Η πρόσβαση στην περίθαλψη έχει γίνει προβληματική για υπερβολικά πολλούς Έλληνες

Στο In focus της περασμένης εβδομάδας είδαμε ότι, αντίθετα από ό,τι πιστεύεται, οι εισοδηματικές ανισότητες δεν αυξήθηκαν κατακόρυφα στην Ευρώπη μετά την οικονομική κρίση: συγκρίνοντας το 2019 με το 2007, σε 14 κράτη μέλη της ΕΕ η εισοδηματική ανισότητα αυξήθηκε (συνήθως ελαφρά), σε 12 μειώθηκε (δεν έχουμε στοιχεία για την Κροατία το 2007), ενώ σε όλη την Ευρώπη παρέμεινε πολύ χαμηλότερη από ό,τι στις ΗΠΑ.

Το γεγονός ότι η εισοδηματική ανισότητα στην Ελλάδα, στην Πορτογαλία, στην Ιρλανδία και αλλού ήταν χαμηλότερη το 2019 από ό,τι ήταν το 2007 φαίνεται παράδοξο. Μια συνηθισμένη ένσταση είναι ότι ακόμη και αν ισχύει, αφορά μόνο το εισόδημα: σε χώρες που επλήγησαν από την οικονομική κρίση, άλλες ανισότητες πρέπει να έχουν αυξηθεί. Ισχύει αυτή η υπόθεση; Σε αυτό το In focus, παρουσιάζουμε τα δεδομένα για ένα άλλο τύπο ανισότητας: διαφορές στην πρόσβαση στην περίθαλψη ανάλογα με το εισόδημα.

Για το Ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο, η ανεμπόδιστη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας για όλους, ανεξαρτήτως εισοδήματος, είναι θέμα αρχής. Πώς μεταφράζεται αυτό από τη θεωρία στην πρακτική; Έχουν χειροτερέψει τα πράγματα τα τελευταία χρόνια;

Το διάγραμμα δείχνει ότι σε πολλές χώρες της Ευρώπης η πρόσβαση στην περίθαλψη είναι ουσιαστικά καθολική, ακόμη και για τους φτωχούς. Σε 12 κράτη μέλη (Ισπανία, Σουηδία, Μάλτα, Σλοβενία, Τσεχία, Ολλανδία, Φινλανδία, Γερμανία, Λιθουανία, Εσθονία, Αυστρία και Δανία), το ποσοστό όσων ανήκουν στο φτωχότερο 20% του πληθυσμού οι οποίοι δήλωσαν ότι το 2019 δεν μπόρεσαν να λάβουν την περίθαλψη που χρειάζονταν επειδή ήταν «υπερβολικά ακριβή» ήταν κάτω από 1%. Σε άλλα 9 κράτη μέλη κυμάνθηκε από 1% έως 3%. Στην Ιταλία και στη Βουλγαρία ήταν από 3% έως 4%. Στο Βέλγιο 5%. Στη Λετονία 6%. Στη Ρουμανία 7%. Η Ελλάδα ξεχώριζε: ανά 100 πολίτες στο φτωχότερο τμήμα του πληθυσμού, οι 17 δήλωσαν ότι για οικονομικούς λόγους δεν μπόρεσαν να λάβουν την περίθαλψη που χρειάζονταν το 2019. Το αντίστοιχο ποσοστό το 2008 ήταν πολύ χαμηλότερο: 7%. Αντίθετα, στο πλουσιότερο 20% του πληθυσμού, σε καμμιά χώρα δεν ξεπέρασε το αντίστοιχο ποσοστό το 1%. (Η Ελλάδα ήταν και πάλι πρώτη, με 0,9%.)

Συγκρίνοντας το 2008 με το 2019, το ποσοστό του πληθυσμού στο χαμηλότερο 20% της κατανομής εισοδήματος που δήλωναν ότι δεν μπόρεσαν να λάβουν την περίθαλψη που χρειάζονταν επειδή ήταν «υπερβολικά ακριβή» μειώθηκε στα περισσότερα κράτη μέλη. Σε χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Λετονία (αλλά επίσης η Ιταλία και η Ουγγαρία), η μείωση ήταν μεγάλη. Η Ελλάδα, και σε μικρότερο βαθμό το Βέλγιο, κινήθηκαν στην αντίθετη κατεύθυνση.

Το συμπέρασμα για την Ελλάδα είναι προφανές: εν μέρει λόγω των προγραμμάτων λιτότητας (η δημόσια δαπάνη για την υγεία υποχώρησε κατά 46% την περίοδο 2009-2014), για υπερβολικά μεγάλο αριθμό πολιτών (ιδίως εάν είναι φτωχοί) η περίθαλψη έχει γίνει οικονομικά ασύμφορη. Σε κανένα άλλο κράτος μέλος δεν είναι τόσο μεγάλο το πρόβλημα. Η επίτευξη του στόχου της πρόσβασης στην περίθαλψη όλων, ανεξαρτήτως εισοδήματος, αξίζει μεγαλύτερης προσοχής στη χώρα μας.

Μάνος Ματσαγγάνης

Κύριος Ερευνητής

Επικεφαλής του Παρατηρητηρίου Ελληνικής & Ευρωπαϊκής Οικονομίας

Υπότροφος της Έδρας «Σταύρος Κωστόπουλος»

Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ)

Γιώργος Μανάλης

Μεταδιδακτορικός Ερευνητής

Υπότροφος της Ερευνητικής Έδρας Α. Γ. Λεβέντη

Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ)