Η τέχνη του ηγέτη στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης

Οι εξελίξεις στη δημιουργική τεχνητή νοημοσύνη προκαλούν πλημμύρα απόψεων σχετικά με την επίδραση της τεχνολογίας στην επαγγελματική μας ζωή. Όταν λέγεται ότι η τεχνητή νοημοσύνη βελτιώνει τα πάντα, από την παραγωγικότητα μέχρι την αφοσίωση στο brand, είναι δελεαστικό να υποθέσουμε ότι μπορεί να βελτιώσει και την ηγεσία. Ίσως θα μπορούσε να ελευθερώσει χρόνο για τους ηγέτες να εργαστούν στις σχέσεις τους. Ή να τους βοηθήσουν να γίνουν καλύτεροι στην αντιμετώπιση των συναισθημάτων και να έχουν ανατροφοδότηση σε πραγματικό χρόνο κατά τη διάρκεια δύσκολων συνομιλιών. Επομένως γεννάται το ερώτημα κατά πόσον η τεχνητή νοημοσύνη θα δημιουργήσει καλύτερους ηγέτες;

Πέντε τρόποι που χρησιμοποιείτε την τεχνητή νοημοσύνη χωρίς να το καταλαβαίνετε

Η ηγεσία δεν είναι προϊόν τεχνολογίας

Η σύντομη απάντηση είναι ότι η ηγεσία δεν είναι προϊόν τεχνολογίας, επομένως η ίδια η τεχνολογία δεν μπορεί να βελτιώσει την ηγεσία. Αλλά η τεχνολογία μπορεί να διαμορφώσει ηγέτες, όπως έχουμε δει σε όλη την ιστορία.

Πράγματι, υπάρχουν τρεις διακριτές περίοδοι όταν πρόκειται για συζήτηση για την τεχνολογία και την ηγεσία, και η καθεμία έχει απαιτήσει διαφορετικό είδος ηγέτη.
Στην πρώτη εποχή, η προμοντέρνα εποχή -σκεφτείτε την προβιομηχανική περίοδο- τα εργαλεία αντιστάθμισαν τις αδυναμίες μας και οι ηγέτες έπρεπε να είναι ειδικοί στο να κατέχουν αυτά τα εργαλεία για επιβίωση.

Στη σύγχρονη βιομηχανική εποχή, η τεχνολογία συμπλήρωσε την περιορισμένη φύση μας και βοήθησε στη βελτίωση της ζωής μας. Οι ηγέτες έπρεπε να είναι διαχειριστές που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία για να μας βοηθήσουν να είμαστε πιο παραγωγικοί.

Η τρίτη εποχή είναι η ψηφιακή εποχή μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο—της οποίας τα «δώρα» περιλαμβάνουν την τεχνητή νοημοσύνη—στην οποία διαθέτουμε τεχνολογία που έχει σχεδιαστεί για να ξεπερνά τους περιορισμούς μας. Και οι ηγέτες μας πρέπει να είναι αυτό που αποκαλώ οργανωτικές μαίες, να μας καθοδηγούν σε μια επαγγελματική ζωή που καθορίζεται περισσότερο από το τι κάνει η τεχνολογία για εμάς παρά από το τι κάνουμε εμείς οι ίδιοι.

Ήταν ο Μάρτιν Χάιντεγκερ, ένας Γερμανός φιλόσοφος, που εντόπισε τη διάκριση μεταξύ της προμοντέρνας και της σύγχρονης τεχνολογίας στη θεμελιώδη διάλεξή του το 1954, «The Question Concerning Technology». Κατέστησε σαφές ότι αν και διαφορετικές γενιές τεχνολογίας έχουν διαφορετικούς τρόπους να επηρεάζουν τα ανθρώπινα όντα και τις συμπεριφορές, ο θεμελιώδης σκοπός μας για τη χρήση της τεχνολογίας παραμένει ο ίδιος: να αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι είμαστε περιορισμένα πλάσματα, που ερχόμαστε σε αυτόν τον κόσμο χωρίς να ξέρουμε γιατί και για πόσο καιρό.

Αυτό ωστόσο δεν το σκέφτεται καθημερινά ένας Διευθύνων Σύμβουλος, ο οποίος επικεντρώνεται στην παροχή αποτελεσμάτων. αλλά με μια πολύ πραγματική έννοια, ένας καλός επιχειρηματίας βοηθά τις ομάδες του να αντιμετωπίσουν τους διάφορους περιορισμούς χρησιμοποιώντας την τεχνολογία που διαθέτει.

Ο Χάιντεγκερ δεν είπε τίποτα για την ηγεσία στη διάλεξή του, αλλά μίλησε για μια σύνδεση μεταξύ του τεχνητού και της τέχνης που είναι χρήσιμη για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο έχει εξελιχθεί ο ρόλος της ηγεσίας. Στην αρχαία Ελλάδα, «στην αρχή του προορισμού της Δύσης», είπε, δεν ήταν μόνο η τεχνολογία ή το «τεχνητό» που έφερε το όνομα techné. Η τέχνη, κατανοητή ως «η ανάδυση του αληθινού στο ωραίο», ονομαζόταν επίσης τεχνική.

Όπως και αυτός της τέχνης, ο ρόλος της ηγεσίας δεν είναι να κάνει τη ζωή μας ευκολότερη, αλλά να μας υπενθυμίζει την ομορφιά της χρήσης του εαυτού μας και του περιορισμένου χρόνου και των πόρων μας με ουσιαστικό τρόπο. Για να χρησιμοποιήσουμε την εμπειρία, τις γνώσεις και τις δεξιότητές μας, χρειαζόμαστε κάτι (τεχνολογία) για να αντισταθμίσει, να συμπληρώσει και να ξεπεράσει την περιορισμένη φύση μας και χρειαζόμαστε κάποιον (έναν ηγέτη) που θα μας βοηθήσει να πετύχουμε στόχους που κανείς από εμάς δεν θα μπορούσε να πετύχει μόνος του.

Διαφορετικές εποχές της τεχνολογίας απαιτούσαν διαφορετικούς τύπους ηγετών, πράγμα που σημαίνει ότι αναζητούμε διαφορετικές δεξιότητες όταν αποφασίζουμε αν θα ακολουθήσουμε κάποιον. Αν και τα διαφορετικά στυλ ηγεσίας αναπτύχθηκαν κάτω από διαφορετικές τεχνολογικές συνθήκες, είναι όλα παρόντα και απαραίτητα για να επιτύχουν οι οργανισμοί σήμερα στην ψηφιακή εποχή.

Η προμοντέρνα εποχή: Οι ηγέτες ως ειδικοί σε θέματα

Στην προμοντέρνα εποχή, αναζητούσαμε ηγέτες που είχαν κατακτήσει τη χρήση των εργαλείων τους, γιατί ο καλύτερος τοξότης ήταν αυτός που ήταν πιο πιθανό να σκοτώσει ένα ελάφι και έτσι να βοηθήσει τη φυλή να επιβιώσει. Αυτό σημαίνει ότι οι προμοντέρνοι ηγέτες ενεργούν κυρίως ως ειδικοί στο θέμα ή ως πρότυπα που χρησιμοποιούν τη δική τους νοοτροπία και συμπεριφορά για να δείξουν ότι χρειάζεται χρόνος και προσπάθεια για να γίνουν πραγματικά καλοί σε κάτι, π.χ. στη δημιουργία και τη χρήση ενός τόξου ή σύγχρονο παράδειγμα, την ανάπτυξη και χρήση της τεχνητής νοημοσύνης με υπεύθυνο τρόπο.

Στην ψηφιακή εποχή, ο ηγέτης ως ειδικός σε θέματα είναι συνήθως ένας ανώτερος προγραμματιστής που αναλαμβάνει το ρόλο και τις ευθύνες κάποιου που βοηθά όλους τους άλλους να κατανοήσουν τις ευκαιρίες και τους κινδύνους της ανάπτυξης κάτι που κάνει τη ζωή πιο εύκολη βραχυπρόθεσμα, αλλά πιο περίπλοκη και δύσκολη μακροπρόθεσμα.

Για παράδειγμα, πρόσφατα συνεργάστηκα με έναν έμπειρο προγραμματιστή λογισμικού που έκανε πάντα τις ίδιες ερωτήσεις όταν του ανατέθηκε η δημιουργία μιας νέας δυνατότητας στην πλατφόρμα που σχεδιάζαμε μαζί, ερωτήσεις όπως: «Αν το κάνουμε αυτό, τι θα σταματήσει να κάνει ο χρήστης , και πώς θα επηρεάσει αυτό την ικανότητά του να κάνει τη δουλειά που θέλουμε να τον βοηθήσουμε να κάνει;» Οι ηγέτες που παίζουν αυτόν τον ρόλο στην ομάδα ή τον οργανισμό τους γνωρίζουν οδυνηρά ότι όλοι βασίζονται στην εμπειρία και την τεχνογνωσία τους. Έτσι έχουν υψηλό βαθμό επαγγελματικής υπερηφάνειας και ξοδεύουν πολύ χρόνο και προσπάθεια για να ενημερώνονται για όλες τις σχετικές εξελίξεις στον τεχνολογικό τους τομέα.

Η σύγχρονη εποχή: Οι ηγέτες ως διαχειριστές

Στη σύγχρονη εποχή, αναζητούσαμε ηγέτες που διαχειρίζονταν τη χρήση της τεχνολογίας από άλλους, επειδή ο καλύτερος οργανωτής ήταν αυτός που ήταν πιο πιθανό να ξέρει ποιος θα μπορούσε να χειριστεί ποιες μηχανές/τεχνολογία, και έτσι να βοηθήσει τους συναδέλφους του να ευδοκιμήσουν. Αυτό σήμαινε ότι οι ηγέτες ενεργούσαν κυρίως ως διαχειριστές που επικεντρώθηκαν στη δημιουργία των συνθηκών για όλους τους άλλους ώστε να χρησιμοποιούν την τεχνολογία με ευεργετικό και υπεύθυνο τρόπο.

Στην ψηφιακή εποχή, ο ηγέτης ως διαχειριστής είναι συνήθως ένα έμπειρο στέλεχος που αναλαμβάνει το ρόλο και τις ευθύνες κάποιου που δημιουργεί τα συστήματα, τις δομές και την εκπαίδευση των εργαζομένων ώστε να χρησιμοποιούν κάτι με τρόπο που ωφελεί τον οργανισμό.

Η τεχνολόγος και εμπειρογνώμονας πολιτικής Katherine Maher, η οποία είναι επίσης η πρώην Διευθύνουσα Σύμβουλος του Ιδρύματος Wikimedia, δίνει ένα παράδειγμα για το πώς να γίνει αυτό στην ομιλία της στο TED από το 2021. Αντί να αναπτύσσει ολοκληρωμένα συστήματα που επικαλούνται την αλήθεια για το πώς όλα είναι και πώς πρέπει να είναι, υποστηρίζει ότι πρέπει να ρωτήσουμε: «Ποιο είναι το καλύτερο που μπορούμε να γνωρίζουμε αυτή τη στιγμή;»

Η τεχνολογία εξελίσσεται πολύ γρήγορα για να συμβαδίζουν μεμονωμένοι ειδικοί ή εταιρείες, οπότε αντί για μια αλήθεια που είναι ξεπερασμένη πριν γραφτεί, η Maher μιλά για μια «ελάχιστη βιώσιμη αλήθεια» που εξελίσσεται σε συνεχή συνεργασία μεταξύ αμέτρητων ηθοποιών. Οι ηγέτες που διατηρούν μια ελάχιστη βιώσιμη αλήθεια στον οργανισμό τους ξοδεύουν χρόνο και προσπάθεια για να ενημερώνονται για τους κανονισμούς, τις πολιτικές και τα πρότυπα της τεχνολογίας, διασφαλίζοντας ότι οι κανόνες και τα πρότυπα της εταιρείας για τον τρόπο χρήσης της τεχνολογίας παραμένουν σχετικοί και προσβάσιμοι σε όλους.

Η ψηφιακή εποχή: Οι ηγέτες ως «οργανωτικές μαίες»

Στην ψηφιακή εποχή, αναζητούμε ηγέτες που μεσολαβούν μεταξύ διαφορετικών λόγων χρήσης (ή μη χρήσης) της τεχνολογίας, επειδή ο καλύτερος μεσολαβητής είναι αυτός που είναι πιο πιθανό να κάνει χώρο για διαφορετικές ανάγκες και έτσι να βοηθήσει τους συνανθρώπους του να σχεδιάσουν τις δικές τους ζωές. Αυτό σημαίνει ότι οι ηγέτες ενεργούν κυρίως ως «οργανωτικές μαίες» που χρησιμοποιούν τη δική τους εμπειρία και τεχνογνωσία για να βοηθήσουν τους άλλους να εμπιστευτούν τον εαυτό τους – και ο ένας τον άλλον – να κάνουν μια δουλειά που κανένας από αυτούς δεν θα μπορούσε να κάνει μόνος του.

Στην ψηφιακή εποχή, ο ηγέτης ως «οργανωτική μαία» είναι συνήθως ένας επικεφαλής εμπειρίας ή ένας ηγέτης ανθρώπων που αναλαμβάνει το ρόλο και τις ευθύνες κάποιου που καλλιεργεί μια κουλτούρα στην οποία οι αποφάσεις για το πώς κάτι πρέπει και πώς δεν πρέπει να χρησιμοποιείται, λαμβάνονται σκόπιμα και εσκεμμένα από όλους.

Για παράδειγμα, σε ένα προηγούμενο άρθρο στρατηγικής+επιχειρήσεων, μοιράστηκα πώς η Teija Saari, η οποία εκείνη την εποχή ήταν υπεύθυνη για την οργανωτική ανάπτυξη στη δανική εταιρεία αντλιών νερού Grundfos, εργαζόταν συστηματικά για να δημιουργήσει φυσικούς και εικονικούς χώρους προβληματισμού για μεγάλες ομάδες ανθρώπων όπου ρωτιούνται μεταξύ τους σχετικά με διάφορα οργανωτικά θέματα.

Οι ηγετικοί ρόλοι των ειδικών σε διάφορα θέματα, των διαχειριστών και των οργανωτικών «μαιών» του οργανισμού χρησιμεύουν ως υπενθύμιση για να μην παρασυρόμαστε τόσο πολύ σε κάτι που ξεχνάμε την ομορφιά του να είμαστε κάποιος που θέλει η ζωή του να έχει νόημα. Όταν μπερδεύουμε κάτι και κάποιον, π.χ., προτείνοντας ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βοηθήσει τους ηγέτες να γίνουν καλύτεροι στην αντιμετώπιση των συναισθημάτων, ξεχνάμε ότι η ψηφιακή τεχνολογία και η ηγεσία έχουν αντικρουόμενους σκοπούς — ο ένας είναι να ελευθερώσουμε χρόνο, ο άλλος να αφιερώσουμε τον περιορισμένο χρόνο μας και πόρους με τρόπο που να έχει νόημα για εμάς και το περιβάλλον μας.

Η ηγεσία απαιτεί χρόνο

Απαιτείται χρόνος και προσπάθεια για να γίνει κάποιος από τους τρεις ηγέτες που περιγράφονται παραπάνω. Όταν προτείνουμε ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βελτιώσει την ηγεσία ελευθερώνοντας χρόνο, δεν αναγνωρίζουμε ότι οι σπουδαίοι ηγέτες —ανεξάρτητα από τον ρόλο που διαδραματίζουν στους οργανισμούς τους— δεν χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να αναλάβουν την ευθύνη του επαγγελματικού ή οργανωτικού τους τομέα. Δημιουργούν τις συνθήκες ώστε οι άλλοι άνθρωποι να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους παρά την έλλειψη χρόνου.

Η έλλειψη χρόνου δεν είναι αυτό που κάνει τους ηγέτες κακούς στην αντιμετώπιση των συναισθημάτων και των δύσκολων συζητήσεων – μάλλον, το πρόβλημα είναι η επιθυμία των ηγετών να αποφύγουν μια άβολη κατάσταση. Έτσι, αντί να ρωτούν πώς να χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να εξοικονομήσουν χρόνο, οι ηγέτες που θέλουν να πετύχουν στην ψηφιακή εποχή θα πρέπει να αγκαλιάσουν τον περιορισμένο χρόνο τους ως το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που τους κάνει -και τους υπαλλήλους, τους συναδέλφους και τους πελάτες τους- ανθρώπους. Ο καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό είναι να δώσουμε προσοχή στην ισορροπία μεταξύ της χρήσης του τεχνητού για να αντισταθμίσουμε, να συμπληρώσουμε και να ξεπεράσουμε την περιορισμένη φύση μας και την ανάγκη μας να χρησιμοποιήσουμε την ανθρωπιά μας. Για να εξασκήσουμε την τέχνη του ηγέτη, δεν είναι ποτέ αρκετό να ρωτάμε πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία. Οι ηγέτες πρέπει επίσης να ρωτήσουν τι μας εμποδίζει η τεχνολογία να κάνουμε, ώστε να μπορούμε να ξοδεύουμε τον χρόνο μας σε πράγματα που έχουν μεγαλύτερη σημασία.

Πηγή strategy + business