City και Brexit

Η ένταση στο ημισκότεινο δωμάτιο της Ντάουνινγκ Στριτ ήταν ευθέως ανάλογη με το ταπεραμέντο και το δυναμισμό των προσκεκλημένων εκείνο το παγωμένο πρωινό του Γενάρη.  Η Τερέζα Μέι γνώριζε ότι η συνάντηση της με τους επικεφαλής των μεγαλύτερων χρηματοοικονομικών οργανισμών του Σίτι του Λονδίνου στον απόηχο της εκκίνησης της διαπραγμάτευσης μεταξύ Βρετανίας και Ε.Ε. δεν έπρεπε να δει τα φώτα της δημοσιότητας. Το τελευταίο πράγμα που χρειάζονταν η βρετανική κυβέρνηση ήταν η οποιαδήποτε υπόνοια ότι τα συμφέροντα των τραπεζικών κολοσσών είχαν προτεραιότητα σε σχέση με άλλους τομείς της οικονομίας όπως η αυτοκινητοβιομηχανία και η αλιεία.

Η μπαρουτοκαπνισμένη βετεράνος του Γουεστμίνστερ θα δαπανούσε τους επόμενους μήνες σε μία αλαζονική στάση μέχρι να καταλήξει στο συμπέρασμα που οι συνομιλητές της εκείνο το πρωί διείδαν μέσα σε λίγα λεπτά. Η αποφασιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να υπερασπιστεί με τευτονικό πείσμα τα συμφέροντα ενός αδύναμου μέλους της (Ιρλανδία) έρχονταν σε πλήρη αντιπαραβολή με το διχαστικό πνεύμα της Bουλής των Κοινοτήτων. Εντός του συντηρητικού, κυρίως, κόμματος μία οριακή πλειοψηφία φαντασιωνόταν την επικράτηση της βρετανικών θέσεων βασιζόμενη σε μία αντίληψη περί ισορροπίας δυνάμεων των αρχών του 20ου αιώνα.

Οι τραπεζίτες του Σίτι εκκινήσαν τις διαδικασίες για τη μεταφορά σημαντικού μέρους των κεφαλαίων και των δραστηριοτήτων των εταιρειών τους σε διάφορες πόλεις της ηπειρωτικής Ευρώπης όπως το Παρίσι, η Φρανκφούρτη και το Άμστερνταμ μη μπορώντας να χωνέψουν την έλλειψη μίας ορθής πολιτικής στάσης. Η Βρετανία απαιτούσε πλήρη πρόσβαση στις ευρωπαϊκές αγορές βασιζόμενη στο ειδικό βάρος του χρηματοπιστωτικού της τομέα στον οποίο επαφίονταν σε πολλές περιπτώσεις εξ ολοκλήρου οι εταιρείες της Γηραιάς Ηπείρου για τη χρηματοδότηση τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και το 2020 σχεδόν το 90% των συναλλαγών σε παράγωγα της ευρωπαϊκής αγοράς χρήματος διαπραγματεύονταν στο Λονδίνο. Η Ευρωπαϊκή επιτροπή ήταν αποφασισμένη να μην επιτρέψει τη δημιουργία μίας ευρωπαϊκής «Σιγκαπούρης» με χαλαρούς κανόνες αλλά με απρόσκοπτη πρόσβαση στην βαριά εποπτευόμενη κοινή αγορά. Το αποτέλεσμα μέχρι σήμερα είναι μία  περιορισμένη πρόσβαση με επαχθείς όρους και σημαντική αβεβαιότητα.

Είναι δύσκολο να εκτιμήσει κανείς αν το Σίτι του Λονδίνου με τους φανταχτερούς ουρανοξύστες και τις μεσαιωνικές συντεχνίες του βρίσκεται στα πρόθυρα της παρακμής ή ενώπιον ενός νέου Bing Bang όπως αυτό που υποσχέθηκαν οι δημαγωγοί του Brexit. Τα καταστροφικά σενάρια που προέβλεπαν απώλειες εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας δεν έλαβαν χώρα με τον αριθμό να περιορίζεται σε περίπου 7000  σύμφωνα με την Ernst & Young. Μεγάλο μέρος της δραστηριότητας έχει παραμένει στο Λονδίνο αλλά το γεγονός ότι ο μεγαλύτερος όγκος συναλλαγών μετοχών  στην Ευρώπη διαπραγματεύεται πλέον στο Άμστερνταμ αποτελεί μία κομβικής σημασίας αλλαγή. Η πανδημία έβαλε επίσης φρένο σε πολλές από τις  πιέσεις που αναμένεται να ασκήσουν τόσο η Ευρωπαϊκή  Επιτροπή όσο και η ΕΚΤ όπως η πληρέστερη στελέχωση των παραρτημάτων στην Ε.Ε. αλλά και η μεταφορά της εκκαθάρισης συναλλαγών σε ευρώ εντός Ε.Ε. Αξίζει να σημειωθεί ότι μεγάλο κομμάτι του τζίρου καρπώνονται και άλλα χρηματοπιστωτικά κέντρα όπως η Νέα Υόρκη και το Χόνγκ Κόνγκ.

Το Brexit φαίνεται να επιδρά στο Σίτι όχι σα μία ατομική βόμβα αλλά όπως μία βαριά εκφυλιστική ασθένεια που αργά αλλά σταθερά καθηλώνει τον άρρωστο. Απελευθερωμένοι από τη βάσανο της ευρωπαϊκής εποπτείας οι βρετανοί πολιτικοί θα επιχειρήσουν να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα του Λονδίνου ποντάροντας στα δυνατά του σημεία όπως η αγγλική γλώσσα, το αγγλικό δίκαιο,  η δεξαμενή ταλέντου της βρετανικής πρωτεύουσας αλλά και η απελευθέρωση από περιορισμούς όπως το όριο στα μπόνους των τραπεζιτών που επέβαλε η Ε.Ε. Αυτές οι προτάσεις ωστόσο εμπεριέχουν στοιχειά στασιμότητας υπό την έννοια ότι δε παραθέτουν καινοτόμες ιδέες αλλά βασίζονται σε υπάρχουσες αξίες.

Το διακύβευμα είναι σημαντικό για όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Αν το πανίσχυρο Σίτι δεν μπορεί να αποκολληθεί από την Ε.Ε. χωρίς σημαντικές (αν όχι μοιραίες) επιπτώσεις  υπάρχει πράγματι χώρα της Ε.Ε. που βλέπει σοβαρά την ύπαρξη της καλύτερα εκτός της κοινής αγοράς αντί εντός αυτής; Αυτός είναι ίσως ο λόγος που τα ακραία κόμματα στα περισσότερα κράτη-μέλη δεν φέρουν πλέον ως σύνθημα την έξοδο από την Ένωση καθότι μπορεί να οδηγήσει σε αχρείαστες περιπέτειες. Η σκληρή αλήθεια είναι ότι οι μαγικές λύσεις δεν λύνουν τα υποκείμενα προβλήματα καθότι τα υπάρχοντα εργαλεία είναι συνήθως αρκετά. Η μοίρα του Σίτι θα αναφέρεται σίγουρα στο μέλλον ως ένα κομβικό σημείο αμφισβήτησης ή επιβεβαίωσης της σημασίας της κοινής αγοράς για την ευημερία των ευρωπαϊκών εθνών.

Ο Φάνης Βαρτζόπουλος είναι χρηματοοικονομικός αναλυτής στο Λονδίνο