Κομισιόν: Γιατί οι προτάσεις της για το Σύμφωνο Σταθερότητας δυναμιτίζουν την πράσινη ανάπτυξη

Οι νέοι κανόνες της ΕΕ που περιορίζουν τον κρατικό δανεισμό θα εμπόδιζαν όλες τις ευρωπαϊκές χώρες εκτός από τέσσερις να επενδύσουν αρκετά για να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους για το κλίμα του Παρισιού και να περιορίσουν την παγκόσμια θέρμανση στους 1,5 βαθμούς Κελσίου, σύμφωνα με έρευνα του New Economics Foundation (NEF), που δημοσιεύτηκε σήμερα. Αυτές οι χώρες ισοδυναμούν με μόλις 10% του ΑΕΠ του μπλοκ.

Προκειμένου να επιτευχθούν οι πιο περιορισμένοι κλιματικοί στόχοι της ΕΕ για μείωση των εκπομπών κατά 55% έως το 2030, οι προτεινόμενοι κανόνες δανεισμού θα έχουν ως αποτέλεσμα 13 χώρες, που αντιπροσωπεύουν το ήμισυ του ΑΕΠ του μπλοκ, να μην μπορούν να επενδύσουν αρκετά.

Σύμφωνο Σταθερότητας: Οι υπουργοί Οικονομικών μελετούν τις προτάσεις της ΕΕ

Πράσινη ανισότητα

Η έκθεση της NEF υποστηρίζει ότι χωρίς αλλαγές στους κανόνες δανεισμού της ΕΕ ή νέα χρηματοδότηση σε επίπεδο ΕΕ για τη στήριξη κρατών μελών με υψηλότερο χρέος και ελλείμματα, οι πράσινες βιομηχανικές πολιτικές πιθανότατα θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερη οικονομική ανισότητα μεταξύ των χωρών. Υποστηρίζει επίσης ότι αυτό θα αποτρέψει ένα μεγάλο μέρος των κρατών μελών από το να είναι σε θέση να επενδύσουν αρκετά για να συμβαδίσουν με άλλες μεγάλες παγκόσμιες οικονομίες όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα.

Οι προτάσεις της Κομισιόν για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας – Τι λέει για έλλειμμα και χρέος

Η έρευνα διαπιστώνει ότι, σύμφωνα με τους νέους κανόνες, η ΕΕ θα δει μεγαλύτερη απόκλιση μεταξύ των χωρών που έχουν το δημοσιονομικό περιθώριο να αυξήσουν τις επενδύσεις για το κλίμα  και εκείνων που δεν έχουν. Η έκθεση διαπιστώνει ότι μόνο η Ιρλανδία, η Σουηδία, η Λετονία και η Δανία θα μπορούσαν πρακτικά να αυξήσουν τις δημόσιες επενδύσεις κατά 3% του ΑΕΠ και να παραμείνουν εντός των ορίων δαπανών της ΕΕ, γεγονός που θα τους επέτρεπε να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις του Παρισιού για το κλίμα. Ωστόσο, χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία και το Βέλγιο δεν θα μπορούσαν να επιτύχουν ακόμη και ελάχιστες αυξήσεις στις επενδύσεις χωρίς σημαντική περικοπή άλλων δημόσιων δαπανών ή σημαντική αύξηση των φόρων προκειμένου να ενεργοποιηθούν οι απαραίτητες δαπάνες για το κλίμα.

Οι προτάσεις της Κομισιόν

Οι συντάκτες της έκθεσης αναφέρον ότι αυτή την εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε νομοθεσία για τη θέσπιση νέων κανόνων δανεισμού. Η νομοθετική πρόταση είναι κοντά σε αυτό που είχε ανακοινώσει η Επιτροπή τον Νοέμβριο, αλλά περιλαμβάνει αρκετούς περαιτέρω περιορισμούς στον δανεισμό και προτάσεις για μείωση του χρέους. Από τον Μάρτιο του 2020, οι κανόνες δανεισμού της ΕΕ έχουν ανασταλεί ως απάντηση στην πανδημία της Covid-19 και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η αναστολή θα αρθεί στο τέλος του έτους. Παρά τις εξατομικευμένες οδούς μείωσης του χρέους για κάθε κράτος μέλος, οι νέοι προτεινόμενοι κανόνες εξακολουθούν να απαιτούν από τα κράτη μέλη να μειώσουν σημαντικά το χρέος τους μεσοπρόθεσμα και να θέτουν αυστηρό όριο στις δαπάνες για το έλλειμμα. Σε απάντηση στον πρόσφατο νόμο των ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε το Πρόγραμμα Πράσινης Συμφωνίας τον Φεβρουάριο, το οποίο περιλαμβάνει στόχους για την πράσινη παραγωγή, μια προσωρινή χαλάρωση των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις και τον επαναπροσδιορισμό των κεφαλαίων για κοινά ευρωπαϊκά ταμεία κυριαρχίας.

Η έκθεση διαπιστώνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει πάρει παράδειγμα από τις ΗΠΑ για τη θέσπιση δεσμευτικών όρων για τις εταιρείες που λαμβάνουν δημόσιο χρήμα. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει απαιτήσεις για απαλλαγή από τις αλυσίδες εφοδιασμού από άνθρακα, περιορισμό των πληρωμών μερισμάτων και αμοιβών στελεχών και επανεπένδυση κερδών για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να διατηρήσουν μετοχικό μερίδιο σε εταιρείες που λαμβάνουν δημόσιο χρήμα, προκειμένου να ανακτήσουν τις επενδύσεις τους και να επηρεάσουν τις εταιρείες να μειώσουν τις εκπομπές άνθρακα.

Η έκθεση διαπιστώνει επίσης ότι η Επιτροπή θα πρέπει να υπερασπιστεί τους κλιματικούς στόχους του μπλοκ αποκλείοντας τις δαπάνες που σχετίζονται με το κλίμα από τους κανόνες δανεισμού της ΕΕ και θεσπίζοντας νέο κοινό δανεισμό της ΕΕ για κλιματική πολιτική χωρίς αποκλεισμούς.

Η έκθεση NEF διαπιστώνει ότι, σύμφωνα με τους προτεινόμενους κανόνες δανεισμού της ΕΕ:

Μόνο τέσσερις χώρες, που αντιπροσωπεύουν μόλις το 10% του ΑΕΠ της ΕΕ, θα μπορούσαν πρακτικά να δαπανήσουν αρκετά για να επιτύχουν τους πιο φιλόδοξους στόχους που ορίζονται στη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, προκειμένου να περιοριστεί η παγκόσμια θέρμανση στον 1,5C: Σουηδία, Ιρλανδία, Δανία και Λετονία.

Πέντε χώρες θα μπορούσαν να αυξήσουν τις δαπάνες τουλάχιστον αρκετά για να επιτύχουν τους πιο περιορισμένους στόχους που έχει συμφωνήσει η ΕΕ για το κλίμα, αλλά όχι τις δαπάνες που απαιτούνται για την εκπλήρωση της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα: Λουξεμβούργο, Βουλγαρία, Λιθουανία, Σλοβενία ​​και Εσθονία.

Πέντε ακόμη χώρες θα μπορούσαν να αυξήσουν τις δαπάνες αρκετά για να επιτύχουν τους κλιματικούς στόχους της ΕΕ, αλλά επί του παρόντος ταξινομούνται από την Κομισιόν, ως χώρες μεσαίου κινδύνου αναφορικά με το χρέος και ενδέχεται να αντιμετωπίσουν περιορισμούς στις δαπάνες: Γερμανία, Αυστρία, Σλοβενία, Κύπρος και Μάλτα.

13 χώρες, που αντιπροσωπεύουν το 50% του ΑΕΠ της ΕΕ, δεν θα μπορούσαν να επενδύσουν αρκετά για να επιτύχουν ακόμη και τους περιορισμένους κλιματικούς στόχους της ίδιας της ΕΕ χωρίς να υπερβούν τα όρια του χρέους ή του ελλείμματος. Αυτές οι χώρες είναι: Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ολλανδία, Πολωνία, Βέλγιο, Φινλανδία, Τσεχία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ρουμανία και Κροατία.

«Η ΕΕ έχει την ευκαιρία να αναπτύξει μια βιομηχανική στρατηγική που ανοίγει τα ίχνη για μια πράσινη και δίκαιη οικονομία, όπου όλοι στην Ευρώπη μπορούν να επωφεληθούν. Όμως, η ΕΕ έχει παρακωλυθεί με δύο τρόπους. Πρώτον, με τους δικούς της αυστηρούς κανόνες δανεισμού, που περιορίζουν τις δυνατότητές του και μπορεί να αυξήσουν την οικονομική ανισότητα μεταξύ των κρατών μελών. Και δεύτερον, προτείνοντας μια πράσινη βιομηχανική στρατηγική χωρίς κλιματικές ή κοινωνικές απαιτήσεις για τις εταιρείες που λαμβάνουν δημόσιο χρήμα» σχολίασε ο  Σεμπάστιαν Μανγκ, αναλυτής στο New Economics Foundation (NEF) και πρόσθεσε: «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να πάρει ένα φύλλο από το βιβλίο της Αμερικής και να επιτρέψει περισσότερο δανεισμό για τη δράση για το κλίμα, παράλληλα με αυστηρούς όρους για τις εταιρείες που επωφελούνται από την κρατική υποστήριξη».