Πώς θα μπει σε ράγες η σιδηροδρομική Παράκαμψη Βοσπόρου

Ξαναμπαίνει σε τροχιά το φιλόδοξο πρότζεκτ της σιδηροδρομικής Παράκαμψης Βοσπόρου. Η δημιουργία ενός σύγχρονου σιδηροδρομικού διαδρόμου που θα ενώνει τα τρία λιμάνια της Βόρειας Ελλάδας σε Θεσσαλονίκη, Καβάλα και Αλεξανδρούπολη, με τα λιμάνια σε Μπουργκάς, Βάρνα, Ρούσσε σε Μαύρη Θάλασσα και Δούναβη, θα ενισχύσει τη θέση της Βόρειας Ελλάδας στον εμπορικό κι εν γένει οικονομικό χάρτη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Η επανεκκίνηση του Sea2Sea project, που παρουσιάστηκε πρώτη φορά το 2017, τροχοδρόμησε εχθές κατά τη συνάντηση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, κ. Κώστα Καραμανλή, με τον Αναπληρωτή Πρωθυπουργό και Υπουργό Μεταφορών και Επικοινωνιών της Βουλγαρίας κ. Χρίστο Αλέξιεφ.

Προς αυτή την κατεύθυνση, η ελληνική πλευρά πρότεινε τον άμεσο ορισμό νέων μελών  της Task Force από την πλευρά και των δύο κρατών, ώστε υπό τη νέα της σύνθεση να πραγματοποιηθεί εντός Νοεμβρίου η πρώτη συνάντηση. Εκεί θα οριστούν τα επόμενα βήματα και θα αποσαφηνιστούν τεχνικά ζητήματα. Επίσης, προτάθηκε να επικαιροποιηθεί η υφιστάμενη προμελέτη σκοπιμότητας και να παρουσιαστούν τα βασικά πορίσματα ως τέλος 2022. Ακόμη, ως το τέλος του έτους να οριστικοποιηθούν τα βασικά ζητήματα και να διαμορφωθεί το σχέδιο συμφωνίας για την κοινοπραξία.

Διαβάστε επίσης: Καραμανλής: Προχωράμε το Sea2Sea που θα παρακάμπτει τα Στενά του Βοσπόρου

Πρόκειται εξάλλου για ένα μεγάλο διακρατικό έργο, που έχει λάβει τις ευλογίες της Κομισιόν. Στην τελετή υποδοχής του Connecting Europe Express στον σταθμό του Ρουφ, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έτους σιδηροδρόμου, τον Σεπτέμβριο του 2021, ο εκπρόσωπος της DG Move, κ. Herald Ruijters, είχε εκφράσει την προσδοκία της Κομισιόν να περάσει ο ελληνικός σιδηρόδρομος τα σύνορα προς τη Βουλγαρία και την Κεντρική Ευρώπη.

Στον χάρτη των εμπορευματικών διαδρόμων

Όπως τόνισε ο υπουργός κ. Καραμανλής, μετά τη χθεσινή συνάντηση, το Sea2Sea είναι ένα mega project, που αφορά στη σιδηροδρομική σύνδεση με τη Βουλγαρία, αλλά και τη Ρουμανία, με σύγχρονο σιδηρόδρομο, ικανό να εξυπηρετήσει τρένα υψηλών ταχυτήτων. Θα συνδέσει τα λιμάνια της βόρειας Ελλάδας και το Αιγαίο με τον Εύξεινο Πόντο και με το Δούναβη. «Θα δημιουργηθεί επομένως μία χερσαία γέφυρα εμπορευματικών μεταφορών, που θα παρακάμπτει τα Στενά του Βοσπόρου», ανέφερε.

Σε αυτό το πλάνο, η Θεσσαλονίκη και η Καβάλα θα γίνουν λιμάνια εξόδου για όλα τα προϊόντα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ενώ η Αλεξανδρούπολη θα αναδειχθεί ως κόμβος μεταφορών και υποδομών, αλλά και ενεργειακός κόμβος της ευρύτερης περιοχής. Το συνολικό σχεδιαζόμενο έργο στοχεύει στην αύξηση ικανότητας σιδηροδρομικής μεταφοράς εμπορευματικών φορτίων στην Ανατολική Ευρώπη  μέσω εναλλακτικής διαδρομής, η οποία αποφεύγει τη συμφόρηση στα Στενά του Βοσπόρου, μειώνοντας παράλληλα τον χρόνο και το κόστος των εμπορευματικών μεταφορών.

Μια πενταετής ιστορία εμποδίων

Η ιστορία του έργου κρατά πια περισσότερα από πέντε χρόνια και πάει από αναβολή σε αναβολή. Αφετηρία του φιλόδοξου πρότζεκτ ήταν το μνημόνιο συνεργασίας που υπεγράφη τον Σεπτέμβριο του 2017 μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας από τους τότε πρωθυπουργούς κ.κ. Αλέξη Τσίπρα και Μπόικο Μπορίσοφ. Οι εκτιμήσεις τότε τοποθετούσαν την έναρξη της υλοποίησής του στις αρχές του 2018!

Αυτό προέβλεπε τη σύσταση μιας διακρατικής εταιρείας, η οποία θα αναλάμβανε να «τρέξει» το φιλόδοξο εγχείρημα, στα πρότυπα του επιτυχημένου Rail Baltica. Προέβλεπε την αναβάθμιση του σιδηροδρομικού άξονα από την Καβάλα ως τη Βάρνα σε διπλή γραμμή με ηλεκτροκίνηση, δίνοντας τη δυνατότητα στις εμπορικές αμαξοστοιχίες να αναπτύξουν μεγάλες ταχύτητες έως κι 160 χλμ. την ώρα.

Πρόκειται, ουσιαστικά, για το ανατολικό κομμάτι της πολυσυζητημένης Σιδηροδρομικής Εγνατίας. Εντάσσεται στον υπό αναθεώρηση σήμερα ευρωπαϊκό διάδρομο Orient/East-Med, που ενώνει την Κεντρική Ευρώπη με τις χώρες της Βαλτικής, της Μαύρης Θάλασσας και της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Προβλέπεται, δε, ότι κάθε χώρα αναλαμβάνει να υλοποιήσει τα έργα που αντιστοιχούν στο δικό της κομμάτι του δικτύου. Στον ελληνικό βραχίονα, κεντρικό ρόλο παίζουν τα τρία λιμάνια, Θεσσαλονίκης, Καβάλας, και Αλεξανδρούπολης.

Στην πενταετία που μεσολάβησε, όμως, εμφανίστηκαν ποικίλα εμπόδια με σημαντικότερο τις πολιτικές κόντρες στη γειτονική χώρα, που οδήγησαν σε βάλτωμα των συνομιλιών, ενώ δεν έλειψαν τα γραφειοκρατικά εμπόδια, αλλά και οι οικονομικές δυσκολίες. Εξάλλου, η εξασφάλιση χρηματοδότησης αποτελεί το κλειδί για την υλοποίηση του πρότζεκτ. Έτσι, δύο χρόνια μετά, το 2019, έφτασαν οι δύο χώρες να επαναβεβαιώσουν το ενδιαφέρον τους, στο πλαίσιο του φόρουμ για τον «Δρόμο του Μεταξιού» στην Τιφλίδα, όπου από ελληνικής πλευράς παρέστη ο τότε υφυπουργός Μεταφορών κ. Γιάννης Κεφαλογιάννης.

Ακολούθησαν διμερείς διαπραγματεύσεις για την προώθηση του εγχειρήματος, στο πλαίσιο και των επενδυτικών εξελίξεων που φέρνουν οι διαδικασίες αξιοποίησης από το ΤΑΙΠΕΔ στα λιμάνια της Βορείου Ελλάδος. Έτσι, τον Μάρτιο του 2020, το Sea2Sea project βρέθηκε στο επίκεντρο των συνομιλιών του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκημε τον ομόλογό του κ. Μπορίσοφ, στο πλαίσιο του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας.

Ο ρόλος των έργων νέας γενιάς

Στο πλαίσιο του μεγάλου πακέτου των σιδηροδρομικών, συνολικού ύψους 4 δισ. ευρώ, που προχωρά η ΕΡΓΟΣΕ με τη μέθοδο του ανταγωνιστικού διαλόγου, περιλαμβάνονται δύο έργα που αποτελούν μέρος της ανατολικής Σιδηροδρομικής Εγνατίας. Πρόκειται για τα τμήματα Θεσσαλονίκη – Τοξότες και Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο, συνολικού προϋπολογισμού 2,76 δισ., που θα συνδέσουν τα λιμάνια Θεσσαλονίκης, Νέας Καρβάλης και Αλεξανδρούπολης με το εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο.

Στις αρχές Οκτωβρίου, η ΕΡΓΟΣΕ χτύπησε το καμπανάκι της έναρξης του κυρίως μενού των διαγωνισμών, καλώντας τους συμμετέχοντες στο τραπέζι του ανταγωνιστικού διαλόγου. Με τη χρηματοδότηση να έχει κλείσει για το πρώτο κομμάτι του Θεσσαλονίκη – Τοξότες, που αντιστοιχεί στο 1/3 του έργου, το επόμενο διάστημα αναμένεται να «κλειδώσουν» και τα υπόλοιπα τμήματα.

Τα δύο έργα ξεκλειδώνουν για την ελληνική πλευρά κι ένα νέο ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό εργαλείο, ύψους 1 δισ. ευρώ, που θα αξιοποιηθεί για την υλοποίηση του Sea2Sea.