Τι φέρνει το 2023 για την βιομηχανία των ημιαγωγών

Το 2023, στο οποίο μόλις μπήκαμε, θεωρούνταν από τους αναλυτές μία έτσι και αλλιώς δύσκολη χρονιά για τον κλάδο των ημιαγωγών. Πρόκειται για μία βιομηχανία που ορίζεται από κύκλους αυξανόμενης και φθίνουσας ζήτησης, με το έτος που έχουμε μπροστά μας να αναμένεται να φέρει πτώση της ανάπτυξης καθώς η ζήτηση για καταναλωτικά ηλεκτρονικά φαίνεται να ισορροπεί.

Πέρα από τις ανησυχίες για τον οικονομικό κύκλο της βιομηχανίας αλλά και τις προκλήσεις που σχετίζονται με την ανάπτυξη όλο και πιο προηγμένων μικροτσίπ, υπάρχει και ένας παράγοντας που μπορεί να τα επισκιάσει όλα: η γεωπολιτική.

Τους τελευταίους μήνες του 2022 οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν θέσει τους αυστηρότερους περιορισμούς σχετικά με το ποιες εταιρείες θα μπορούν να εξάγουν προϊόντα και τεχνολογίες στην Κίνα αλλά και με ποιες κινεζικές εταιρείες θα μπορεί να υπάρξει συνεργασία.

Η TSMC ξεκινά την μαζική παραγωγή επεξεργαστών στα 3nm

Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκεται μια προσπάθεια μέσω γενναιόδωρων ομοσπονδιακών επιδοτήσεων να προσελκύσουν την παραγωγή ημιαγωγών πίσω στις Ηνωμένες Πολιτείες. Την ίδια στιγμή κυβερνήσεις σε Ευρώπη και Ασία, που φιλοξενούν εταιρείες παραγωγής ημιαγωγών, εισάγουν παρόμοιες πολιτικές για να διατηρήσουν την τοποθέτησή τους στον κλάδο.

Το MIT Technology Review συμπεραίνει ότι καθώς αυτές οι συγκεκριμένες συνθήκες θα συνεχίσουν να ισχύουν το 2023, θα φέρουν ένα νέο στοιχείο αβεβαιότητας σε έναν κλάδο που εδώ και πολύ καιρό βασίζεται σε παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και σε αρκετή ελευθερία για να αποφασίζει με ποιον θα συνεργαστεί, ενώ έχει αξία 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Πώς η ΕΕ σχεδιάζει να… επιβληθεί στους Big Tech το 2023

Η μεγάλη «αναζωογόνηση»

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεσμεύτηκε το 2022 να επενδύσει σε έρευνα και γραμμές παραγωγής ημιαγωγών το ποσό των 52 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Από αυτά τα χρήματα, τα 39 δισεκατομμύρια δολάρια θα κατευθυνθούν στην εγχώρια οικοδόμηση νέων εργοστασίων παραγωγής.

Μέρος της χρηματοδότησης προφανώς θα χρησιμοποιηθεί σε εργοστάσια που παράγουν ημιαγωγούς για στρατιωτικές εφαρμογές, καθώς η αμερικανική κυβέρνηση είναι πάντα ευαίσθητη με τους κινδύνους που εγκυμονεί η εισαγωγή τέτοιου είδους ευαίσθητο υλικό από το εξωτερικό.

Σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, αυτή ακριβώς είναι και η αιτία που η TSMC από την Ταϊβάν αποφάσισε να επενδύσει το ποσό των 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την κατασκευή εργοστασίων στην Αριζόνα των Ηνωμένων Πολιτειών στο οποίο θα κατασκευάζονται προηγμένα μικροτσίπ τεχνολογίας 3nm και 5nm.

Μια νέα παγκόσμια ενεργειακή τάξη διαμορφώνεται

Ωστόσο, η αναζωογόνηση της αμερικανικής παραγωγής σε επίπεδο μικροτσίπ για εμπορική χρήση είναι μια άλλη περίπτωση. Σε αυτή την κατηγορία της αγοράς η συντριπτική παραγωγή προέρχεται από τα εργοστάσια της Ασίας. Όπως αναφέρει το MIT Technology Review, η μεταφορά γραμμών παραγωγής στις ΗΠΑ ενδέχεται να αυξήσει το κόστος και να κάνει το τελικό προϊόν λιγότερο ανταγωνιστικό, ακόμη και με τη χρήση κρατικών επιδοτήσεων.

Ενδεικτικό ότι ο ιδρυτής της TSMC, Μόρις Τσανγκ, είχε δηλώσει τον Απρίλιο του 2022 ότι το κόστος παραγωγής ημιαγωγών στις ΗΠΑ είναι κατά 50% υψηλότερο σε σχέση με την Ταϊβάν. Ας φανταστούμε το κόστος για τις αμερικανικές εταιρείες που θα «υποχρεωθούν» να χρησιμοποιήσουν μόνο αμερικανικά μικροτσίπ για τις συσκευές τους.

Close-up view on a new semiconductor microchip in gloved hand of computer scientist. Modern technology and hardware development

Μία εντελώς νέα αγορά… με περιορισμούς

Οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ τον περασμένο Οκτώβριο στις εξαγωγές αναβαθμισμένων τσιπ και τεχνολογίας στην Κίνα, αποτελούν μία κλιμάκωση του οικονομικού πολέμου μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου. Επιπρόσθετα, με τους νέους κανόνες απαγορεύεται ακόμη και η πώληση εξοπλισμού για την παραγωγή προηγμένων ημιαγωγών στην ασιατική χώρα.

Πρόκειται για αχαρτογράφητα ύδατα. Ποιος μπορεί να ορίσει ποια μικροτσίπ και ποιες τεχνολογίες κατασκευής είναι «προηγμένα»; Εάν μια κινεζική εταιρεία κατασκευάζει προηγμένα και παλαιότερης τεχνολογίας μικροτσίπ θα μπορεί να έχει πρόσβαση σε μέρος της αμερικανικής τεχνολογίας;

Το αμερικανικό υπουργείο Εμπορίου έδωσε σχετικές απαντήσεις ήδη από τα τέλη Οκτωβρίου, ότι οι γραμμές παραγωγής παλαιών επεξεργαστών εξαιρούνται των περιορισμών, ωστόσο δεν έχει ξεκαθαριστεί πώς ακριβώς θα επιβάλλονται αυτοί.

Πόσο εύκολα η Κίνα μπορεί να «στήσει» βιομηχανία ημιαγωγών

Πώς θα αντιδράσει η Κίνα

Προς το παρόν η κινεζική κυβέρνηση έχει επιδείξει ελάχιστη αντίδραση στους αμερικανικούς περιορισμούς, πέρα από κάποιες διπλωματικές ανακοινώσεις σε συνδυασμό με διαμαρτυρίες στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.

Οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν ότι ηχηρότερη αντίδραση δεν θα υπάρξει καθώς η Κίνα υπολείπεται σημαντικά στον τομέα των ημιαγωγών και έτσι δεν μπορεί να καταφέρει ουσιαστικά αντίποινα.

Ωστόσο, η Κίνα ελέγχει το 80% των σπάνιων γαιών, υλικά δηλαδή που είναι κρίσιμης σημασίας για την κατασκευή κάθε είδους προϊόντος, από προηγμένα μαχητικά αεροσκάφη μέχρι μπαταρίες και οθόνες. Ένας περιορισμός της εξαγωγής τους ίσως αποτελεί έναν μοχλό πίεσης στα χέρια της κινεζικής κυβέρνησης.

Παρόλα αυτά οι αναλυτές θεωρούν ότι η Κίνα δεν θα επιλέξει την ολοκληρωτική σύγκρουση και την στρατηγική της «καμένης γης», ειδικά για ένα θέμα όπως οι ημιαγωγοί. Αντίθετα, θεωρείται πιο πιθανό το Πεκίνο να επιλέξει μια δική της πολιτική… «αναζωογόνησης» της εγχώριας βιομηχανίας μικροτσίπ.

Ήδη αναφορές θέλουν την Κίνα να διοχετεύει πακέτο 143 δισεκατομμυρίων δολαρίων για να στηρίξει τις εγχώριες βιομηχανίες.

A worker holds a semiconductor wafer at the chip packaging firm Unisem (M) Berhad plant in Ipoh, Malaysia October 15, 2021. REUTERS/Lim Huey Teng

Το ζήτημα της Ταϊβάν

Για να έχουν επιτυχία οι περιορισμοί των ΗΠΑ θα πρέπει να υπάρξει στενή συνεργασία με μια σειρά από άλλες χώρες, που κατέχουν ζωτικής σημασίας τεχνολογία παραγωγής ημιαγωγών. Αυτές οι χώρες περιλαμβάνουν την Ολλανδία, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα και την Ταϊβάν.

Η εναρμόνιση με τις ΗΠΑ δεν θα είναι μια απλή και εύκολη διαδικασία. Παρά τις ιδεολογικές διαφορές αυτών των χωρών με το Πεκίνο, υπάρχουν ζωτικά οικονομικά συμφέροντα σε κινεζικό έδαφος και διατηρούνται ακόμη στενές εμπορικές σχέσεις.

Ολλανδία και Ιαπωνία έχουν ανακοινώσει ότι συμφωνούν με τους αμερικανικούς περιορισμούς, αν και υπάρχουν φωνές που αντιδρούν με το επιχείρημα «το να ακολουθούμε την αμερικανική πολιτική αποδυναμώνουμε τα δικά μας συμφέροντα».

Η Ταϊβάν από την άλλη πλευρά βρίσκεται σε εξαιρετικά άβολη θέση. Λόγω γεωγραφικής εγγύτητας και ιστορικών σχέσεων, η οικονομία της χώρας είναι στενά συνδεδεμένη με την Κίνα. Πολλές εταιρείες, όπως η TSMC που είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός ημιαγωγών, πουλά προϊόντα σε κινεζικές εταιρείες και συγχρόνως διατηρεί εργοστάσια στην κινεζική ηπειρωτική χώρα.

Τον Οκτώβριο, η TSMC έλαβε εξαίρεση ενός έτους από τους αμερικανικούς περιορισμούς εξαγωγών προς την Κίνα, αλλά είναι εξαιρετικά πιθανό αυτή η εξαίρεση να μην ανανεωθεί το 2023.

Επιπρόσθετα, πάντα ελλοχεύει το ξέσπασμα ένοπλης σύγκρουσης ανάμεσα στα δύο κινεζικά κράτη (Ταϊβάν και Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας) που πρακτικά θα σταματούσε αυτομάτως οποιαδήποτε παραγωγική διαδικασία μικροτσίπ.

Αναλυτές υποστηρίζουν ότι αυτό δεν σημαίνει ότι θα υπάρξει μαζική αποχώρηση από την Κίνα, αντίθετα θα υπάρξει μία αναζήτηση ευκαιριών για κατασκευή εργοστασίων σε άλλες περιοχές και ηπείρους, όπως έγινε με την περίπτωση της TSMC και τα εργοστάσια στην Αριζόνα.

Καθώς η βιομηχανία μικροτσίπ της Ταϊβάν πλησιάζει πιο κοντά στις ΗΠΑ και μια συμμαχία εδραιώνεται γύρω από το αμερικανικό καθεστώς ελέγχου των εξαγωγών, η άλλοτε παγκοσμιοποιημένη βιομηχανία ημιαγωγών πλησιάζει ένα βήμα πιο κοντά στον ολικό διαχωρισμό.