Πώς ο πόλεμος στην Ουκρανία βάζει «φωτιά» και στον Ειρηνικό

Ας φανταστούμε δύο ανταγωνίστριες εταιρείες που βρίσκονται σε διαμάχη και η μία προσπαθεί να αποκλείσει την άλλη από ένα τμήμα της αγοράς, συμμαχώντας μάλιστα με άλλες. Και στη συνέχεια, ας αναρωτηθούμε τι θα έκανε η εταιρεία που πλήττεται εάν ανακάλυπτε στα συρτάρια της ένα παλιό «γραμμάτιο» που έχει να κάνει με την άλλη.

Προφανώς θα το αξιοποιούσε, είναι η απάντηση – κι αυτό ακριβώς συμβαίνει στην περίπτωση της Ρωσίας και της Ιαπωνίας! Αν και πρόκειται για δύο κράτη και όχι για εταιρείες, η ουσία είναι ότι διατηρούν ανοιχτούς λογαριασμούς από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Λογαριασμοί που φαίνεται πως ήρθε η ώρα να λυθούν, στο φόντο της εισβολής της πρώτης στην Ουκρανία και των κυρώσεων που της επέβαλε η δεύτερη, συντασσόμενη με τη Δύση.

77 χρόνια χωρίς συνθήκη ειρήνης…

Συγκεκριμένα, όπως ίσως γνωρίζουν αρκετοί, Ρωσία και Ιαπωνία δεν έχουν υπογράψει ποτέ συνθήκη ειρήνης η οποία θα τερμάτιζε οριστικά τον πόλεμο. Αιτία δε (ή μήπως αφορμή;) είναι ένα νησιωτικό σύμπλεγμα – Κουρίλες Νήσοι σύμφωνα με τη Μόσχα και Βόρειες Περιοχές σύμφωνα με το Τόκιο – που κατελήφθη από τους Σοβιετικούς τον Αύγουστο του 1945, μετά τη συνθηκολόγηση της Ιαπωνίας, η οποία όμως ποτέ δεν αναγνώρισε το νέο καθεστώς.

Έκτοτε, οι δύο χώρες βρίσκονται σε διαρκείς διαπραγματεύσεις για το μέλλον αυτού του συμπλέγματος, το οποίο συνδέει το βορειότερο άκρο της Ιαπωνίας, δηλαδή τα νησιά Χοκάιντο, με τη ρωσική χερσόνησο Καμτσάτκα και χωρίζουν φυσικά τη Θάλασσα του Ορχότσκ από τον Ειρηνικό Ωκεανό. Μάλιστα, φέρονται να σχεδίαζαν και κοινές οικονομικές επενδύσεις, για την εκμετάλλευση του ενεργειακού πλούτου της περιοχής.

«Το ζήτημα έκλεισε!»

Όλα αυτά, όμως, ανήκουν στο παρελθόν, καθώς την Δευτέρα η Μόσχα ανακοίνωσε ότι «υπό τις παρούσες συνθήκες» δεν μπορούν να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις, κατηγορώντας παράλληλα το Τόκιο για «ανοιχτά εχθρική στάση και προσπάθειες να πληγούν τα συμφέροντά μας». Όπως δε σημειώνουν ορισμένοι αναλυτές, δεν αποκλείεται ο Βλαντιμίρ Πούτιν να δώσει εντολή για ανάπτυξη ισχυρών στρατιωτικών δυνάμεων εκεί, καθώς θεωρεί πως πρόκειται για ρωσικό έδαφος.

«Οι δύο πλευρές το γνώριζαν από πριν. Οι διαπραγματεύσεις για τις Κουρίλες είχαν κυρίως τελετουργικό χαρακτήρα», δήλωσε ο αναπληρωτής πρόεδρος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας της Ρωσίας και πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, τονίζοντας ότι «το ζήτημα έχει κλείσει». Είπε, επίσης, ότι οι Ιάπωνες ακολουθούν τοι παράδειγμα της Αμερικής και θέλουν να δρουν ως «περήφανοι ανεξάρτητοι σαμουράι».

«Αυτή η κατάσταση προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η απάντηση της Ρωσίας, να τη μεταφέρει στις σχέσεις της με την Ιαπωνία, είναι εξαιρετικά άδικη και απολύτως απαράδεκτη», δήλωσε ο πρωθυπουργός της τελευταίας, Φούμιο Κισίντα – ξεκαθαρίζοντας ότι η χώρα του θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τη Δύση για την επιβολή κυρώσεων.

Η απειλή του ντόμινο

Υπενθυμίζεται ότι την προηγούμενη εβδομάδα, η Ιαπωνία είχε άρει το καθεστώς της πλέον ευνοούμενης χώρας σε σχέση με το εμπόριο που απολάμβανε η Ρωσία, ενώ απαγόρευσε τις εισαγωγές αρκετών προϊόντων από αυτήν. Σε αντίποινα, η Μόσχα, εκτός της διακοπής των συνομιλιών για τις Κουρίλες Νήσους, τερμάτισε το καθεστώς που δεν απαιτούσε βίζα για τους Ιάπωνες προκειμένου να εισέλθουν σε ρωσικό έδαφος.

Η εξέλιξη αυτή αναδεικνύει τους τεράστιους κινδύνους που υπάρχουν μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, όπως και την ευκολία με την οποία η σύγκρουση εκεί μπορεί να «μεταφερθεί» και σε άλλες, εξίσου εύφλεκτες περιοχές του πλανήτη.

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι η Ιαπωνία είναι «κόκκινο πανί» και για την Κίνα, όντας ένας από τους βασικούς συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή και υποστηρίζοντας πρακτικά (αν και όχι επισήμως, ακόμη…) την ανεξαρτησία της Ταϊβάν. Αφήστε που επανεξοπλίζεται ταχύτατα, όπως κάνει και η άλλη μεγάλη ηττημένη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Γερμανία…

Πάντως το Πεκίνο, αν και παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, επέλεξε για την ώρα να εμφανιστεί με «ειρηνικό μανδύα», ως υπερδύναμη. «Ελπίζουμε πως Μόσχα και Τόκιο θα επιλύσουν επιτυχώς τα σχετικά ζητήματα», είπε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών – σε ένα τόνο που θυμίζει τις δηλώσεις περί διαλόγου στο ζήτημα της Ουκρανίας, την στιγμή που ο πόλεμος μαίνεται.