Σιδηρόδρομος: Επανεκκίνηση για την παράκαμψη των Στενών του Βοσπόρου

Με μια σημαντική συνάντηση στα τέλη Μαρτίου στη Θεσσαλονίκη θα μπει σε ράγες το mega project της σιδηροδρομικής παράκαμψης Βοσπόρου. Η ελληνοβουλγαρική συμμαχία για το εγχείρημα Sea2Sea, που θα δημιουργήσει έναν σύγχρονο σιδηροδρομικό διάδρομο για να ενώσει το Αιγαίο με τη Μαύρη Θάλασσα, έκανε επανεκκίνηση στα τέλη του καλοκαιριού. Η σύνθεση της νέας task force που θα τρέξει τη δημιουργία της διακρατικής εταιρείας βρίσκεται προ των πυλών, ενώ η εύρεση χρηματοδότησης αποτελεί το «κλειδί» για την ολοκλήρωση των απαραίτητων έργων.

Sea2Sea :Το mega project της ΕΡΓΟΣΕ που παρακάμπτει τον Βόσπορο

Η γεωπολιτική αστάθεια, η ενεργειακή κρίση και η θέση της χώρας μας στον χάρτη μεταξύ τριών ηπείρων αναθέρμαναν το ενδιαφέρον για το πρότζεκτ, που καρκινοβατούσε τα τελευταία χρόνια.

Το διακρατικό αυτό πρότζεκτ θα διαμορφώσει έναν πολυτροπικό εμπορευματικό διάδρομο, που θα συνδέσει τα λιμάνια Θεσσαλονίκης, Καβάλας, Αλεξανδρούπολης με τα λιμάνια σε Μπουργκάς, Βάρνα, Ρούσσε σε Μαύρη Θάλασσα και Δούναβη. Αυτό θα ενισχύσει τη θέση της Βορείας Ελλάδας στον εμπορικό κι εν γένει οικονομικό χάρτη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Η χώρα μας, εντωμεταξύ, έχει βάλει ήδη μπροστά το δικό της «μερίδιο» σιδηροδρομικών έργων που θα ενώσουν με σύγχρονες ράγες τα λιμάνια της Βόρειας Ελλάδας. Οι δύο μεγάλοι διαγωνισμοί της ΕΡΓΟΣΕ για τα τμήματα Θεσσαλονίκη – Τοξότες και Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο, συνολικού προϋπολογισμού 2,76 δισ., έχουν περάσει στη δεύτερη φάση. Στόχος είναι να πέσουν οι υπογραφές μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, ώστε να ξεκινήσει η κατασκευή το 2024.

Εντωμεταξύ, η νέα ομάδα κρούσης του Sea2Sea, την οποία θα απαρτίζουν εκπρόσωποι και των δύο κρατών, θα καθορίσει τα επόμενα βήματα και τις τεχνικές λεπτομέρειες, που θα οδηγήσουν στη διαμόρφωση ενός σχεδίου συμφωνίας για τη κοινοπραξία, στα πρότυπα του Rail Baltica, που θα συντονίζει το έργο.

Ο ρόλος του ρωσο-ουκρανικού πολέμου

Σημαντικό ρόλο στην αναβίωση του Sea2Sea project διαδραματίζει το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, η γεωστρατηγική θέση του οποίου έχει αναβαθμιστεί το τελευταίο διάστημα, οδηγώντας και στην ένταξή του στα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών. Μία εξέλιξη που ανοίγει νέους δρόμους για τη λήψη ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη των υποδομών του.

Δεδομένου ότι στρατηγικός στόχος του πρότζεκτ είναι η παράκαμψη των Στενών, όπου τα προβλήματα, οι καθυστερήσεις και η αβεβαιότητα έχουν οξυνθεί τους τελευταίους μήνες, εκτιμάται ότι η Αλεξανδρούπολη θα μπορέσει εναλλακτική λύση για το 7-10% της εμπορευματικής κίνησης των Στενών. Παράλληλα, η ανάδειξή του λιμανιού σε αμυντικό και ενεργειακό κόμβο έχει εκτινάξει, ιδιαίτερα στη σημερινή συγκυρία, την αξία του για την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ.

Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η συζήτηση στην Ευρώπη για τις συμφωνίες μεταφοράς αμυντικού υλικού έχει φουντώσει.

Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες, ένα ζήτημα που απασχολεί ιδιαίτερα είναι η ανάπτυξη του σιδηροδρομικού δικτύου για την εξυπηρέτηση και των αμυντικών συμφωνιών, που αναμένεται να φέρει νέα χρηματοδοτικά εργαλεία. Η στροφή έγινε εμφανής όταν στην προηγούμενη περίοδο ένταξης στο CEF II τα περισσότερα χρήματα κατευθύνθηκαν στην Πολωνία, που σηκώνει μεγάλο βάρος εξαιτίας του πολέμου στη γειτονική Ουκρανία.

Νέες ιδέες στο τραπέζι για τη χρηματοδότηση

Όλα τα παραπάνω ανοίγουν νέους ορίζοντες και για τη χρηματοδότηση των μεγάλων έργων που θα συνθέσουν το παζλ του Sea2Sea, αρχικά για την Ελλάδα και τη Βουλγαρία, με την ένταξη όμως και της Ρουμανίας να αναμένεται. Με τις κινήσεις πια να έχουν ξεμπλοκάρει και από τη βουλγαρική πλευρά, που ανακτά σταδιακά και την αξιοπιστία της στα ευρωπαϊκά όργανα, η πρόοδος πάει πιο καλά από το αναμενόμενο.

Προκειμένου, λοιπόν, να εξασφαλισθούν μεγαλύτεροι πόροι για την εκτέλεση των απαραίτητων σιδηροδρομικών έργων, υπάρχει η σκέψη να γίνει μία κοινή προσπάθεια από τους αρχηγούς των κυβερνήσεων Ελλάδας και Βουλγαρίας προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κυρία Φον Ντερ Λάιεν, με κοινή επιστολή προκειμένου να ζητηθεί ειδική χρηματοδότηση.

Ουσιαστικά, με το Συνδέοντας την Ευρώπη (CEF) να έχει περιορισμένους πόρους, οι οποίοι μοιράζονται ανταγωνιστικά μεταξύ των σχεδίων, καλύπτοντας το 50% των έργων, μια τέτοια εξέλιξη θα καλύψει το μεγάλο κομμάτι της εθνικής χρηματοδότησης. Μια ανάγκη που αυξάνεται, καθώς οι μεγάλες ανατιμήσεις στα υλικά δημιουργούν ένα χρηματοδοτικό κενό.