Οι παρεμβάσεις στον καπιταλισμό

Από την 1η Μαρτίου το υπουργείο Ανάπτυξης θα εφαρμόσει μέτρα, που αποφάσισε εδώ και πολλές εβδομάδες και καθημερινά συμπληρώνει, με στόχο όπως λέει να περιορίσει το πρόβλημα της ακρίβειας στην αγορά. Τώρα πώς θα γίνει, τη στιγμή που οικονομίες που αντιμετωπίζουν προβλήματα πληθωρισμού δεν ξεμπερδεύουν αν δεν περάσουν χρόνια, αυτό είναι άλλη υπόθεση. Η αισιοδοξία είναι άλλωστε καλός οδηγός. Οσοι ωστόσο καταλαβαίνουν από οικονομία αντιλαμβάνονται ότι οι κανονιστικές παρεμβάσεις είναι μεν αναγκαίες, σχεδόν υποχρεωτικές σε μια σχεδόν ασύδοτη αγορά όπως η ελληνική, αλλά για να αλλάξει η τάση στην αγορά χρειάζονται και άλλα πράγματα.

Γι’ αυτό και πρέπει να το πάρουμε απόφαση ότι οι τιμές θα είναι υψηλές μέχρι να αποκατασταθεί η προσφορά σε μια σειρά από προϊόντα, που σήμερα εμφανίζουν ακραίες μεταβολές. Αν ένα προϊόν σπανίζει, είτε αυτό είναι το ελαιόλαδο, είτε είναι οι… σαρδέλες, η τιμή θα αυξάνεται μέχρι του σημείου που θα περιοριστεί η ζήτηση και μόνο τότε θα ισορροπήσει προς μια σταθερή διάθεση και τιμή όλο τον χρόνο. Σε κάποια προϊόντα η αποκατάσταση της προσφοράς, όπως στο ελαιόλαδο, εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες. Οταν θα αποκατασταθούν αυτές θα αποκατασταθεί μαζί και η παραγωγή και θα πέσουν οι τιμές. Αν θέλουμε να πέσουν νωρίτερα, θα πρέπει να υποχωρήσει θεαματικά η κατανάλωση και αυτό δεν φαίνεται για την ώρα στον ορίζοντα. Επί του παρόντος, χρειάστηκε να φτάσει η τιμή παραγωγού να τριπλασιαστεί (στα 9 ευρώ από τα 3 ευρώ πρόπερσι) για να δούμε μια συγκράτηση της κατανάλωσης.

Το θέμα είναι τι μπορούμε να κάνουμε μέχρι να ξεπεράσει η προσφορά τη ζήτηση. Το αρμόδιο υπουργείο ενεργοποιεί από την 1η Μαρτίου δύο λίστες. Μία με 60 κατηγορίες προϊόντων, οι προμηθευτές των οποίων δεν μπορούν να κάνουν εκπτώσεις (1+1 κ.λπ.) αν έχουν προηγηθεί ανατιμήσεις τους τελευταίους τρεις μήνες, αρχής γενομένης από τις 10 Ιανουαρίου. Η δεύτερη λίστα, η πιο καινούργια, περιλαμβάνει 44 προϊόντα που εξαιρούνται από τις διατάξεις απαγόρευσης προωθητικών ενεργειών, ακόμα και αν έχουν ανατιμηθεί, αν πλησιάζουν κοντά στην ημερομηνία λήξης τους.

Μπορεί να κάνω λάθος, αλλά στα δικά μου μάτια, η δεύτερη λίστα είναι σαν να ακυρώνει την πρώτη. Δηλαδή ένα ρύζι που λήγει σε 10 μέρες μπορεί να πωλείται με τις αποκαλούμενες και παραπλανητικές προωθητικές ενέργειες αφού πρώτα έχει ανατιμηθεί, ενώ ένα ρύζι με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής δεν μπορεί; Και γιατί να μην περιμένει ο προμηθευτής να πλησιάσει η λήξη του προϊόντος, όταν το όφελος θα είναι διπλό, καθώς θα γλιτώσει και το κόστος καταστροφής του προϊόντος; Και στο τέλος τέλος ή είναι ή δεν είναι παραπλανητική η πώληση ενός προϊόντος που έχει πρώτα ανατιμηθεί και μετά δήθεν πωλείται φτηνότερα. Στη συγκεκριμένη λίστα περιλαμβάνονται και διαρκή αγαθά, όπως το ελαιόλαδο και τα σπορέλαια, τα οποία και αυτά θα πρέπει να καταναλωθούν εντός λίγων ημερών (ελαιόλαδο 20 μέρες, σπορέλαιο 10 μέρες). Εχει άραγε σκεφτεί κανείς, ποιος προλαβαίνει να καταναλώσει τα συγκεκριμένα προϊόντα πριν από τη λήξη τους;

Οι παρεμβάσεις στην αγορά είναι κάτι ασυνήθιστο στον καπιταλισμό. Οταν συμβαίνουν γιατί οι περιστάσεις το καλούν, όπως τώρα, πρέπει να είναι απλές στην εφαρμογή, ξεκάθαρες στην ερμηνεία, να μη νοθεύουν τον ανταγωνισμό και να μη δημιουργούν παραθυράκια αυτοακύρωσής τους στην πράξη. Πολύ φοβάμαι ότι οι παρεμβάσεις που έχουν προγραμματιστεί δεν λαμβάνουν υπόψη τις περισσότερες από τις παραπάνω προϋποθέσεις…Οι παρεμβάσεις στον καπιταλισμό

Από την 1η Μαρτίου το υπουργείο Ανάπτυξης θα εφαρμόσει μέτρα, που αποφάσισε εδώ και πολλές εβδομάδες και καθημερινά συμπληρώνει, με στόχο όπως λέει να περιορίσει το πρόβλημα της ακρίβειας στην αγορά. Τώρα πώς θα γίνει, τη στιγμή που οικονομίες που αντιμετωπίζουν προβλήματα πληθωρισμού δεν ξεμπερδεύουν αν δεν περάσουν χρόνια, αυτό είναι άλλη υπόθεση. Η αισιοδοξία είναι άλλωστε καλός οδηγός. Οσοι ωστόσο καταλαβαίνουν από οικονομία αντιλαμβάνονται ότι οι κανονιστικές παρεμβάσεις είναι μεν αναγκαίες, σχεδόν υποχρεωτικές σε μια σχεδόν ασύδοτη αγορά όπως η ελληνική, αλλά για να αλλάξει η τάση στην αγορά χρειάζονται και άλλα πράγματα.

Γι’ αυτό και πρέπει να το πάρουμε απόφαση ότι οι τιμές θα είναι υψηλές μέχρι να αποκατασταθεί η προσφορά σε μια σειρά από προϊόντα, που σήμερα εμφανίζουν ακραίες μεταβολές. Αν ένα προϊόν σπανίζει, είτε αυτό είναι το ελαιόλαδο, είτε είναι οι… σαρδέλες, η τιμή θα αυξάνεται μέχρι του σημείου που θα περιοριστεί η ζήτηση και μόνο τότε θα ισορροπήσει προς μια σταθερή διάθεση και τιμή όλο τον χρόνο. Σε κάποια προϊόντα η αποκατάσταση της προσφοράς, όπως στο ελαιόλαδο, εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες. Οταν θα αποκατασταθούν αυτές θα αποκατασταθεί μαζί και η παραγωγή και θα πέσουν οι τιμές. Αν θέλουμε να πέσουν νωρίτερα, θα πρέπει να υποχωρήσει θεαματικά η κατανάλωση και αυτό δεν φαίνεται για την ώρα στον ορίζοντα. Επί του παρόντος, χρειάστηκε να φτάσει η τιμή παραγωγού να τριπλασιαστεί (στα 9 ευρώ από τα 3 ευρώ πρόπερσι) για να δούμε μια συγκράτηση της κατανάλωσης.

Το θέμα είναι τι μπορούμε να κάνουμε μέχρι να ξεπεράσει η προσφορά τη ζήτηση. Το αρμόδιο υπουργείο ενεργοποιεί από την 1η Μαρτίου δύο λίστες. Μία με 60 κατηγορίες προϊόντων, οι προμηθευτές των οποίων δεν μπορούν να κάνουν εκπτώσεις (1+1 κ.λπ.) αν έχουν προηγηθεί ανατιμήσεις τους τελευταίους τρεις μήνες, αρχής γενομένης από τις 10 Ιανουαρίου. Η δεύτερη λίστα, η πιο καινούργια, περιλαμβάνει 44 προϊόντα που εξαιρούνται από τις διατάξεις απαγόρευσης προωθητικών ενεργειών, ακόμα και αν έχουν ανατιμηθεί, αν πλησιάζουν κοντά στην ημερομηνία λήξης τους.

Μπορεί να κάνω λάθος, αλλά στα δικά μου μάτια, η δεύτερη λίστα είναι σαν να ακυρώνει την πρώτη. Δηλαδή ένα ρύζι που λήγει σε 10 μέρες μπορεί να πωλείται με τις αποκαλούμενες και παραπλανητικές προωθητικές ενέργειες αφού πρώτα έχει ανατιμηθεί, ενώ ένα ρύζι με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής δεν μπορεί; Και γιατί να μην περιμένει ο προμηθευτής να πλησιάσει η λήξη του προϊόντος, όταν το όφελος θα είναι διπλό, καθώς θα γλιτώσει και το κόστος καταστροφής του προϊόντος; Και στο τέλος τέλος ή είναι ή δεν είναι παραπλανητική η πώληση ενός προϊόντος που έχει πρώτα ανατιμηθεί και μετά δήθεν πωλείται φτηνότερα. Στη συγκεκριμένη λίστα περιλαμβάνονται και διαρκή αγαθά, όπως το ελαιόλαδο και τα σπορέλαια, τα οποία και αυτά θα πρέπει να καταναλωθούν εντός λίγων ημερών (ελαιόλαδο 20 μέρες, σπορέλαιο 10 μέρες). Εχει άραγε σκεφτεί κανείς, ποιος προλαβαίνει να καταναλώσει τα συγκεκριμένα προϊόντα πριν από τη λήξη τους;

Οι παρεμβάσεις στην αγορά είναι κάτι ασυνήθιστο στον καπιταλισμό. Οταν συμβαίνουν γιατί οι περιστάσεις το καλούν, όπως τώρα, πρέπει να είναι απλές στην εφαρμογή, ξεκάθαρες στην ερμηνεία, να μη νοθεύουν τον ανταγωνισμό και να μη δημιουργούν παραθυράκια αυτοακύρωσής τους στην πράξη. Πολύ φοβάμαι ότι οι παρεμβάσεις που έχουν προγραμματιστεί δεν λαμβάνουν υπόψη τις περισσότερες από τις παραπάνω προϋποθέσεις…