Η Μέση Ανατολή φλέγεται: Τι πρέπει να γνωρίζετε για την κρίση της Ερυθράς Θάλασσας

Ο πόλεμος στη Ισραήλ – Χαμάς κρατάει σχεδόν τρεις μήνες. Οι εκρήξεις συγκλονίζουν το βόρειο Ισραήλ και τον Λίβανο και αντάρτες από την Υεμένη επιτίθενται σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα.  Στο μεταξύ, οι δυτικές χώρες στέλνουν στρατιωτική βοήθεια στο Ισραήλ ενώ αναπτύσσουν στόλους για να προστατεύσουν την εμπορική ναυτιλία – διακινδυνεύοντας την αντιπαράθεση με το ιρανικό ναυτικό, τονίζει το Politico.

Μέση Ανατολή: Μπαίνει στον πόλεμο η Χεζμπολάχ – Στο στόχαστρο το Ισραήλ, συναγερμός και από τη Δύση

Πέρυσι, ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Χοσεΐν Αμιραμπντολαχιάν, είχε διατυπώσει τη ζοφερή πρόβλεψη ότι η αντεπίθεση του Ισραήλ στη Γάζα σήμαινε ότι «η επέκταση του πεδίου του πολέμου έχει καταστεί αναπόφευκτη» και ότι θα πρέπει να αναμένεται περαιτέρω κλιμάκωση σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.

Τι συμβαίνει

Οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις εξακολουθούν να δίνουν σκληρές μάχες για τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας, με επίσημο στόχο την καταστροφή της Χαμάς.

Τα στρατεύματα έχουν ήδη καταλάβει μεγάλο μέρος του βόρειου τμήματος της περιοχής των 365 τετραγωνικών χιλιομέτρων, όπου ζουν περίπου 2,3 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι, και τώρα εντείνουν την επίθεσή τους στον Νότο.

Ολόκληρες γειτονιές της πυκνοκατοικημένης πόλης της Γάζας έχουν ισοπεδωθε.

Αν και οι ανεξάρτητοι παρατηρητές έχουν αποκλειστεί σε μεγάλο βαθμό, το υπουργείο Υγείας που ελέγχεται από τη Χαμάς ισχυρίζεται ότι περισσότεροι από 22.300 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί, ενώ ο ΟΗΕ αναφέρει ότι 1,9 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί.

Σε μια επίσκεψη στην πρώτη γραμμή, ο ισραηλινός υπουργός Άμυνας Γιοάβ Γαλάντ προειδοποίησε ότι η χώρα του θα βρίσκεται σε πόλεμο για μεγάλο χρονικό διάστημα ακόμη. «Η αίσθηση ότι θα σταματήσουμε σύντομα δεν είναι σωστή. Χωρίς μια ξεκάθαρη νίκη, δεν θα μπορέσουμε να ζήσουμε στη Μέση Ανατολή», είπε.

Καθώς εντείνονται οι χερσαίες επιχειρήσεις στη Γάζα, η Χαμάς και οι σύμμαχοί της προσπαθούν ολοένα και περισσότερο να μεταφέρουν τη σύγκρουση σε πολύ ευρύτερο πεδίο προκειμένου να ασκήσουν πίεση στο Ισραήλ, γράφει το Politico.

Ο Σεθ Φράντζμαν, αναλυτής της Jerusalem Post και συνεργάτης στο Ίδρυμα για την Άμυνα των Δημοκρατιών τόνισε στο Poltitico ότι «το Ιράν σίγουρα παίζει εδώ με την έννοια ότι προσπαθεί να απομονώσει το Ισραήλ [και] τις ΗΠΑ και να αποδυναμώσει την επιρροή των ΗΠΑ, δείχνοντας επίσης ότι το Ισραήλ δεν έχει τις αποτρεπτικές ικανότητες που μπορεί να είχε στο παρελθόν ή τουλάχιστον νόμιζε ότι είχε».

Βόρειο μέτωπο

Την Τρίτη, σημειώθηκε μία έκρηξη σε γραφείο στο Dahieh, ένα νότιο προάστιο της Βηρυτού, 130 χιλιόμετρα από τα σύνορα με το Ισραήλ, στην οποία σκοτώθηκε ο Σάλεχ αλ-Αρούρι, από τους υψηλότερους ηγέτες της Χαμάς, η οποία επιβεβαίωσε την απώλεια.

Κυβερνητικοί αξιωματούχοι στην Ιερουσαλήμ αρνήθηκαν να επιβεβαιώσουν την ύπαρξη ισραηλινών δυνάμεων βρίσκονται πίσω από τη δολοφονία, ενώ ταυτόχρονα την παρουσίασαν ως «χειρουργικό χτύπημα κατά της ηγεσίας της Χαμάς» και επιμένοντας ότι δεν ήταν πλήγμα εναντίον του ίδιου του Λιβάνου, παρά την προειδοποίηση του υπηρεσιακού πρωθυπουργού του Λιβάνου Νατζίμπ Μικάτι ότι υπήρχε κίνδυνος το περιστατικό να παρασύρει τη χώρα του σε μια ευρύτερη σύρραξη.

Οι εντάσεις μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου έχουν ενταθεί τις τελευταίες εβδομάδες, με μαχητές της Χεζμπολάχ, που ελέγχει το νότιο τμήμα της χώρας, να εκτοξεύουν εκατοντάδες ρουκέτες πέρα από τα σύνορα. Μαζί με τη Χαμάς, η Χεζμπολάχ είναι μέρος του «Άξονα της Αντίστασης» υπό την ηγεσία του Ιράν που στοχεύει να καταστρέψει το κράτος του Ισραήλ.

Σε ανακοίνωση που κυκλοφόρησε την Τρίτη, το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν προειδοποίησε ότι ο θάνατος του αλ-Αρούρι το μόνο που θα κάνει είναι να ενθαρρύνει την αντίσταση κατά του Ισραήλ, όχι μόνο στα παλαιστινιακά εδάφη αλλά και στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.

“Μιλάμε για τον θάνατο ενός ανώτερου ηγέτη της Χαμάς, όχι της Χεζμπολάχ ή των [Ιρανών] Φρουρών της Επανάστασης. Πρόκειται να απαντήσει το Ιράν; Η Χεζμπολάχ; Η Χαμάς με ρουκέτες; Ή δεν θα υπάρξει απάντηση, με τους διάφορους παίκτες περιμένοντας την επόμενη δολοφονία;» αναρωτήθηκε η Ελοίζ Φαγιέτ, ερευνήτρια στο Γαλλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων.

Σε πολυαναμενόμενη ομιλία του το απόγευμα της Τετάρτης, ο ηγέτης της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα καταδίκασε τη δολοφονία, αλλά δεν ανακοίνωσε στρατιωτική απάντηση.

Η Ερυθρά Θάλασσα βράζει

Εδώ και μήνες, οι ναυτικοί που πλέουν στο στενό Μπαμπελ-Μαντέμπ που συνδέει την Ευρώπη με την Ασία αντιμετωπίζουν αυξανόμενη απειλή επιθέσεων από μη επανδρωμένα αεροσκάφη, πυραύλους, ακόμη και ρεσάλτα από μαχητές Χούτι που υποστηρίζονται από το Ιράν και δρουν στα ανοικτά των ακτών της Υεμένης.

Το κίνημα των Χούτι, μια σιιτική μαχητική ομάδα που υποστηρίζεται από το Ιράν στον εμφύλιο πόλεμο της Υεμένης εναντίον της Σαουδικής Αραβίας και των τοπικών συμμάχων της, επιμένει ότι στοχεύει μόνο τη ναυτιλία με συνδέσμους με το Ισραήλ σε μια προσπάθεια να πιέσει για τερματισμό του πολέμου στη Γάζα.

Ωστόσο, στην πολυσύχναστη εμπορική διαδρομή από τη Διώρυγα του Σουέζ μέσω της Ερυθράς Θάλασσας δεκάδες εμπορικά πλοία στοχοποιήθηκαν ή καθυστέρησαν, αναγκάζοντας τα δυτικά κράτη να επέμβουν.

Το Σαββατοκύριακο, το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι αναχαίτισε δύο αντιπλοϊκούς πυραύλους και βύθισε τρία σκάφη που μετέφεραν μαχητές των Χούτι σε μια, όπως είπε, απόπειρα πειρατείας κατά του πλοίου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων Maersk Hangzhou.

Ο δανέζικος ναυτιλιακός γίγαντας Maersk δήλωσε την Τρίτη ότι «θα διακόψει όλες τις διελεύσεις μέσω της Ερυθράς Θάλασσας μέχρι νεωτέρας».

Ο ενεργειακός κολοσσός BP αναστέλλει επίσης τα ταξίδια στην περιοχή.

Την Τετάρτη, οι Χούτι στόχευσαν το πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων CMA CGM Tage με προορισμό το Ισραήλ, σύμφωνα με τον στρατιωτικό εκπρόσωπο της οργάνωσης Γιαχία Σαρέα. «Οποιαδήποτε επίθεση των ΗΠΑ δεν θα περάσει χωρίς απάντηση ή τιμωρία», πρόσθεσε.

«Η λογική απόφαση είναι αυτή στην οποία νομίζω ότι έρχεται τώρα η συντριπτική πλειονότητα των φορτωτών, [που] είναι να περάσουν από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας», ανέφερε στο Politico ο Μάρκο Φορτζιόνε, γενικός διευθυντής στο Ινστιτούτο Εξαγωγών και Διεθνούς Εμπορίου. «Αλλά αυτό από μόνο του δεν είναι χωρίς σοβαρό αντίκτυπο, ισοδυναμεί με έως και δύο εβδομάδες επιπλέον χρόνοο πλεύσης, προσθέτει πάνω από 1 εκατομμύριο λίρες στο κόστος του ταξιδιού και υπάρχουν επίσης κίνδυνοι, ιδιαίτερα στη Δυτική Αφρική, από πειρατεία».

Ωστόσο, ο Τζον Στόπερτ, ανώτερος διευθυντής στο Διεθνές Επιμελητήριο Ναυτιλίας, σημείωσε ότι ενώ «υπήρξε αναστάτωση» και μια «κατανοητή νευρικότητα σχετικά με τις διελεύσεις … το εμπόριο συνεχίζει να κυλάει».

«Ένας σημαντικός παράγοντας που συνέβαλε σε αυτό ήταν η παρουσία στρατιωτικών μέσων που έχουν δεσμευτεί για την υπεράσπιση της ναυτιλίας από αυτές τις επιθέσεις», είπε.

Οι επιπτώσεις της διακοπής, ειδικά οι αυξήσεις τιμών που πλήττουν τους καταναλωτές, θα φανούν «τις επόμενες δύο εβδομάδες», σύμφωνα με τον Φορτζιόνε.

Οι αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου κινδυνεύουν επίσης να πληγούν –  η τιμή του αργού πετρελαίου αναφοράς Brent αυξήθηκε κατά 3% στα 78,22 δολάρια το βαρέλι την Τετάρτη. Σχεδόν το 10% του παγκόσμιου πετρελαίου και το 7% του φυσικού αερίου ρέει μέσω της Ερυθράς Θάλασσας.

Δυτική απάντηση

Το βράδυ της Τετάρτης, οι ΗΠΑ, η Αυστραλία, το Μπαχρέιν, το Βέλγιο, ο Καναδάς, η Δανία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ιαπωνία, η Ολλανδία, η Νέα Ζηλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο εξέδωσαν τελεσίγραφο χαρακτηρίζοντας τις επιθέσεις των Χούτι «παράνομες, απαράδεκτες και βαθιά αποσταθεροποιητικές», αλλά μόνο με αόριστες απειλές δράσης.

“Καλούμε για τον άμεσο τερματισμό αυτών των παράνομων επιθέσεων και την απελευθέρωση των παράνομα κρατούμενων πλοίων και πληρωμάτων. Οι Χούτι θα φέρουν την ευθύνη των συνεπειών εάν συνεχίσουν να απειλούν ζωές, την παγκόσμια οικονομία και την ελεύθερη ροή του εμπορίου στις κρίσιμες πλωτές οδούς της περιοχής », αναφέρεται στην ανακοίνωση.

Παρά τη «χλιαρή» γλώσσα, οι ΗΠΑ έχουν ήδη αντεπιτεθεί σε μαχητές από ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν, όπως η Kataeb Hezbollah στο Ιράκ και τη Συρία, αφού πραγματοποίησαν επιθέσεις με drone που τραυμάτισαν το προσωπικό των ΗΠΑ.

Η υπόθεση στο Λονδίνο είναι ότι οι αεροπορικές επιδρομές εναντίον των Χούτι – αν έφτανε σε αυτό – θα ήταν υπό την ηγεσία των ΗΠΑ με εταίρο το Ηνωμένο Βασίλειο. Άλλα κράτη μπορεί επίσης να εισχωρήσουν.

Δύο γάλλοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι το Παρίσι δεν εξετάζει το ενδεχόμενο αεροπορικών επιδρομών. Η θέση της χώρας είναι να επιμείνει στην αυτοάμυνα, και αυτό δεν έχει αλλάξει, είπε ένας από αυτούς, με τον γάλλο υπουργό Άμυνας Σεμπαστιέν Λεκόρνου να επιβεβαιώνει αυτή την εκτίμηση.

Το Ιράν φαίνεται ισχυρό

Οι προσπάθειες του Ιράν για μια μάχη κάτω από τα ραντάρ εναντίον του Ισραήλ και της Δύσης φαίνεται να βρίσκονται σε εξέλιξη και η σύγκρουση έχει ήδη καταστρέψει μια πολυαναμενόμενη συμφωνία ασφαλείας μεταξύ Ισραήλ και Σαουδικής Αραβίας.

«Από το 1979, το Ιράν διεξάγει ασύμμετρη τρομοκρατία με αντιπροσώπους, όπου προσπαθεί να προωθήσει τους στόχους της εξωτερικής του πολιτικής, μετατοπίζοντας τις συνέπειες σε κάποιον άλλο – συνήθως Άραβες», ανέφερε ο Μπράντλεϊ Μπάουμαν, ανώτερος διευθυντής του Κέντρου Στρατιωτικής και Πολιτικής Εξουσίας της Ουάσιγκτον. «Μια όλο και πιο αποτελεσματική αρχιτεκτονική περιφερειακής ασφάλειας, του είδους που προσπαθούν να οικοδομήσουν οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία, είναι ένας εφιάλτης για το Ιράν που, σαν νταής στην παιδική χαρά, θέλει να κρατήσει όλα τα άλλα παιδιά διχασμένα και αποσπασμένα», πρόσθεσε.

Παρά τη φλογερή ρητορική του Ιράν, έχει σταματήσει να κηρύσσει ολοκληρωτικό πόλεμο ή να προξενεί τεράστιες απώλειες στις δυτικές δυνάμεις στην περιοχή – κάτι που σύμφωνα με τους ειδικούς υποδεικνύει ότι θα υπολειπόταν σε ισχύ σε μια συμβατική σύγκρουση.

«Ούτε το Ιράν, ούτε οι ΗΠΑ, ούτε το Ισραήλ είναι έτοιμοι για αυτόν τον μεγάλο πόλεμο», δήλωσε στο Politico o Άλεξ Βατάνκα, διευθυντής του προγράμματος Ιράν του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής. «Το Ισραήλ είναι ένα πυρηνικό κράτος, το Ιράν είναι ένα πυρηνικό κράτος – και οι ΗΠΑ μιλούν από μόνες τους σε αυτό το μέτωπο».

Το Ισραήλ μπορεί να ποντάρει σε μια μακρά μάχη στη Γάζα, αλλά το Ιράν προσπαθεί να κάνει τη σύγκρουση παγκόσμια, πρόσθεσε. «Κανείς δεν θέλει πόλεμο, επομένως και οι δύο πλευρές τζογάρουν μακροπρόθεσμα, ελπίζοντας να σκοτώσουν τον άλλον μέσα από χίλιες μαχαιριές».