Κολλημένοι στο τέλμα της ρωσικής στέππας οι διαχειριστές κεφαλαίων

Η ρωσική κρίση δοκιμάζει για άλλη μια φορά τη ρευστότητα των διαχειριστών κεφαλαίων. Με το Χρηματιστήριο της Μόσχας να έχει παγώσει, τράπεζες όπως η JPMorgan και η Amundi έχουν αναστείλει πληρωμές από funds άνω των 4 δισ. δολαρίων. Πρόκειται για μια ακόμα υπενθύμιση του αστήρικτου της υπόσχεσης που δίνουν οι διαχειριστές κεφαλαίων στους πελάτες τους, ότι μπορούν να ρευστοποιήσουν τις επενδύσεις τους οποτεδήποτε θελήσουν.

Οι Δυτικοί διαχειριστές κεφαλαίων στη Ρωσία αντιμετωπίζουν πολλαπλούς πονοκεφάλους. Η Κεφαλαιαγορά της Μόσχας δεν άνοιξε την εβδομάδα αυτή, εμποδίζοντας τους διαχειριστές κεφαλαίων να ρευστοποιήσουν τις συμμετοχές τους. Ενώ τα ομόλογα βρίσκονται ακόμα υπό διαπραγμάτευση, οι απαγορεύσεις στις κινήσεις κεφαλαίων καθιστούν σχεδόν αδύνατο να βγάλει κανείς χρήματα από τη χώρα.

Τα αμερικανικά χρηματιστήρια έχουν προσωρινά σταματήσει τις αγοραπωλησίες μετοχών επιχειρήσεων που εδρεύουν στη Ρωσία, όπως της γιγαντιαίας τεχνολογικής εταιρείας Yandex, ενώ το Λονδίνο έχει «παγώσει» τις αναλήψεις καταθέσεων από τράπεζες στις οποίες έχουν επιβληθεί κυρώσεις, όπως είναι η VTB. Η ξαφνική απώλεια ρευστότητας ίσως οδηγήσει την πάροχο χρηματιστηριακών δεικτών MSCI να εξοστρακίσει τις ρωσικές μετοχές απ’ αυτούς.

Τα funds που επενδύουν στη Ρωσία δεν έχουν εκ των πραγμάτων άλλη επιλογή από το να αναστείλουν τις αναλήψεις. Κινδύνους αντιμετωπίζουν επίσης οι διαχειριστές κεφαλαίων στις ευρύτερες αναδυόμενες αγορές. Καθώς οι επενδυτές ζητούν ρευστό, τα funds αυτά μπορούν να εξασφαλίσουν το απαιτούμενο χρήμα πουλώντας επενδύσεις τους σε άλλες αγορές. Αλλά αυτό αυξάνει τον όγκο των περιουσιακών στοιχείων που παραμένουν εγκλωβισμένα στη Ρωσία, κάτι που με τη σειρά του ωθεί ακόμα περισσότερους επενδυτές να αναζητούν την έξοδο από εκεί.

Αν και η Ρωσία «μετρούσε» μόλις κατά το 2% στην κεφαλαιοποίηση του βασικού δείκτη αναδυόμενων αγορών της MSCI την περασμένη Δευτέρα, κάποια επενδυτικά κεφάλαια είχαν συνδέσει περισσότερο από το 25% των περιουσιακών τους στοιχείων με τη χώρα, σύμφωνα με τη Fitch Ratings.

Οι επενδυτές σε διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια έχουν ένα διαφορετικό αίνιγμα να λύσουν. Αν και κάποια από τα αμοιβαία αυτά που εστιάζονται στη Ρωσία και είναι εισηγμένα στο Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη βρίσκονται ακόμα υπό διαπραγμάτευση, οι τράπεζες δεν μπορούν πλέον να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τις διαφορές στην αξία των μετοχών τους εκεί με την αξία των αντίστοιχων περιουσιακών στοιχείων στη Ρωσία. Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργούνται όλο και μεγαλύτερα ανοίγματα στις τιμές. Για παράδειγμα, το εισηγμένο στις ΗΠΑ αμοιβαίο κεφάλαιο iShares MSCI Russia έκλεισε την Τρίτη στα 12 δολάρια, δηλαδή σε τιμή μισή κι ακόμα χαμηλότερη από την καθαρή αξία που είχαν οι επενδύσεις του κεφαλαίου στα τέλη της περασμένης βδομάδας.

Καθώς η κρίση βαθαίνει, περισσότερα «ανοικτά» επενδυτικά funds (open-ended funds, που μπορούν δηλαδή να εκδίδουν και να εξαργυρώνουν μετοχές ανά πάσα στιγμή) θα αναγκαστούν να αναστείλουν τις πληρωμές τους ή να τιμωρήσουν όσους «σηκώνουν» μετρητά. Αυτό έχει ξανασυμβεί: αρκετά βρετανικά funds που επενδύουν στην αγορά ακινήτων ύψωσαν τους λεγόμενους «φράχτες απόσυρσης κεφαλαίων» μετά το δημοψήφισμα για αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ το 2016. Αναλόγως έπραξαν πάλι στην αρχή της πανδημίας το 2020.

Αναμφίβολα οι διαχειριστές κεφαλαίων δύσκολα θα μπορούσαν να προβλέψουν ότι οι ρωσικές μετοχές θα καθίσταντο μη ρευστοποιήσιμες εν μία νυκτί. Και πάλι, ωστόσο, οι επενδυτές ξαναθυμήθηκαν ότι, όταν οι διαχειριστές κεφαλαίων λένε ότι οι πελάτες τους μπορούν να ανακτήσουν τα χρήματά τους οποτεδήποτε θελήσουν, αυτό δεν ισχύει πάντα.

REUTERS BREAKINGVIEWS