ΤτΕ: Λιγότερες κατά 22 δισ. ευρώ θα ήταν οι καταθέσεις αν δεν είχαμε πανδημία

Στις ειδικές, λόγω πανδημίας, συνθήκες που επικράτησαν κατά τη διάρκεια της τελευταίας διετίας, αποδίδεται το μεγαλύτερο της ανόδου των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, η εγχώρια καταθετική βάση ενισχύθηκε το 2020 και το 2021 συνολικά κατά 39,3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 19,7 δισ. ευρώ αφορούν φυσικά πρόσωπα (+17%), νοικοκυριά και επαγγελματίες και τα 19,6 δισ. ευρώ νομικά πρόσωπα (+56%).

Η άνοδος αυτή είναι αποτέλεσμα κυρίως 4 παραγόντων:

1. Των κρατικών μέτρων στήριξης, μέσω των οποίων διοχετεύτηκαν στην πραγματική οικονομία πάνω από 40 δισ. ευρώ
2. Της ενίσχυσης της πιστωτικής επέκτασης προς ελεύθερους επαγγελματίες και επιχειρήσεις, κατά βάση μέσω προγραμμάτων εγγυοδοσίας και επιδότησης τόκων από την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα
3. Της αναγκαστικής μείωσης της κατανάλωσης, λόγω των σοβαρών περιορισμών στη λειτουργία της οικονομικής δραστηριότητας για μεγάλο μέρος της περιόδου, αλλά και της επιβάρυνσης της ψυχολογίας
4. Της αναστολής υποχρεώσεων προς εφορία, Ασφαλιστικά Ταμεία και τράπεζες, για τη διευκόλυνση των πληττόμενων νοικοκυριών και επιχειρήσεων

Τι θα γινόταν αν…

Τι θα συνέβαινε όμως εάν δεν είχε μεσολαβήσει η κρίση του κορωνοϊού και οι καταθέσεις συνέχιζαν την ανοδική τάση που ακολουθούσαν από τον Απρίλιο του 2017 μέχρι το Φεβρουάριο του 2020.

Την απάντηση αυτή έρχεται να δώσει μία ενδιαφέρουσα μελέτη που δημοσιεύεται στην τελευταία έκθεση για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα της Τράπεζας της Ελλάδος.

Με βάση τους υπολογισμούς που γίνονται, τα υπόλοιπα των φυσικών προσώπων, νοικοκυριών και ελεύθερων επαγγελματιών, θα ήταν χαμηλότερα κατά σχεδόν 7 δισ. ευρώ στο τέλος του 2021 και των επιχειρήσεων κατά 15 δισ. ευρώ.

Δηλαδή, οι υπερβάλλουσες καταθέσεις διαμορφώνονται, με βάση πάντα τις εκτιμήσεις της συγκεκριμένης μελέτης, στα 22 δισ. ευρώ, ποσό που αντιπροσωπεύει το 56% της συνολικής μεταβολής που κατέγραψαν την υπό εξέταση διετία.

Κατά την Τράπεζα της Ελλάδος, στα φυσικά πρόσωπα, τα έξτρα λόγω πανδημίας υπόλοιπα αντανακλούν:

(i) Τον υψηλότερο βαθμό αποταμίευσης κατά την πανδημία

(ii) Την έκταση στην οποία τα δημοσιονομικά μέτρα υπεραντιστάθμισαν τις απώλειες εισοδήματος και αποτέλεσαν καθαρές επιχορηγήσεις ή μόνιμες φοροελαφρύνσεις

(iii) Την ταχεία άνοδο της οικονομικής δραστηριότητας το 2021 σε σχέση με την περίοδο 2017-2019

(iv) Τεχνικούς παράγοντες που σχετίζονται με την άμεση καταβολή των κρατικών ενισχύσεων σε τραπεζικούς λογαριασμούς και σε συνδυασμό με την ευρύτερη χρήση των ηλεκτρονικών πληρωμών την περίοδο της πανδημίας, ενδεχομένως οδήγησαν σε υποκατάσταση μετρητών με ηλεκτρονικό χρήμα.

Ποιοι μάζεψαν το χρήμα

Με βάση την ίδια ανάλυση, μεταξύ Δεκεμβρίου 2019 και Δεκεμβρίου 2021 το μεγαλύτερο μέρος, περίπου 60%, της απόλυτης αύξησης των καταθέσεων στα φυσικά πρόσωπα προήλθε από τις κατηγορίες λογαριασμών μεταξύ 5 και 100 χιλ. ευρώ.

Θα μπορούσε να πει κανείς πως πρόκειται για τη μεσαία τάξη. Με 25% ακολούθησαν λογαριασμοί από την κατηγορία 100 έως 500 χιλ. ευρώ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι για τις υψηλότερες κατηγορίες άνω των 50.000 ευρώ, η αύξηση του 2020 συνεχίστηκε με σταθερότητα ή επιταχύνθηκε το 2021.

Δηλαδή οι κατηγορίες αυτές συνέχισαν να συσσωρεύουν καταθέσεις, γεγονός που μπορεί να συνδέεται με την ταχύτερη οικονομική ανάκαμψη σε συνδυασμό με αυξημένη ροπή προς αποταμίευση.

Στον αντίποδα, για τους πολύ χαμηλούς λογαριασμούς με υπόλοιπο μέχρι 5.000 ευρώ, η αύξηση των καταθέσεων που σημειώθηκε το 2020 αντιστράφηκε γρήγορα σε μείωση το 2021, ενώ για τους λογαριασμούς μέχρι 50.000 ευρώ η άνοδος επιβραδύνθηκε σε ένα βαθμό.

Αντίστοιχα, για τις επιχειρήσεις διαπιστώνεται ότι, με εξαίρεση την πολύ χαμηλή κατηγορία κάτω των 5 χιλ. ευρώ, η απόκλιση των καταθέσεων διευρύνθηκε περαιτέρω το 2021 σε σχέση με το 2020 για όλες τις κατηγορίες λογαριασμών, κυρίως δε για εκείνους άνω του 1 εκατ. ευρώ.

Αυτό συνδέεται άμεσα με την επιτάχυνση της οικονομικής δραστηριότητας πέρυσι, μέσω της οποίας καλύφθηκε σε όρους ΑΕΠ το μεγαλύτερο μέρος της ύφεσης της πρώτης πανδημικής χρονιάς.