Κλιματική αλλαγή: Χαμηλές αποδόσεις στις καλλιέργειες και πρόκληση ασθενειών από την ξηρασία

Η αυξανόμενη ζέστη, η ανομβρία και η ξηρασία ανησυχούν τους αγρότες σε όλη την Ευρώπη και την Ελλάδα καθώς πλήττουν όλο και πιο έντονα την αγροτική παραγωγή. Στην Ελλάδα οι ακραίες καιρικές συνθήκες μείωσαν τις αποδόσεις των καλλιεργειών, ενώ τροφοδότησαν με ασθένειες, που βλάπτουν την ποιότητα φρούτων και λαχανικών. Την ίδια ώρα η μείωση της εγχώριας παραγωγής λόγω κλιματικής κρίσης τροφοδοτεί την ακρίβεια και οδηγεί σε ακόμα υψηλότερες τιμές, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους καταναλωτές που ήδη βλέπουν συνεχώς νέες αυξήσεις σε πολλά προϊόντα.

Κλιματική αλλαγή: Πώς «βάζει φωτιά» στους λογαριασμούς

Στην Εκθεση για τις Επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής της Τράπεζας της Ελλάδος αναφέρεται ότι η μέση θερμοκρασία μέχρι τα μέσα του αιώνα θα ανέβει έως και 2 βαθμούς. Μάλιστα, μετά το 2060, η αύξηση στη μέση θερμοκρασία εκτιμάται ότι θα κυμανθεί μεταξύ 2 και 5 βαθμών περίπου. Η ενίσχυση της ξηρασίας θα έχει ως αποτέλεσμα τη μετάπτωση του κλίματος στη χώρα μας, με αποτέλεσμα περίπου το 40%, ιδίως τα ανατολικά και νότια τμήματα της χώρας, να κινδυνεύει να ερημοποιηθεί, με ό,τι αυτό σημαίνει και για την αγροτική παραγωγή.

Οι επιπτώσεις πάντως της κλιματικής αλλαγής είναι ήδη ορατές σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας, με ακραία φαινόμενα να έχουν πλήξει τον αγροτικό κλάδο – λόγω της ξηρασίας η παραγωγή ελαιολάδου στη χώρα πέρυσι ήταν ελλειμματική, όπως και η παραγωγή σε φρούτα και λαχανικά. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τους παραγωγούς, καταγράφεται τάση μείωσης της απόδοσης στις καλλιέργειες σιταριού κατά 2,5%-5%, ενώ ανάλογη είναι η εικόνα στο κριθάρι με ετήσια τάση μείωσης κατά 2,5%-5% σε Θεσσαλία, Στερεά και Δυτική Ελλάδα. Εκθεση εκτίμησης του κλιματικού κινδύνου στην Ευρώπη από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (European Environment Agency) μιλά για ραγδαία επιδείνωση σε κάποιες περιοχές στην Ελλάδα και δεν αποκλείει να «στεγνώσουν» τα αρδευτικά κανάλια και οι γεωτρήσεις.

Διάσκεψη

Η ξηρασία και η ανησυχία που προκαλεί για το μέλλον κινητοποίησαν τη Διάσκεψη των Παράκτιων Περιφερειακών Περιοχών της Ευρώπης – CPMR (Ελλάδα, Αλβανία, Κύπρος, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Μάλτα και Μαρόκο), η οποία έστειλε κοινή επιστολή προς τους ευρωπαίους επιτρόπους, προκειμένου να μεριμνήσουν ώστε να δώσουν περισσότερους πόρους σε περιβαλλοντικά θέματα. Οπως αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην επιστολή, η συλλογική ανησυχία περιστρέφεται γύρω από την κατάσταση της ακραίας ξηρασίας που πλήττει τα εδάφη, η οποία επιδεινώνεται. Επιπλέον, οι εποχικές προβλέψεις δείχνουν ότι το καλοκαίρι του 2024 θα είναι θερμότερο, θέτοντας σημαντικές προκλήσεις για τους υδάτινους πόρους.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ερημοποίηση έχουμε όταν μια περιοχή διαθέτει λίγο νερό και το έδαφός της έχει χάσει τα θρεπτικά του συστατικά, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να καλλιεργήσουμε. Στην Ελλάδα συμβαίνει ήδη αυτό καθώς υπάρχουν περιοχές το νερό των οποίων σήμερα δεν επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών. Η γη που χρησιμοποιείται από τον αγροτικό τομέα στην Ευρωπαϊκή Ενωση αντιστοιχεί περίπου στο 38% της συνολικής έκτασης της Ευρώπης και είναι κατανεμημένη σε περίπου 10,3 εκατομμύρια αγροκτήματα.

Το μερίδιο της γεωργικής γης που αρδεύεται ανέρχεται στο 6% περίπου και βρίσκεται κυρίως σε χώρες της Νότιας Ευρώπης. Σε αυτές τις χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, το 80% του διαθέσιμου νερού χρησιμοποιείται για τις ανάγκες της γεωργικής παραγωγής. Στην Ελλάδα, οι μεγαλύτερες ποσότητες νερού που χρησιμοποιούνται έρχονται από το υπέδαφος, με ξηρότερες περιοχές της χώρας να είναι η Νοτιοανατολική Ελλάδα και τα νησιά, ενώ άνω του 30% των εδαφών της Θεσσαλίας έχει ερημοποιηθεί ή βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο ερημοποίησης.

Premium έκδοση ΤΑ ΝΕΑ