Το μεγάλο χάσμα

Οι υπεύθυνοι χάραξης της πολιτικής παγκοσμίως, έχουν φυτέψει τους σπόρους μιας ισχυρής οικονομικής ανάκαμψης μετά την πανδημία, σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Επόμενος στόχος τους είναι εμποδίσουν στις ανισότητες να καταστρέψουν όλη την καλή δουλειά τους.

Το ΔΝΤ προέβλεψε την Τρίτη ότι η παγκόσμια οικονομία θα αυξηθεί κατά 6% φέτος, ποσοστό κατά μισή ποσοστιαία μονάδα υψηλότερο σε σχέση με τις προβλέψεις του Ιανουαρίου. Ωστόσο, η επικεφαλής οικονομολόγος Γκίτα Γκόπιναθ ήταν κάθε άλλο παρά ετυχής, από τις ανισότητες τόσο μεταξύ των χωρών όσο και εντός αυτών. Αναμένει ότι οι προηγμένες οικονομίες θα υποστούν μέση ετήσια απώλεια στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά 2,3% μεταξύ 2020 και 2024 σε σχέση με τις προβλέψεις προ πανδημίας. Και το ποσοστό αυτό θα είναι διπλάσιο για φτωχότερες χώρες ή αναδυόμενες αγορές.

Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι τα πλουσιότερα έθνη είχαν περισσότερα περιθώρια για την τόνωση της δραστηριότητας. Μία από τις μεγαλύτερες αναβαθμίσεις ήταν για την οικονομία των ΗΠΑ, την οποία το ΔΝΤ βλέπει να αναπτύσσεται κατά 6,4% φέτος. Παρόλα αυτά, οι ανισότητες έχουν γίνει πιο έντονες ακόμη και σε προηγμένες χώρες. Η ύφεση έπληξε τους φτωχότερους πολίτες τους πιο σκληρά, ενώ οι διαταραχές στην εκπαίδευση επηρέασαν δυσανάλογα τα παιδιά από μειονεκτικά περιβάλλοντα.

Το ΔΝΤ έδωσε κάποιες συμβουλές για τον μετριασμό των ανισοτήτων. Ζήτησε τον τερματισμό των περιορισμών στις εξαγωγές των εμβολίων, επισημαίνοντας τους κινδύνους των μεταλλάξεων εάν η παγκόσμια διάθεσή τους προχωρήσει άνισα. Άλλες συστάσεις περιελάμβαναν τη μετάβαση σε πιο στοχοθετημένη κυβερνητική υποστήριξη προς τις επιχειρήσεις για την αποτροπή της χρήσης πόρων από εταιρείες ζόμπι, επανεκπαίδευση εργαζομένων και αυξημένες εκπαιδευτικές δαπάνες.

Η χρηματοδότηση είναι δυσκολότερη για τις φτωχότερες χώρες, αλλά η αύξηση των ειδικών τραβηκτικών δικαιωμάτων, το οιονεί νόμισμα του ΔΝΤ, θα βοηθούσε. Και οι πλούσιες χώρες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μεγαλύτερο δημοσιονομικό περιθώριο μέσω της αύξησης του φόρου εισοδήματος για τους πλουσιότερους και της βελτίωσης στη φορολογία των εταιρειών.

Το να αποφασίσεις ποιες εταιρείες είναι ζόμπι είναι ένα δύσκολο και επιζήμιο έργο, όπως παραδέχεται το ΔΝΤ. Και η φορολογία είναι ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα. Η προτεινόμενη αύξηση των εταιρικών φόρων από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δέχθηκε κριτική τόσο από τους Ρεπουμπλικάνους όσο και από τους Δημοκρατικούς καθώς και από το Εμπορικό Επιμελητήριο των ΗΠΑ. Και παρά το γεγονός ότι η υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν είπε τη Δευτέρα ότι συνεργάζεται με χώρες της G20 για να συμφωνήσουν σε έναν παγκόσμιο ελάχιστο φορολογικό συντελεστή, τα εθνικά συμφέροντα θα κάνουν τη συμφωνία δύσκολη.

Η υγειονομική κρίση θα έπρεπε να ισοσταθμίσει τα πράγματα, ωστόσο μέχρι στιγμής επιτυγχάνει το αντίθετο.