Ενεργειακή Μετάβαση – Πυκνώνει η κριτική κατά των Βρυξελλών για λάθη και παραλείψεις

Αυξάνονται και πληθύνονται οι φωνές που επικρίνουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη στρατηγική που επέλεξε να ακολουθήσει προκειμένου τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. να περάσουν στην κλιματικά ουδέτερη εποχή.

Η εκτόξευση των τιμών του φυσικού αερίου που συμπαρασύρει συνολικά το ενεργειακό κόστος των νοικοκυριών κι επιχειρήσεων έχει οδηγήσει ευρωπαϊκά think tanks, φορείς αλλά και βιομηχανικούς και ενεργειακούς κολοσσούς της Γηραιάς Ηπείρου στην άσκηση κριτικής αλλά και στην κατάθεση προτάσεων προκειμένου οι Βρυξέλλες να αναμορφώσουν τον σχεδιασμό τους για την ενεργειακή μετάβαση.

Τη σκυτάλη έχουν πάρει και παίκτες της ελληνικής επιχειρηματικής σκηνής με πρώτον τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της Mytilineos να μιλά χθες από το συνέδριο του Κύκλου Ιδεών για απουσία σχεδιασμού και προχειρότητα των ευρωπαϊκών αρχών στην πορεία προς τον περιορισμό των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα το 2030 και την ανθρακική ουδετερότητα το 2050. Ο Ευάγγελος Μυτιληναίος σημείωσε χθες χαρακτηριστικά πως «η ενεργειακή κρίση που βιώνουμε θα είναι η πρώτη από τις πολλές που θα ακολουθήσουν». Ο ίδιος εστίασε την κριτική του στη λήψη βιαστικών αποφάσεων από τις ηγεσίες υπό το φόβο του εκλογικού κόστους της κοινωνίας. Όπως είπε ευρωπαϊκές και διεθνείς αρχές εστίασαν στην ανάπτυξη μόνο των έργων ΑΠΕ αλλά χωρίς να προχωρήσουν επενδύσεις που θα διασφαλίσουν την επάρκεια του ενεργειακού εφοδιασμού. Έφερε ως παράδειγμα τέτοιες, τις υποδομές φυσικού αερίου, θυμίζοντας ότι το συγκεκριμένο καύσιμο θα αποτελέσει τη γέφυρα προς τη νέα εποχή.

Αν και η Mytilineos ήταν από τις πρώτες βιομηχανίες στην Ελλάδα που ανακοίνωσε φιλόδοξους στόχους για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του ομίλου τους καθώς και την είσοδο στις ΑΠΕ με την απόκτηση χαρτοφυλακίου ΑΠΕ ισχύος 1,5 GW, εντούτοις χθες τόνισε οι εναλλακτικές που υπάρχουν είναι δύο: «Ή θα προχωρήσουμε πολύ γρήγορα στην ενεργειακή μετάβαση όπως θέλουν οι Πράσινοι αλλά θα έχουμε απανωτές ενεργειακές κρίσεις ή θα κάνουμε παράλληλα και υποδομές για φυσικό αέριο».

Αγορές με κανόνες

Ανάλογες θέσεις ξεδιπλώνουν κι άλλες επιχειρήσεις του ενεργειακού τομέα, οι οποίες έχουν ξεκινήσει εδώ και δύο χρόνια τα βήματα του πρασινίσματος των δραστηριοτήτων τους.

Πηγές της προαναφερόμενης αγοράς με αφορμή την ενεργειακή κρίση υπογραμμίζουν τον κίνδυνο «όσο δεν μπαίνουν κανόνες στη λειτουργία των αγορών η ενεργειακή κρίση να επαναλαμβάνεται».

Όπως σημειώνουν χαρακτηριστικά «δεν αμφισβητούμε την αναγκαιότητα της επίτευξης των στόχων που έχουν τεθεί από την Ευρ. Επιτροπή για τη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα το 2030 και την κλιματική ουδετερότητα το 2050. Ωστόσο», συνεχίζουν οι ίδιες πηγές, «χρειάζεται σχεδιασμός και μέτρο στις αποφάσεις για την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής κρίσης».

Έφεραν ως παράδειγμα τον μηχανισμό κατανομής των ρύπων μέσω δημοπρασιών, ζητώντας να μπουν κανόνες και να μην κερδοσκοπούν traders με αποτέλεσμα την άνοδο των τιμών των δικαιωμάτων και κατά συνέπεια και των καυσίμων. Επιπλέον, οι ίδιοι παράγοντες επισημαίνουν ότι «πρέπει να ληφθούν μέτρα ως προς το μεταβατικό καύσιμο που είναι το φυσικό αέριο προκειμένου να μην βρισκόμαστε στη θέση εξάρτησης από το ρωσικό μονοπώλιο αλλά και την αδυναμία εφοδιασμού με LNG από αμερικανικές εταιρίες».

Οι ίδιοι παράγοντες της αγοράς θεωρούν επίσης και σε ό,τι αφορά τη λειτουργία της εγχώριας αγοράς ηλεκτρισμού ότι απαιτείται δικαιότερος κανονισμός για τον υπολογισμό της τιμής χονδρεμπορικής καθώς της διαμόρφωσης ενός ενεργειακού μίγματος που θα διατηρεί τις λιγνιτικές μονάδες.

Οι προτάσεις

Στελέχη των αγορών ενέργειας και βιομηχανίας θεωρούν ότι η η Ευρώπη θα πρέπει:

·       Να εστιάσει στον παγκόσμιο συντονισμό για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (“GHG”) κάτι που θα επιφέρει μεγαλύτερη και συντομότερη μείωση σε παγκόσμιο επίπεδο από ότι η μονομερής προσήλωση στους Ευρωπαϊκούς στόχους. Η κλιματική αλλαγή είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα (όπως άλλωστε και άλλες εξίσου σοβαρές κρίσεις όπως η μεταναστευτική και η επισιτιστική) και χρειάζεται παγκόσμιες λύσεις.

·       Η παραδοχή ότι η Ευρωπαϊκή βιομηχανία μπορεί να επωμιστεί το  βάρος της πράσινης μετάβασης σε ένα περιβάλλον διεθνούς ανταγωνισμού χωρίς σημαντική υποστήριξη είναι τραγικά εσφαλμένη. Επίσης, οι ελαφρύνσεις προς καταναλωτές ουσιαστικά επιδοτούν εξίσου Ευρωπαίους και τρίτους παραγωγούς ανεξαρτήτως κόστους παραγωγής οπότε δεν είναι αποτελεσματικές.

·       Να δει η ΕΕ το πρόβλημα συνολικά, απαλλαγμένη από ιδεοληψίες. Ο σκοπός δεν πρέπει να είναι η αυστηρή μεταχείριση της Ευρωπαϊκής βιομηχανίας για την όποια κοντόφθαλμη πολιτική εκμετάλλευση, αλλά η μείωση του αποτυπώματος GHG από όλους τους κλάδους της οικονομίας (πχ. συμπεριλαμβανομένης της λελογισμένης κατανάλωσης τροφίμων και διάθεσης απορριμμάτων που επιταχύνουν την εκπομπή μεθανίου) και από όλες τις δραστηριότητες.

·       Το τελικό κόστος της μετάβασης αναγκαστικά θα το επωμιστεί ο καταναλωτής. Αυτό το κόστος δεν επιτρέπεται να φουσκώνει σαν αποτέλεσμα της κακής δομής της αγοράς δικαιωμάτων CO2 ή οποιασδήποτε άλλης κακής ή πλημμελούς πολιτικής και κανονιστικής παρέμβασης της ΕΕ.

·       Είναι σημαντικό να καταλάβουμε τη σχέση κόστους μετάβασης και τεχνολογικής ανάπτυξης. Μια σταδιακή μετάβαση εναρμονισμένη με άλλες δυτικές οικονομίες θα επιτρέψει την ανάπτυξη τεχνολογιών που μειώνουν το κόστος της μετάβασης αυτής. Μια δραστική και μονομερής μετάβαση στην Ευρώπη θα πιέσει την Ευρωπαϊκή βιομηχανία να πάρει αποφάσεις που μελλοντικά μπορεί να αποδειχθούν πολύ πιο κοστοβόρες για αυτήν και την Ευρώπη συνολικά. Για παράδειγμα, είναι δεδομένο ότι  η πρόσφατη εκτόξευση των τιμών της ενέργειας είναι εν μέρη αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών της Ένωσης. Εάν αυτή η κρίση δεν αντιμετωπιστεί σύντομα, θα οδηγήσει σε μεγάλες κοινωνικές και οικονομικές αναταράξεις όλη την Ευρώπη.