Οι συνέπειες των πλημμυρών στη Θεσσαλία και η ελληνική οικονομία

Οι πρόσφατες  ισχυρές  βροχοπτώσεις  και  οι  πλημμύρες  στην Θεσσαλία  προκάλεσαν  σημαντικές  απώλειες  τόσο  στην  αγροτική  παραγωγή, όσο  και  στις  δημόσιες  υποδομές, τις  κατοικίες, τις  επιχειρήσεις (αγροτικές, βιομηχανικές, εμπορικές), τις αγροτικές  εγκαταστάσεις (αποθήκες  ζωοτροφών, σιτηρών και άλλων  προϊόντων), τον  μηχανολογικό  εξοπλισμό  και το  ζωϊκό  κεφάλαιο  της  συγκεκριμένης  περιφέρειας.

Από  την  άποψη  αυτή  είναι  ενδιαφέρον  να  σημειωθεί  ότι το 2022 η  Θεσσαλία, σύμφωνα  με  ΄Εκθεση  της  Alpha  Bank,  συνέβαλε  στην  διαμόρφωση  του ΑΕΠ  της χώρας  μας  κατά  5,2% και   παρήγαγε  το 14,1% της αγροτικής παραγωγής.  Επίσης, το 6,4% των απασχολούμενων  εργάζονταν  στην  Θεσσαλία,  εκ των οποίων το 20,1%  εργάζονταν  στον αγροτικό τομέα. Επιπλέον, το 34% της συνολικής παραγωγής σιταριού προέρχεται από την Θεσσαλία. Οι αρχικές εκτιμήσεις  για  το  κόστος αποκατάστασης των ζημιών θεωρείται ότι  θα προσεγγίσει τα 2,5 δις ευρώ.

Παράλληλα,  οικονομικοί  αναλυτές   υποστηρίζουν ότι σε βάθος χρόνου το κόστος αυτό μπορεί να αυξηθεί και να  υπερβεί  τα  5 δισ. ευρώ. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την ελληνική οικονομία είναι οι επιπτώσεις που θα έχουν οι καταστροφικές πλημμύρες στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, όπως αυτές είχαν αποτυπωθεί στο πρόγραμμα σταθερότητας  το  οποίο  είχε κατατεθεί  στην  Ευρωπαϊκή  Επιτροπή τον Απρίλιο του 2023. Σύμφωνα με τις τότε εκτιμήσεις,  το 2023  θα  υπάρξει ανάπτυξη  της  τάξης  του  2,3% (το πρώτο εξάμηνο σημειώθηκε ανάπτυξη 2,4%), 3%  το 2024 και το 2025 και 2,1%  το 2026.  Για τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών διατυπώθηκαν εκτιμήσεις αύξησης  κατά  2,3% το 2023, 6,2% το 2024, 6,3% το 2025 και 4,5% το 2026, ενώ οι αντίστοιχες εκτιμήσεις για τις εισαγωγές   αναφέρονται  σε  αύξηση   κατά  2,6%  το 2023, 4,4%  το 2024, 4,8%  το 2025 και 3,8%  το 2026. Όσον αφορά την ανεργία, οι εκτιμήσεις που  διατυπώθηκαν   στο πρόγραμμα σταθερότητας   ήταν  11,8% το 2023, 10,9% το 2024, 10% το 2025 και 9,8% το 2026.

Οικονομικοί αναλυτές θεωρούν ότι οι επιπτώσεις  των  πλημμυρών  στην Θεσσαλία  θα είναι περιορισμένες  σε   σχέση  με   τις   προαναφερόμενες εκτιμήσεις, ενώ άλλοι αναλυτές   των οίκων αξιολόγησης  θεωρούν ότι οι επιπτώσεις θα είναι, κατά  βάση,  βραχυπρόθεσμες και θα έχουν τον σχηματισμό V και αυτό  επειδή   θεωρούν  ότι  αρκετές  από  τις  επιπτώσεις  θα αντισταθμιστούν   τόσο  από  τις  εισοδηματικές  ενισχύσεις  και  επιδοτήσεις,  όσο και  από τις επενδύσεις στα  αντιπλημμυρικά  έργα   και  τις  υποδομές.  Όμως,  σε  μεσο-μακροπρόθεσμη  βάση  η  προοπτική  των  επιπτώσεων  θα  είναι  διαφορετική.

Η  παρατήρηση  αυτή σημαίνει  ότι  ακόμη  και  εάν  οι  βραχυχρόνιες  εξελίξεις  θα  αναπτύσσονται  στο  πλαίσιο  του  σχηματισμού  V,  οικονομικοί  αναλυτές   εκτιμούν   ότι στην διάρκεια του χρόνου και μετά την ακριβή καταγραφή των ζημιών το κόστος ενδέχεται  να  υπερβεί  τα 5 δις ευρώ. Στη  προοπτική  αυτή,  το κόστος   των  ζημιών  από  τις  πλημμύρες  στην  Θεσσαλία  θα επηρεάσει  αρνητικά  όχι  μόνο  τα  τοπικά  και  περιφερειακά  κοινωνικο-οικονομικά  μεγέθη (παραγωγή, εισοδήματα, απασχόληση, μετανάστευση)  αλλά  και  τα οικονομικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας.

Συγκεκριμένα η αύξηση του ΑΕΠ θα παρουσιάσει μια μείωση της τάξης του 0,2%  το 2023, 0,35% το 2024, 0,3%  το 2025 και 0,2%  το 2026. Επίσης, οι εξαγωγές θα επηρεαστούν αρνητικά τα επόμενα έτη με μείωση κατά 0,2% το 2023, 0,4% το 2024, 0,3% το 2025 και 0,2% το 2026. Οι επιπτώσεις εκτιμάται ότι θα είναι μεγαλύτερες στις εισαγωγές με αύξηση των εισαγωγών κατά 0,1% το 2023, 0,5% το 2024, 0,4% το 2025 και 0,2% το 2025. Η ανεργία θα έχει μικρότερες επιπτώσεις   με την εκτίμηση   ότι  θα υπερβεί  το  επίπεδο  του 10% του  έτους  2025  κατά  0,3 ποσοστιαίες μονάδες, με  αποτέλεσμα  να  διαμορφωθεί  στο 10,3%.

Συνολικά, σε βάθος τετραετίας εκτιμάται ότι το ΑΕΠ   στην  Ελλάδα  εξαιτίας  των  πλημμυρών  στην  Θεσσαλία  θα παρουσιάσει  απώλειες ύψους 38 δις ευρώ. Αυτό  σημαίνει  ότι  θα  επηρεασθεί  αρνητικά, μεταξύ  άλλων,  το  δυνητικό  παραγόμενο  προϊόν, θα  μειωθεί  το  αγροτικό  και  το  αστικό  εισόδημα  της  συγκεκριμένης  περιφέρειας,  θα  επιβαρυνθεί  το  ισοζύγιο  πληρωμών  και  θα  διευρυνθούν  οι  συνθήκες  αύξησης  των  πληθωριστικών  πιέσεων  στην  χώρα  μας.

Μία  τέτοια  προοπτική, κατά την  επόμενη  τετραετία,  και   σ’ ένα    διεθνές  και  ευρωπαϊκό  περιβάλλον  επιβράδυνσης  των  οικονομιών  και  επιστροφής  των  κρατών-μελών  της  Ευρωπαϊκής  Ένωσης  από   το  2024  στους  δημοσιονομικούς  κανόνες,   θα  επιδεινώσει  τα  κοινωνικο-οικονομικά  και  αναπτυξιακά  προβλήματα  της  ελληνικής  οικονομίας,  με κίνδυνο   διεύρυνσης  των  δημοσιονομικο-οικονομικών  ανισορροπιών  και  των  κοινωνικών  ανισοτήτων  στην  χώρα  μας.

Σάββας Γ. Ρομπόλης Ομότιμου Καθηγητή  Παντείου Πανεπιστημίου

Βασίλειος  Γ. Μπέτσης Δρ. Παντείου  Πανεπιστημίου