανεπτυγμένες οικονομίες, όπως επίσης και η εξάρτηση της χώρας από τις εξαγωγές προς τη ΜΕΝΑ. Ακολουθούν η Ιαπωνία και η Ολλανδία.

Fitch: Επανέρχεται για τις ελληνικές τράπεζες -Τι θα φέρει την επενδυτική βαθμίδα

Ο Fitch για το στενό του Ορμούζ

Αναφορικά με το πόσο εκτεθειμένη είναι η χώρα μας στο ενδεχόμενο να πληγούν οι μεταφορές μέσω του στενού Ορμούζ, η Fitch τοποθετεί την Ελλάδα στην πρώτη δεκάδα των αναπτυγμένων χωρών, με πρώτη την Πορτογαλία και την Αυστρία να ακολουθεί.

Ειδικότερα η ελληνική οικονομία θεωρείται ως η 6η πιο εκτεθειμένη σε ένα τέτοια ενδεχόμενο με 34,6 μονάδες.
Σύμφωνα με την έκθεση BMI της Fitch η σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν κλιμακώθηκε στις αρχές Οκτωβρίου, γεγονός που οδηγεί τον διεθνή οίκο σε επανεκτίμηση της πιθανότητας ενός πλήρους κλίμακας πολέμου μεταξύ των δύο πλευρών .

«Τώρα υπολογίζουμε ότι η πιθανότητα μιας τέτοιας σύγκρουσης έχει διπλασιαστεί σε λίγο πάνω από 20%», αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση.

Προστίθεται επίσης, ότι ένας πόλεμος πλήρους κλίμακας θα είχε σοβαρές επιπτώσεις για τις οικονομίες σε όλη την περιοχή της ΜΕΝΑ.

Επιπλέον, η επακόλουθη άνοδος των τιμών του πετρελαίου και οι διαταραχές στις εμπορικές συναλλαγές μέσω των Στενών του Ορμούζ θα προκαλούσαν σημαντικό οικονομικό κόστος παγκοσμίως. Εάν η σύγκρουση συνεχιστεί για αρκετούς μήνες, ο αντίκτυπός της στην αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ το 2025 θα είναι ουσιαστικός.

«Προβλέπουμε ότι η αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ θα μπορούσε να κυμαίνεται από -0,5% έως 0,5%, ανάλογα με το μέγεθος και τη διάρκεια της σύγκρουσης. Ένα τέτοιο σοκ από την πλευρά της προσφοράς θα έχει πιθανώς εκτεταμένες συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία» τονίζουν χαρακτηριστικά.

Αναπτυγμένες οικονομίες

Όλες οι μεγάλες ανεπτυγμένες οικονομίες της αγοράς (DM) είναι εκτεθειμένες σε εντάσεις στη Μέση Ανατολή, με διαφορετικούς βαθμούς τρωτότητας.

Πιο εκτεθειμένο είναι το Βέλγιο, με τις καθαρές εισαγωγές πετρελαίου να αντιστοιχούν στο 2,8% του ΑΕΠ και την ενέργεια να αποτελεί το 9,5% του καλαθιού του ΔΤΚ.

Η χώρα αντιμετωπίζει επίσης σημαντικές δημοσιονομικές προκλήσεις, με δημοσιονομικό έλλειμμα 4,4% του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος να φτάνει το 105,2% του ΑΕΠ.

Αυτοί οι δημοσιονομικοί περιορισμοί θα περιόριζαν την ικανότητα της κυβέρνησης να υποστηρίξει την οικονομική δραστηριότητα εάν χρειαστεί.

Η Ιαπωνία παρουσιάζει επίσης υψηλή ευπάθεια, με τις καθαρές εισαγωγές πετρελαίου να αποτελούν το 4,2% του ΑΕΠ και την ενέργεια στο 6,3% του καλαθιού του ΔΤΚ.

Η δημοσιονομική ευελιξία της Ιαπωνίας περιορίζεται σημαντικά από το δημόσιο χρέος της ύψους 261,9% του ΑΕΠ, περιορίζοντας την ικανότητά της να διαχειριστεί τον αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη από πιθανές διαταραχές που σχετίζονται με το πετρέλαιο.

Ξεχωρίζει η Νορβηγία

Αντίθετα, η Νορβηγία είναι η λιγότερο ευάλωτη μεταξύ των οικονομιών του δείγματος, καθώς είναι καθαρός εξαγωγέας πετρελαίου. Απολαμβάνει δημοσιονομικό πλεόνασμα 16,3% του ΑΕΠ και χαμηλό δημόσιο χρέος στο 41,9% του ΑΕΠ, παρέχοντας ένα ισχυρό μαξιλάρι έναντι των κραδασμών.

Η Σουηδία παρουσιάζει επίσης μικρότερη ευπάθεια, με τις καθαρές εισαγωγές πετρελαίου στο 1,8% του ΑΕΠ και την ενέργεια να αποτελεί το 6,5% του καλαθιού του ΔΤΚ.

Η δημοσιονομική υγεία της Σουηδίας είναι ισχυρή, με περιορισμένο δημοσιονομικό έλλειμμα και δημόσιο χρέος στο 31,7% του ΑΕΠ, προσφέροντας ανθεκτικότητα έναντι των εξωτερικών κραδασμών.

Η Δανία παρουσιάζει επίσης χαμηλή έκθεση στις εντάσεις στη Μέση Ανατολή, με τις καθαρές εισαγωγές πετρελαίου από τη ΜΕΝΑ στο 0,7% του ΑΕΠ και την ενέργεια στο 8,5% του καλαθιού του ΔΤΚ. Η ισχυρή δημοσιονομική θέση της Δανίας, που χαρακτηρίζεται από δημοσιονομικό πλεόνασμα 3,3% και χαμηλό δημόσιο χρέος στο 30,2% του ΑΕΠ, ενισχύει την ικανότητά της να αντέχει τις διαταραχές.

Οι της Fitch εκτιμήσεις για Νότια Ασία και Ανατολική Αφρική

Εκτός από την ίδια τη ΜΕΝΑ, οι συντάκτες της έκθεσης εκτιμούν ότι η κλιμάκωση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν θα είναι πιο οδυνηρή στη Νότια Ασία και την Ανατολική Αφρική.

Το Πακιστάν ξεχωρίζει καθώς βρίσκεται σε μια ιδιαίτερα εύθραυστη θέση: η οικονομία του εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το εισαγόμενο πετρέλαιο και φυσικό αέριο που προέρχεται από τον Περσικό Κόλπο και η αδύναμη δημοσιονομική θέση του κράτους θα περιόριζε σοβαρά την ικανότητα των υπευθύνων χάραξης πολιτικής να μετριάσουν οποιοδήποτε σοκ.

Πράγματι, αναλυτές υποστηρίζουν ότι η οικονομική ανάκαμψη του Πακιστάν θα ήταν πολύ εύθραυστη ενόψει μιας πιθανής νέας εκτίναξης των τιμών της ενέργειας .

Οι κίνδυνοι είναι λίγο χαμηλότεροι στην Ινδία, την Αιθιοπία και την Κένυα.

Σε γενικές γραμμές, πιστεύουμε ότι οι αναδυόμενες οικονομίες στην Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική θα ήταν πολύ λιγότερο εκτεθειμένες από εκείνες στην Αφρική και την Ασία. Η Βραζιλία, όμως, αποτελεί εξαίρεση. Ενώ η χώρα είναι εξαγωγέας πετρελαίου που προμηθεύεται ελάχιστη ενέργεια από τον Κόλπο, το μεγάλο βάρος ενέργειας στο καλάθι του ΔΤΚ και η αδύναμη δημοσιονομική θέση της χώρας θα την άφηναν πιο εκτεθειμένη σε ένα ενεργειακό σοκ από ό,τι άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής .

H Fitch για την ελληνική οικονομία

Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Ιούνιο η Fitch, επιβεβαίωσε την αξιολόγηση ΒΒΒ-,  της ελληνικής οικονομίας διατηρώντας παράλληλα σταθερή την προοπτική (outlook), ανανεώνοντας το ραντεβού για την αξιολόγηση του ελληνικού αξιόχρεου για τις 22 Νοεμβρίου.

Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε τότε η Fitch, η αξιολόγηση της χώρας αντικατοπτρίζει επίπεδα κατά κεφαλήν εισοδήματος και δείκτες διακυβέρνησης που βρίσκονται πολύ πάνω από τη διάμεση τιμή «ΒΒΒ», σε συνδυασμό με την αξιοπιστία των πολιτικών που υποστηρίζεται από τη συμμετοχή στην ΕΕ και την ευρωζώνη.

Τα πλεονεκτήματα αυτά αντιπαραβάλλονται με τις παρακαταθήκες της κρίσης δημόσιου χρέους, οι οποίες περιλαμβάνουν μεγάλα αποθέματα δημόσιου και εξωτερικού χρέους, καθώς και υψηλή αν και μειούμενη ανεργία, χαμηλό μεσοπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό και ορισμένες επίμονες ευπάθειες στον τραπεζικό τομέα.

Έλλειμμα και δημόσιο χρέος

Η Fitch προβλέπει συνεχιζόμενη μείωση του συνολικού ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης στο 0,8% του ΑΕΠ το 2025, με πρωτογενή πλεονάσματα κατά μέσο όρο 2,3% το 2024-2025 (από 1,9% το 2023). Οι πρόσφατες επιδόσεις έχουν ενισχυθεί από την ισχυρότερη του αναμενόμενου εισροή εσόδων και τη συγκράτηση των δαπανών.

Η Fitch βλέπει μια ισχυρή δέσμευση για δημοσιονομική σύνεση, με τα μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά σχέδια της κυβέρνησης να εδράζονται σε συντηρητικές παραδοχές για τα έσοδα, τη στιγμή που οι αρχές προωθούν φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις για την αύξηση των εσόδων (συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της φοροδιαφυγής μεταξύ των αυτοαπασχολούμενων και της προώθησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών). Η επιτυχής αύξηση των εσόδων θα μπορούσε να δημιουργήσει κάποιο δημοσιονομικό χώρο, αν και το νέο ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο θέτει κάποια όρια στις πρόσθετες δαπάνες.

Σημειώνεται ότι η Fitch Solutions και η Fitch Ratings είναι δύο διαφορετικές εταιρείες, οι οποίες ανήκουν αμφότερες στον Όμιλο Fitch.