Τι είναι ο παγκόσμιος δείκτης έμφυλου χάσματος;

Ο παγκόσμιος δείκτης έμφυλου χάσματος (Global Gender Gap Index) δημιουργήθηκε το 2006 από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (World Economic Forum) με σκοπό την αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης του έμφυλου χάσματος των χωρών, αλλά και της προόδου που αυτές έχουν καταγράψει μέσα στον χρόνο στο θέμα της ισότητας των δύο φύλων, θέμα το οποίο κυριαρχεί στην παγκόσμια ατζέντα.

Η τιμή του δείκτη προκύπτει από μια σύνθετη βαθμολογία, αξιολογώντας τέσσερις ευρείες διαστάσεις μέσω της κατασκευής των αντίστοιχων τεσσάρων υποδεικτών.

Βρετανία: Γυναίκα που απολύθηκε μετά από tweet για το βιολογικό φύλο αποζημιώθηκε με 100.000 λίρες

Ο πρώτος υποδείκτης αφορά τον βαθμό οικονομικής συμμετοχής των γυναικών και την ισότιμη προς τους άνδρες πρόσβασή τους σε ευκαιρίες (Economic Participation and Opportunity), ο δεύτερος υποδείκτης έχει να κάνει με το ποσοστό των γυναικών που αποφοιτούν από τις τρεις βαθμίδες της εκπαίδευσης σε σχέση πάντα με το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών (Educational Attainment), ο τρίτος υποδείκτης αφορά την σχετική πρόοδο σε θέματα υγείας και το μέσο προσδόκιμο ζωής (Health and Survival) και, τέλος, ο τέταρτος υποδείκτης αφορά την πολιτική ενδυνάμωση των γυναικών μέσω της διεκδίκησης θέσεων εξουσίας στον πολιτικό στίβο (Political Empowerment).

Ο σύνθετος αυτός δείκτης λαμβάνει τιμές από το 0 έως το 1, όπου το 1 είναι η κατάσταση της απόλυτης ισότητας των δύο φύλων.

Η τιμή του δείκτη σε παγκόσμιο επίπεδο έφτασε για το 2023 στο 0.684, παρουσιάζοντας σε σχέση με το προηγούμενο έτος μια ελαφρά βελτίωση της τάξης του 0.3%.

Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα για το 2023, η χώρα που δεν απέχει πολύ από τον απώτερο στόχο της πλήρους έμφυλης ισότητας είναι η Ισλανδία, με δείκτη έμφυλου χάσματος 0.91. Ακολουθούν η Νορβηγία, η Φινλανδία, η Νέα Ζηλανδία, η Σουηδία, και η Γερμανία με βαθμολογίες 0.87, 0.86, 0.85, 0.81 και 0.81, αντίστοιχα.

Δεν αποτελεί βέβαια έκπληξη ότι στις πρώτες θέσεις βρίσκονται οι σκανδιναβικές χώρες, όπως επίσης και η Νέα Ζηλανδία, οι οποίες είναι γνωστές για τις πρωτοβουλίες και τα μέτρα που έχουν λάβει για τη μείωση του έμφυλου χάσματος σε όλους τους τομείς.

Φυσικά οι χώρες αυτές παρουσιάζουν παράλληλα υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα και υψηλότατους δείκτες ευημερίας.

Από την άλλη μεριά, οι χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου παρουσιάζουν μεγάλα περιθώρια βελτίωσης. Ξεχωρίζει η Ισπανία με βαθμολογία 0.79, ενώ ακολουθούν η Πορτογαλία (0.76), η Ιταλία (0.70), η Ελλάδα (0.69) και η Κύπρος (0.67). Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι η Αλβανία έχει ίση βαθμολογία με την Ισπανία (0.79), ενώ η Βουλγαρία βρίσκεται αρκετά υψηλά στην κατάταξη, έχοντας ξεπεράσει μάλιστα και τη χώρα μας, σημειώνοντας βαθμολογία 0.71 (Πίνακας 1).

Στο πλαίσιο αυτό, οι επιστημονικές μελέτες επισημαίνουν την σημαντικότητα της προώθησης της έμφυλης ισότητας στον εργασιακό τομέα -και όχι μόνο- στην αύξηση του ΑΕΠ.

Πιο συγκεκριμένα, το 2015 η McKinsey δημοσίευσε την μελέτη με τίτλο «How advancing women’s equality can add 12 trillion dollars to global growth», η οποία έδειξε ότι αν οι χώρες σημείωναν πρόοδο στην γεφύρωση του έμφυλου χάσματος αντίστοιχη της ηγέτιδας χώρας στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή τους, θα προστίθετο στο παγκόσμιο ΑΕΠ του 2025 το εντυπωσιακό ποσό των 12 τρισ. δολαρίων.

Οι αναλυτές της εταιρείας επισημαίνουν ότι σε ένα ιδιαίτερα αισιόδοξο σενάριο όπου όλες οι χώρες υιοθετούν πλήρως τις στρατηγικές απόλυτης ισότητας των δύο φύλων, η αύξηση του ΑΕΠ το 2025 θα ανερχόταν στα 28 τρισ. δολάρια!

Η σημαντική υστέρηση της χώρας μας στην προώθηση της ισότητας των δύο φύλων ανοίγει ένα παράθυρο αισιοδοξίας για την αύξηση του ΑΕΠ μέσω συντονισμένων δράσεων περιορισμού της έμφυλης ανισότητας σε όλες τις κοινωνικές και οικονομικές δραστηριότητες και της παράλληλης προώθησης της χρηματοοικονομικής ενδυνάμωσης των γυναικών.

Ο Νικόλαος Δ. Φίλιππας είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς και Πρόεδρος και Ιδρυτής του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού