OT Forum: Οι «έξυπνες» πόλεις στην Ελλάδα και διεθνώς

Έχει υποστηριχθεί επανειλημμένα ότι η πανδημία, λόγω της στροφής στην εξ αποστάσεως διεκπεραίωση διαφόρων υποχρεώσεων, αποτέλεσε καταλύτη και επιταχυντή θεαματικών ανατροπών σε πολλούς τομείς. Ένας από αυτούς είναι η εφαρμογή της Τεχνητής Νοημοσύνης στις πόλεις με τη δημιουργία των λεγόμενων «έξυπνων» πόλεων.

Οι πόλεις θεωρούνται εδώ και δεκαετίες ατμομηχανές της ανάπτυξης. Μόνο το Τόκιο, το Λονδίνο, η Νέα Υόρκη, η Σαγκάη και το Λος Άντζελες αναμένεται να δημιουργήσουν ΑΕΠ περίπου 8,5 τρισεκατομμύρια δολάρια ως το 2035. Τα οικοσυστήματα των πόλεων οφείλουν μεγάλο μέρος αυτής της επιτυχίας στην ανταλλαγή πολιτισμών και ιδεών. Ακόμα λοιπόν κι αν η τεχνολογία καθιστά σταδιακά εφικτή την εργασία από οπουδήποτε οι πόλεις δεν θα χάσουν την αίγλη τους.

Οι «έξυπνες» πόλεις

H παγκόσμια αγορά έξυπνων πόλεων αποτιμήθηκε σε 392,9 δισ. δολάρια το 2019, ενώ μέχρι το 2030 προβλέπεται να εκτοξευθεί στα 1,3 τρισ. δολάρια. Σύμφωνα με το Smart City Index 2021, η πιο «έξυπνη» πόλη παρέμεινε η Σιγκαπούρη, διατηρώντας τον τίτλο της πρωταθλήτριας, ενώ ακολουθούν η Ζυρίχη, το Όσλο, η Ταϊπέι, η Λοζάνη, το Ελσίνκι, η Κοπεγχάγη, η Γενέβη, το Όκλαντ και το Μπιλμπάο. Μεταξύ, των 118 πόλεων που εξετάζονται στο πλαίσιο του δείκτη, η Αθήνα κατέλαβε το 2021 την 111η θέση, χάνοντας μάλιστα 12 θέσεις από το 2020.

Στην Ελλάδα

Πάντως, κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση καταγράφονται και στην Ελλάδα. Τα Τρίκαλα αποτελούν ήδη φωτεινό εγχώριο παράδειγμα για την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών με στόχο τη βελτίωση της καθημερινότητας στις πόλεις. Μάλιστα πρόγραμμα του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, συνολικού προϋπολογισμού 320 εκατ. ευρώ για τις έξυπνες πόλεις, πρόκειται σύντομα να θέσει τα big data, το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT), το cloud και τους αισθητήρες στην υπηρεσία των πολιτών.

Μέσα από μία δεξαμενή περίπου 30 δράσεων, που περιλαμβάνουν από ψηφιακές πλατφόρμες για πάρκινγκ, έξυπνες διαβάσεις πεζών, αυτόματο φωτισμός, μέχρι τηλεϊατρική για τους δημότες μέσω έξυπνων συσκευών, 17 δήμοι της χώρας πρόκειται να γίνουν ζωντανά εργαστήρια των smart cities.

Δεκαέξι μεγάλοι δήμοι άνω των 100.000 κατοίκων θα επιλέξουν τις δράσεις εκείνες που ταιριάζουν στις ιδιαίτερες ανάγκες και τα χαρακτηριστικά τους, ώστε να ανοίξουν την πόρτα στο ψηφιακό τους αύριο. Το χαμηλότερο budget που θα δοθεί στους πιο μικρούς δήμους ανέρχεται σε 100.000 ευρώ. Η πρώτη φάση του προγράμματος, ύψους 90 εκατ. ευρώ, τρέχει ήδη από την Κοινωνία της Πληροφορίας με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Μεταξύ των δράσεων, οι δημοτικές αρχές θα μπορούν να κάνουν έξυπνη διαχείριση των απορριμμάτων τους, μειώνοντας το συνολικό κόστος συλλογής και μεταφοράς ως και 50%. Υπάρχουν επίσης δράσεις για την εξ αποστάσεως, συστηματική παρακολούθηση της ποιότητας του νερού με τη χρήση του IoT, καθώς και για την παρακολούθηση διαρροών στο δίκτυο μέσω αισθητήρων.

Η αστική κινητικότητα

Η μεγαλύτερη πρόκληση των έξυπνων πόλεων είναι η αστική κινητικότητα. Οι Δήμοι μπορούν διαχειρίζονται ολοκληρωμένα τα δεδομένα από αισθητήρες, χάρτες και βίντεο, για την παρακολούθηση της κυκλοφορίας οχημάτων, των μετακινήσεων των πολιτών, των διαβάσεων των πεζών, τις ειδοποιήσεις για έκτακτες ανάγκες και διάφορες άλλες δραστηριότητες της πόλης.

Στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, πρόκειται να χρηματοδοτηθούν και άλλα έξυπνα έργα στον κρίσιμο τομέα των μετακινήσεων, που αποτελεί και το «κλειδί» για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας, καθώς και στις περιβαλλοντικές υποδομές. Για παράδειγμα, προβλέπονται 174 εκατ. για smart infrastructure. Μεταξύ άλλων, θα αναπτυχθεί πληροφοριακό σύστημα οριοθέτησης υδατορευμάτων, ψηφιακή δράση μέτρησης και παρακολούθησης των ατμοσφαιρικών ρύπων και της θαλάσσιας ρύπανσης. Επίσης, έξυπνη υποδομή για τα δημόσια κτήρια.

Ακόμη, προωθείται με χρηματοδότηση 81 εκατ. ευρώ το πρόγραμμα των «έξυπνων» γεφυρών για τη δημιουργία συστήματος παροχής πληροφοριών με ειδικά συστήματα μετρήσεων και αισθητήρες για την προληπτική συντήρηση γεφυρών σε διάφορες περιοχές της χώρας. Το έργο θα αυξήσει το επίπεδο ασφάλειας των οδικών μεταφορών με σύγχρονες τεχνολογικές μεθόδους.

«Έξυπνο» δάσος

Κοντά στην Αθήνα, η Πάρνηθα μετατρέπεται στο πρώτο «έξυπνο» δάσος στην Ελλάδα, που βασίζεται σε Internet of Things και τεχνητή νοημοσύνη, μέσω της πρωτοβουλίας Smart Forest για την έγκαιρη ανίχνευση καπνού και φωτιάς σε δασικές περιοχές.

Αξιοποιώντας το Vodafone Green Network, δηλαδή τεχνητή νοημοσύνη, κάμερες τελευταίας τεχνολογίας και αισθητήρες, δημιουργήθηκε μία τεχνολογική λύση που θα προσφέρει νέες δυνατότητες, όπως αυτόματο εντοπισμό καπνού. Σε συνδυασμό με το Vodafone ΙοΤ, οι λειτουργίες της λύσης περιλαμβάνουν τη δυνατότητα καταγραφής των αλλαγών στη θερμοκρασία του περιβάλλοντος σε ακτίνα πολλών χιλιομέτρων, αναγνώριση των λόγων για την οποία αυτή συμβαίνει, καταγραφή διάφορων περιβαλλοντικών δεικτών, όπως είναι το επίπεδο υγρασίας και η ατμοσφαιρική πίεση κ.α.

Μονεμβασιά και Χανιά

Στη Μονεμβασιά πραγματοποιήθηκε εγκατάσταση έξυπνων μετρητών στο δίκτυο ύδρευσης του Δήμου για την εξ’ αποστάσεως παρακολούθηση και διαχείριση της παροχής και κατανάλωσης νερού, σε πραγματικό χρόνο και με ακρίβεια, μέσω του δικτύου COSMOTE NB-IoT. Με την Έξυπνη Διαχείριση Υδάτων, η οποία στηρίχθηκε στη λύση «ARTEMIS-water», επιτυγχάνεται εξοικονόμηση υδάτινων πόρων, σταθεροποίηση της πίεσης του νερού, έλεγχος της ποιότητάς του, ανίχνευση τυχόν διαρροών, ενώ μειώνονται σημαντικά η κατανάλωση ενέργειας και οι δημοτικές δαπάνες. Πρόκειται για το πρώτο έργο μέτρησης ύδατος στην Ελλάδα που υλοποιείται με τη χρήση δικτύου NB-IoT.

Στα Χανιά υλοποιήθηκε λύση Έξυπνης Στάθμευσης για ανθρώπους με αναπηρία, η οποία αξιοποιεί το δίκτυο COSMOTE ΝΒ-ΙοΤ. Στο πλαίσιο του έργου, τοποθετήθηκαν ειδικοί αισθητήρες σε υφιστάμενες θέσεις στάθμευσης του Δήμου για άτομα με αναπηρία, τόσο δημότες όσο και επισκέπτες. Οι οδηγοί έχουν τη δυνατότητα να ενημερώνονται άμεσα για το πού βρίσκονται οι ελεύθερες θέσεις στάθμευσης και πώς θα φτάσουν εκεί, μέσω ειδικού mobile application, ενώ με ειδικές φορητές κάρτες που έχουν στη διάθεσή τους, πιστοποιούν αυτόματα ότι είναι δικαιούχοι θέσης. Το έργο αυτό, που χρησιμοποιούν ήδη περισσότεροι από 300 δικαιούχοι οδηγοί, ενθαρρύνει την ισότιμη συμμετοχή όλων στη ζωή της πόλης, δημοτών, επισκεπτών και τουριστών, ενώ παράλληλα διευκολύνει το έργο της τροχαίας.