Generation Z: Πρέπει όντως να ανησυχούμε για τους νέους;

Η αστάθεια, η ανασφάλεια και η αδυσώπητη αναταραχή των τελευταίων ετών και της πανδημίας, έχει επηρεάσει ιδιαίτερα τη νεότερη γενιά. Με κυρίαρχη τη Gen Z, οι νεότερες ηλικίες βίωσαν το πέρασμά τους από την παιδικότητα, μέσα σε ένα προβληματικό πλαίσιο, αν σκεφτεί κανείς ότι εισήλθαν στο εργατικό δυναμικό μόνο κατά τη διάρκεια της πανδημίας, γεγονός που τους έχει φέρει αντιμέτωπους με ιδιαίτερα δύσκολες καταστάσεις.

Δεν είναι τυχαίο πως σύμφωνα με την έρευνα της Cigna International Health για το 2023 με σχεδόν 12.000 εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο, το 91% των νέων ηλικίας 18 έως 24 ετών αναφέρουν ότι έχουν στρες – έναντι 84% κατά μέσο όρο, όπως αναφέρει το BBC.

Gen Z & Millennials: Θέλουν να κάνουν παιδιά αλλά… δεν τους το επιτρέπει η τσέπη τους

Γεννημένοι από το 2000 και μετά, βιώνουν την περίφημη «permacrisis» – αίσθηση τού να ζεις σε περίοδο πολέμου, πληθωρισμού και πολιτικής αστάθειας- που επηρέασε μεν όλο τον κόσμο, ωστόσο πολλοί ερευνητές και ειδικοί υποστηρίζουν ότι η Gen Z επλήγη περισσότερο, ως το πιο αγχωμένο κοινωνικό σύνολο. Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που διακρίνεται κάτι τέτοιο.

Διαχρονικότητα

Τη διαχρονικότητα της απόδοσης σχετικών χαρακτηρισμών στις νεότερες γενιές ενοπίζει ο Economist ήδη από το 1935 όταν το περιοδικό Harper’s δημοσίευσε άρθρο για τους νεαρούς Αμερικανούς, υποστηρίζοντας ότι μια γενιά «σάπιζε μπροστά στα μάτια μας». Η απάθεια, η απογοήτευση και η εγκληματικότητα επικρατούσαν. Το άρθρο κατηγορούσε τη μαζική ανεργία για αυτήν την τραγωδία, αν και άλλοι τότε κατηγορούσαν τη… μαριχουάνα.

Πέντε δεκαετίες αργότερα, δεν φαίνεται πως είχε αλλάξει κάτι, ούτε αφού -περίπου 40 χρόνια μετά- η υποτιθέμενη «σάπια γενιά» είχε σώσει τον κόσμο από τον φασισμό. Οι μεγαλύτεροι εκδήλωσαν πάλι τα παράπονά τους ότι οι νέοι είχαν πάρει το… στραβό δρόμο. Ήταν στο βιβλίο, «The Disappearance of Childhood» του 1982, που ο θεωρητικός της εκπαίδευσης Νιλ Πόστμαν υποστήριξε ότι οι έφηβοι υιοθετούσαν κακές συνήθειες ενηλίκων, όπως το αλκοόλ και το έγκλημα, και έκαναν υπερβολικά πολύ σεξ, αποδίδοντας την αιτία στην επέκταση της χρήσης της τηλεόρασης.

Τώρα ήρθε η σειρά δύο νέων βιβλίων που μιλούν για τα δεινά και τα ελαττώματα των νέων, παρά το γεγονός ότι οι αιτίες και οι μετρήσεις αλλάζουν. Αυτό που δεν αλλάζει είναι η απόλυτη βεβαιότητα με την οποία οι ηλικιωμένοι υποστηρίζουν ότι η νεολαία έχει πρόβλημα, αναφέρει ο Economist.

Η αγχωμένη γενιά

Το «The Anxious Generation» περιγράφει νέους  που πάσχουν από πρωτοφανή επίπεδα αγχώδους διαταραχής. Το 1/5 των Αμερικανών μαθητών εξάλλου διαγνώστηκαν ή υποβλήθηκαν σε θεραπεία για κατάθλιψη το 2019, από το ένα δέκατο μια δεκαετία νωρίτερα. Ο Τζόναθαν Χάιντ, κοινωνικός ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, ωστόσο υποστηρίζει ότι αυτό δεν σηματοδοτεί απλά αυξημένη ειλικρίνεια. Οι αυτοκτονίες επίσης αυξάνονται, με υπερδιπλάσια ποσοστά μεταξύ κοριτσιών ηλικίας 10 έως 14 ετών από το 2010.

Οι γενιές που ακροβατούν στα χρονικά αυτά όρια, Gen Z και Gen Alpha, έχουν μαζί τους smartphone και social media, εικονικές κοινότητες -αντί για μικρές, σταθερές φυσικές κοινότητες οπως παλαιότερες γενιές- και συνήθειες που δεν είναι κατανοητές στις παλαιότερες γενιές. Τα smartphone είναι τόσο δελεαστικά που μειώνουν το ενδιαφέρον για όλες τις άλλες δραστηριότητες, όπως οι σχέσεις ή το σεξ.

Στο «The Anxious Generation» ο Χάιντ υποστηρίζει ότι τα προβλήματα ξεκινούν πολύ νωρίτερα, με υπερβολικά προστατευτική ανατροφή. Υποστηρίζει την απαγόρευση τηλεφώνων κατά τη διάρκεια του σχολείου.

Οι γονείς και μια θεραπεία

Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και το «Bad Therapy» της Αμπιγκέιλ Σριρ, για το οποίο ο ένοχος δεν είναι η τεχνολογία αλλά η «βιομηχανία ψυχικής υγείας». Σχεδόν τα δύο πέμπτα των νεαρών Αμερικανών επιβεβαιώνουν πως έχουν πάει σε επαγγελματία ψυχικής υγείας και αυτό έχει κάνει μεγάλο κακό, υποστηρίζει. Οι θεραπευτές και οι σύμβουλοι τους απομύζησαν την ενέργεια. Ένα παιδί που έχει χαρακτηριστεί νευροαποκλίνον και με μαθησιακή υστέρηση «δεν έχει πλέον την επιλογή να σταματήσει να τεμπελιάζει».

Την ίδια στιγμή η Σριρ αφήνει αιχμές για τους σύγχρονους γονείς. Η επιθυμία τους να αγαπιούνται από τα παιδιά τους και να τα βλέπουν πάντα χαρούμενα, τους οδηγεί στο να τα «πνίγουν» και να τα παραχαϊδεύουν. Το αποτέλεσμα είναι «πολύ πιο εγωκεντρικά, απείθαρχα και αντιπαθητικά παιδιά», που μεγαλώνουν χωρίς σαφείς κανόνες και όρια, είναι μπερδεμένα και επιθετικά. Όταν η συμπεριφορά τους γίνεται ανησυχητική -στις περισσότερες των περιπτώσεων-, τότε το λόγο έχουν οι θεραπευτές.

Περιορισμένη οπτική

Πολλοί νέοι είναι σίγουρα ανήσυχοι, δυστυχισμένοι ή μοναχικοί. Αλλά η πεποίθηση ότι η ψυχική τους κατάσταση έχει σημασία πάνω από όλα είναι σύγχρονη. Οι προηγούμενες γενιές ενηλίκων νοιάζονταν περισότερο για την αποκλίνουσα και απείθαρχη συμπεριφορά τους. Με τέτοια κριτήρια, η ανερχόμενη γενιά είναι… αγγελική.

Η Gen Z βελτιώνεται σε σχέση με προηγούμενες με άλλους τρόπους. Δεν ανέχεται τις προκαταλήψεις, όπως τα μέλη της Generation X. Το να περιγράψεις τον Gen Z ως απελπιστικά εγωπαθή, όπως κάνει η Σριρ, αγνοεί την πρόσφατη ιστορία, όπως τους επώδυνους περιορισμούς το 2020, προκειμένου να σωθούν οι ηλικιωμένοι από την Covid-19.

Η σημερινή γενιά τελικά θα μεγαλώσει, θα βρει δουλειές, θα δημιουργήσει σχέσεις και θα κάνει παιδιά. Αν κρίνουμε από το παρελθόν, τα μέλη της με τη σειρά τους θα γράψουν άρθρα και βιβλία που επικρίνουν τους νέους.