Τουρκία – Πυκνά παραμένουν τα σύννεφα πάνω από την λίρα και την οικονομία

Για γνήσια τουρκική τραγωδία μιλά σήμερα ο διεθνής οικονομικός Τύπος κατακρίνοντας την ανορθόδοξη (για να μην πούμε αλλοπρόσαλλη) οικονομική θεωρία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πως τα υψηλά επιτόκια ανεβάζουν τον πληθωρισμό και άρα η λύση στα προβλήματα της τουρκικής οικονομίας είναι η πτώση των επιτοκίων.

Μετά την χθεσινή κατάρρευση της τουρκικής λίρας  έως και στα 13,45 έναντι του δολαρίου, με βουτιά ύψους 15%, σήμερα το τουρκικό νόμισμα κατάφερε να καλύψει μικρό μέρος του χαμένου εδάφους (αυτή την ώρα η ισοτιμία βρίσκεται στο 12,17) με την αγορά να εκτιμά πως αυτό οφείλεται σε παρεμβάσεις της κεντρικής τράπεζας, όμως αυτό πρόκειται για ένα προσωρινό… τσιρότο που δεν θα επουλώσει την πληγή.

Δίχως αντιστροφή της νομισματικής πολιτικής και capital controls η αγορά δεν θα σταθεροποιηθεί, παρά το γεγονός πως και τα δύο αποτελούν ανάθεμα για τον σουλτάνο. Η κεντρική τράπεζα δεν διαθέτει πλέον τα συναλλαγματικά αποθέματα για να μπορέσει να σταθεροποιήσει το εθνικό νόμισμα, οι απώλειες του οποίου έναντι του δολαρίου ανέρχονται σε 40% από τις αρχές του έτους και σε 19% μόλις από τις αρχές της περασμένης εβδομάδας. Μάλιστα, παραμένει μακράν το χειρότερο σε επιδόσεις νόμισμα για φέτος στις αγορές συναλλάγματος διεθνώς!

Πανικός στο εσωτερικό

Το κλίμα πανικού που έχει προκληθεί στο εσωτερικό της τουρκικής κοινωνίας προφανώς δεν βοηθά, με τις τράπεζες να δηλώνουν πως η ρευστότητα τους είναι εξαιρετικά περιορισμένη, πολλά ανταλλακτήρια να έχουν κατεβάσει… ρολά και τον κόσμο να προσπαθεί να ψωνίσει ότι μπορεί φοβούμενος ότι παρά την εκτίναξη του πληθωρισμού στο 20%, η ανοδική κίνηση του δείκτη θα συνεχιστεί. Η βουτιά της λίρας και το… panic buying που αδειάζει τα ράφια, αλλά και όλα τα εισαγόμενα προϊόντα, κυρίως καλλυντικά και ηλεκτρονικά, οδήγησε σήμερα ξένες φίρμες να μπλοκάρουν τις onlne πωλήσεις πολλών προϊόντων, όπως για παράδειγμα τα iPhones από την Apple.

Πονοκέφαλος για τις εμπορικές τράπεζες αποτελούν και οι καταθέσεις. Οι εγχώριες τράπεζες επιτρέπουν στους πελάτες τους να διατηρούν καταθέσεις σε ξένα νομίσματα, κάτι που οι ντόπιοι εκμεταλλεύτηκαν σημαντικά τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα οι τοπικές καταθέσεις σε ξένο νόμισμα (κυρίως δολάρια και ευρώ) να υπολογίζονται πλέον στο 55% του συνόλου των καταθέσεων (ήτοι περίπου 260 δισ. δολάρια).

Οι αναλυτές ανησυχούν εύλογα πως η τωρινή κατάσταση θα ωθήσει τους πολίτες είτε να  σηκώσουν τα χρήματα τους, φοβούμενοι μην τα χάσουν ή την επιβολή capital controls και είτε να αυξήσουν τις αποταμιεύσεις τους σε ξένο νόμισμα. Επιλογές που σε κάθε περίπτωση θα εντείνουν τους τριγμούς στο τουρκικό νόμισμα, το τραπεζικό σύστημα και την οικονομία.

Χαμηλός συστημικός κίνδυνος

Διεθνείς οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν πως το θετικό στην όλη υπόθεση, προφανώς για όλους τους άλλους πλην των ίδιων των Τούρκων, είναι πως η τουρκική κρίση είναι ενδογενής πηγάζοντας από την λανθασμένη οικονομική και νομισματική πολιτική της χώρας και δεν υπάρχουν πολλά… κανάλια μέσα από την οποία θα μπορούσε να… εξαχθεί σε έτερες σημαντικές αγορές.

Όπως σχολίασε και η Capital Economics σε ανάλυση της, οι τουρκικές εισαγωγές δεν είναι τόσο σημαντικές σε παγκόσμιο επίπεδο, ώστε τυχόν κατάρρευση τους να προκαλέσουν πολύ μεγάλη ζημιά σε παγκόσμιο επίπεδο. Προφανώς η Τουρκία συνιστά μια μεγάλη εμπορική αγορά, αλλά δεν αποτελεί και συστημικό κίνδυνο για την παγκόσμια οικονομία. Εξάλλου, οι ξένες επενδύσεις στη χώρα έχουν προ πολλού μειωθεί δραστικά, ήδη από την πρώτη μεγάλη κρίση της λίρας το 2018, με τους ξένους θεσμικούς να έχουν περικόψει την έκθεση τους στην πάλαι ποτέ ανερχόμενη αναδυόμενη τουρκική αγορά. Πέρυσι οι νέες απευθείας ξένες επενδύσεις διαμορφώθηκαν στα 5,8 δισ. δολάρια, όταν το 2007 βρίσκονταν στα 19 δισ. δολάρια!

Οι ξένοι θεσμικοί γνωρίζουν, άλλωστε, πως η διαφαινόμενη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ από την Federal Reserve και η ενδυνάμωση του δολαρίου θα καταστήσει τα πράγματα πιο δύσκολα για το σύνολο των αναπτυσσόμενων αγορών, πόσο μάλλον την τουρκική και έχουν προετοιμαστεί αναλόγως.

Βοήθεια από τους… άραβες αδελφούς  

Μέσα στο κλίμα αυτό η Άγκυρα φαίνεται πως επενδύει πολλά στον σημερινό υψηλό προσκεκλημένο της, τον πρίγκιπα διάδοχο του Άμπου Ντάμπι και de facto ηγέτη των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Ο πρίγκιπας Μοχάμεντ μπιν Ζαγέντ αλ Ναχιάν θα έχει συνομιλίες με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με προφανή πρόθεση οι δύο πλευρές να τα… βρουν, καθώς βρίσκονται σε διαφορετικά στρατόπεδα σε διάφορα ζητήματα, από την Λιβύη και τη Μέση Ανατολή και έως την προσέγγιση των ΗΑΕ με την Ελλάδα.

Η προφανής πρόθεση της Άγκυρας να τείνει χείρα φιλίας μετατρέποντας την ανταγωνιστική τους σχέση σε μια αμοιβαία επωφελή επενδυτική συνεργασία θα έρθει  σε μια ιδανική στιγμή για την διψασμένη για ξένα κεφάλαια τουρκική αγορά αλλά και τη λαβωμένη διεθνή της εικόνα. Σε τι βαθμό βέβαια θα το καταφέρει θα φανεί εκ του αποτελέσματος, όμως ήδη τα τουρκικά Μέσα προϊδεάζουν για business δισεκατομμυρίων, κυρίως σε τομείς όπως ο αμυντικός, ο βιομηχανικός και ο υγειονομικός.