Εξαγωγές: Πού ταξιδεύουν τα ελληνικά προϊόντα

Σε ένα περιβάλλον αδύναμης διεθνούς ζήτησης, οι ελληνικές εξαγωγές αγαθών το τρίμηνο Φεβρουαρίου – Απριλίου 2023, αν και έριξαν ταχύτητα έπειτα από μία διετία αλματώδους ανάπτυξης συνέχισαν να αυξάνουν το μερίδιό τους στις αγορές εξωτερικού.

Η επιβράδυνση αυτή παρουσιάστηκε με ισχυρά καθοδικές πιέσεις κυρίως σε μέταλλα, φάρμακα και πλαστικά που είχαν ως μόνο κύριο αντίβαρο την ανοδική τάση των τροφίμων, η οποία στηρίχθηκε στον διπλασιασμό των εξαγωγών ελαιόλαδου. Οσον αφορά τους προορισμούς, οι βασικές αγορές της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, οι οποίες αθροιστικά καλύπτουν σχεδόν τα τρία τέταρτα των ελληνικών εξαγωγών, σημείωσαν χαμηλές επιδόσεις, υπό την επίδραση της αδύναμης ζήτησης στις αγορές τους.

Φρούτα και λαχανικά: Πτώση στις τιμές, ρεκόρ στις ποσότητες εξαγωγής

Σύμφωνα με μελέτη της Εθνικής Τράπεζας για τις ελληνικές εξαγωγές του δεύτερου εξαμήνου του 2023 οι συνθήκες αυξημένης αβεβαιότητας στις διεθνείς αγορές αποτυπώνονται στα αποτελέσματα των πρώτων μηνών του έτους. Ωστόσο παρά το συνολικά δυσμενές περιβάλλον τα ελληνικά προϊόντα εκπλήσσουν θετικά με την υψηλή ανταγωνιστικότητά τους, επιτυγχάνοντας άνοδο του μεριδίου τους στις ευρωπαϊκές αγορές κατά 5% το τελευταίο τρίμηνο. Η ανάλυση ανά κλάδο και ανά χώρα αποτύπωσε αυξημένη διείσδυση των ελληνικών προϊόντων στα δύο τρίτα των περιπτώσεων.

Τα τρόφιμα

Εστιάζοντας στο τρίμηνο Φεβρουαρίου – Απριλίου 2023 δύο κλάδοι με υψηλή συνεισφορά στις ελληνικές εξαγωγές αποτελούν τον κύριο παράγοντα πτώσης και συγκεκριμένα: τα μέταλλα (-8%) και τα φάρμακα (-6%). Αντίθετα σε θετικά πρόσημα κινήθηκαν κυρίως στα τρόφιμα, με ετήσια άνοδο 15% (εξαιρώντας το ελαιόλαδο) και τα μηχανήματα, ξύλο και χημικά, με επιδόσεις της τάξης του 3% – 5%. Ειδικότερα τα δύο βασικά προϊόντα με ανοδική πορεία είναι το ελαιόλαδο που πραγματοποίησε διπλάσιες εξαγωγές έναντι του αντίστοιχου τριμήνου του 2022 (105%) και το βαμβάκι κατά 23%. Παράλληλα, θετικό πρόσημο είχαν και οι εξαγωγές ειδών φωτισμού χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης (LED), υπερδιπλασιάζοντας τους όγκους τους ενώ τα εσπεριδοειδή (πορτοκάλια και μανταρίνια) σημείωσαν επίσης αυξήσεις της τάξης του 50%.

Οι δυσμενείς οικονομικές συνθήκες στις αναπτυγμένες αγορές ήταν η αιτία για το φρένο στο ρυθμό αύξησης στις ελληνικές εξαγωγές καθώς οι βασικές αγορές της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, οι οποίες αθροιστικά καλύπτουν σχεδόν τα τρία τέταρτα των ελληνικών εξαγωγών σημειώνουν χαμηλές επιδόσεις, υπό την επίδραση της αδύναμης ζήτησης των αγορών τους εξαιτίας της αυξημένης αβεβαιότητας. Ωστόσο ανοδικά κινήθηκαν τα Βαλκάνια (+6%), ενώ ισχυρή παρέμεινε η ζήτηση για ελληνικά προϊόντα από χώρες της Μέσης Ανατολής, με κυρίαρχη τη Σαουδική Αραβία και τα προϊόντα χάλυβα.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τα τρία τέταρτα της μεταβλητότητας των ελληνικών εξαγωγών κατά την τελευταία 20ετία ερμηνεύονται από τις διακυμάνσεις του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, σημειώνεται στην τελευταία μελέτη της Εθνικής Τράπεζας «Εξαγωγές, 2ο τρίμηνο 2023».

Ομως παρά τις δυσκολίες οι ελληνικές επιχειρήσεις βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητά τους στην ευρωπαϊκή αγορά καθώς τα ελληνικά προϊόντα εκπλήσσουν θετικά πετυχαίνοντας να ενισχύσουν το μερίδιό τους στην ΕΕ κατά 5% το τρίμηνο Φεβρουαρίου – Απριλίου 2023. Μάλιστα στις δέκα μεγαλύτερες αγορές της ΕΕ έξι στους δέκα ευρείς κλάδους παρουσίασαν αύξηση μεριδίου, με τα φάρμακα και τρόφιμα να ξεχωρίζουν ενώ εννέα στις δέκα βασικές χώρες προορισμού παρουσίασαν αύξηση μεριδίου, με εκείνες της Κύπρου, Βουλγαρίας και Ρουμανίας να έχουν τη μεγαλύτερη βελτίωση.

Επιτάχυνση

Τα θετικά σημάδια για σταδιακή βελτίωση των επιδόσεων προκύπτουν από τα πρώτα στοιχεία για τις ελληνικές εξαγωγές Μαΐου και αυτό προοικονομεί αυξημένες επιδόσεις και κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους, υπό την επίδραση της εκτιμώμενης ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας. Συμβατές με αυτή την εικόνα είναι και οι προσδοκίες των ελληνικών επιχειρήσεων σχετικά με τις εξαγωγικές τους παραγγελίες καθώς ο σχετικός δείκτης ανέκαμψε σημαντικά τον Ιούνιο, φθάνοντας τις +6,8 μονάδες και +7,3 μονάδες πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Μάλιστα εντυπωσιακή είναι η εκτίμηση εξαγωγικών παραγγελιών για τα τρόφιμα. Οσο για το σύνολο των ελληνικών εξαγωγών αναμένεται ότι μπορούν να προσεγγίσουν ρυθμούς ανόδου της τάξης του 2,5% το 2023 και στη συνέχεια να επιστρέψουν κοντά στη μεσοπρόθεσμη τάση του 5% το 2024.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΑ ΝΕΑ